شاخصه‌های وصول به فلاح در قرآن کریم

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 2، دوره 6، شماره 21، خرداد 1394، صفحه 27-42   

نویسندگان

کریم پارچه‌باف دولتی¹؛ فرشته معتمد لنگرودی²

¹استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.

²دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س).

چکیده

واژه "فلاح" جایگاهی اساسی در فرهنگ تعالیم اخلاقی اسلام و قرآن کریم دارد؛ زیرا اکثر انسان‌ها اعمال صالح و افعال اخلاقی خود را به امید نائل‌شدن به فلاح انجام می‌دهند. در کاربرد قرآنی، واژه فلاح به معنای پیروزی، ظفر، رستگاری و نجات است و دستیابی به سعادت نیز فلاح خوانده شده است. با این توجه که فرد، موانع را شکافته و رخسار مطلوب را مشاهده می‌کند. انسان با توجه به ظرفیت سرشته در او، می‌تواند با تمسک به عواملی چون ایمان و عمل صالح، تقوا، تزکیه نفس، توبه، امر به معروف و نهی از منکر، و ذکر نعمت‌های الهی به سعادت و رستگاری نائل شود. در میان این عامل‌ها تقوا به عنوان اصل مسلم در رسیدن به سعادت و رستگاری است. در این مقاله برجسته‌ترین شاخصه‌های رسیدن به فلاح از دیدگاه قرآن بررسی شده است. یافته‌های بدست‌آمده از تحقیق گویای آن است که قرآن کریم هدف اصلی از رسیدن به فلاح را قرب الهی و تزکیه نفس می‌داند.

کلیدواژه‌ها

فلاح؛ تقوا؛ تزکیه نفس؛ سعادت؛ قرب الهی

مراجع

قرآن کریم.

ایزوتسو، توشیهیکو. 1378ش، مفاهیم اخلاقی – دینی در قرآن مجید، ترجمه: فریدون بدره­ای، تهران: نشر و پژوهش فرزان.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1412ق، المفردات فی غریب القرآن‏، تحقیق: صفوان عدنان داودی، بیروت: دار العلم- الدار الشامیة.

روحانی، محمود. 1417ق، المعجم الإحصائی لألفاظ القرآن الکریم، الطبعة الاولی، مشهد: مؤسسة طبع و نشر الآستانة الرضویة المقدسة.

طبری، ابوجعفر محمد بن جریر. 1412ق، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، چاپ اول، بیروت: نشر دار المعرفه.

قرشی، سید علی اکبر. 1377ش، تفسیر احسن الحدیث، ‏چاپ سوم، تهران‏: بنیاد بعثت.

مکارم شیرازی، ناصر.1374ش، تفسیر نمونه‏، چاپ اول، تهران: ‏دار الکتب الإسلامیة.

مدرسی، محمد تقی. 1419ق، من هدی القرآن، چاپ اول، تهران: نشر دار محبی الحسین.

مهدوی کنی، صدیقه. 1389ش، ساختار گزاره‌های اخلاقی قرآن، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).