بررسی تطبیقی «پارسا زن» عطار و «هزار و یک شب» بوکاچیو

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 5، دوره 9، شماره 36، اسفند 1394، صفحه 81-97   

نویسنده

محبوبه مسلمی‌زاده

عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه، ایذه، ایران(استادیار).

چکیده

این مقاله به روش تقابل کلی دو داستان را مقایسه کرده: «پارسا زن» در «الهی‌نامه» عطار داستانی در بیان اهتمام زنی در اثبات عفت و زهد خود که از رهگذار عدم تسلیم به خواهش‌های ناپاک متهم به خیانت شده، به اضطرار راهی سفر می‌شود و در مقابله با ناملایمات و بلایا، به مستجاب‌ الدعوگی رسیده عفیف و شریف به وصال دوبارف شوی می‌رسد؛ و داستان «هزار و یک‌شب آلاتی‌یل» در «دکامرون» اثر بوکاچیو، روایت شاهدختی که هنگام گسیل او به همسریِ پادشاه مغرب، در طی سفر گرفتار حوادثی می‌شود و برای رسیدن به مقصد، ناگزیر - به اندک مقاومتی- خواسته‌هایی را اجابت کند. هدف این مقاله بررسی دو داستان یکی به نظم و یکی به نثر از دو ملّیت مختلف و یافته‌های این تحقیق، علت شباهت کلی ساختار اصلی دو داستان و تفاوت‌هایی در جزئیات آن دو مانند نوع و تعداد رویدادها، هدف سفر، شخصیت‌های داستان، طبقات اجتماعی، زمان و مکان رویدادها، راوی، زبان قصه‌ها و مواردی از این گونه است.

کلیدواژه‌ها

فریدالدین عطار؛ الهی‌نامه؛ پارسا زن؛ بوکاچیو؛ دکامرون؛ هزار و یک شب

مراجع

بوکاچیو، جووانی. 1379، دکامرون، ترجمه محمّد قاضی، تهران: مازیار.

صادقی، فرخ(گردآورنده). بی تا، درباره بوکاچیو: شرح زندگانی جووانی بوکاچیو نویسنده نامدار فلورانسی، بی جا: بی نا.

عطار، فریدالدّین. 1387، الهی‌نامه، پندنامه، اسرارنامه، مقدمه فرشید اقبال، تهران: دُر.

 

مقالات

امامی، صابر. بهمن و اسفند 1385، «بررسی کتاب دکامرون اثر جووانی بوکاچیو»، ادبیات داستانی، شماره 106، صص 82 – 88.

امامی، فاطمه. پاییز و زمستان 1389، «عناصر داستانی زن پارسا در الهی نامه عطار»، پژوهشنامه فرهنگ و ادب، سال ششم، شماره 10، صص 344 – 371.

رمضان‌کیایی، محمدحسین. بهار و تابستان 1379، «ادبیات داستانی ایتالیا و ریشه‌های شرقی-ایرانی آن (از قرون وسطی تا دورف رنسانس)»، پژوهش‌ادبیات‌ معاصر جهان، شماره 8، صص 119 – 131.

ساور سفلی، سارا. آذر و دی 1387، «الهی‌نامه عطار نیشابوری/ محمدرضا شفیعی کدکنی». آینه پژوهش، شماره 113، صص 78 – 79.

ممتحن، مهدی؛ فرخی‌پور، مریم؛ فرجی‌فر، شیما. بهار 1393، «زن در اندیشه بزرگان ادب معاصر فارسی و تازی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 29، صص 59 – 86.

مؤیّد، حشمت. پاییز 1376، «سرگذشت زن پارسای عطار»، ایرانشناسی، سال نهم، شماره 3، صص 427 – 442.