تحلیل هزینه‌ ـ سودمندی پایگاه های اطلاعاتی دانشگاه تهران و تأثیر استفاده از پایگاه ها در تولیدات علمی

فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی

مقاله 6، دوره 6، 2 (پیاپی 22)، بهمن 1394، صفحه 109-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم امامی^{* 1}؛ سیده لیلی میرطاهری²

¹دانشجوی دکتری گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

²استادیار گروه کامپیوتر، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل هزینه- سودمندی پایگاه ‌های اطلاعاتی دانشگاه تهران و تأثیر استفاده از پایگاه ‌ها در تولیدات علمی است. پژوهش حاضر، از نوع مطالعات توصیفی است که با روش پیمایشی انجام شده است. از میان پایگاه‌های اطلاعاتی دانشگاه تهران، پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت، پروکوئست، اشپرینگر، امرالد، آکسفورد و ابسکو به عنوان جامعه آماری این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. هم‌چنین، از میان اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشگاه، 150 دانشجو و 70 عضو هیأت علمی به صورت نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ ای انتخاب و بررسی شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ های پژوهش با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. یافته‌ها نشان داد که از میان پایگاه‌های اطلاعاتی مورد بررسی، پایگاه اطلاعاتی ساینس‌دایرکت بیشترین میزان استفاده از مقالات تمام متن الکترونیکی را به خود اختصاص داده است. نتایج به دست آمده در رابطه با هزینه- سودمندی پایگاه‌های اطلاعاتی مقالات تمام متن الکترونیکی در دانشگاه تهران در سال 2014 نشان داد که بیشترین هزینه‌- سودمندی، به پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت تعلق دارد. در مورد وجود رابطه بین میزان استفاده از پایگاه ‌های اطلاعاتی مقالات تمام متن الکترونیکی دانشگاه تهران و میزان رشد علمی کاربران مشخص شد که رابطه مثبت معناداری بین میزان استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی مقالات تمام متن الکترونیکی دانشگاه تهران و میزان رشد علمی (تعداد مقالات) اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی وجود دارد. محققان، انجام چنین پژوهشی برای هر سازمانی لازم می‌دانند، چرا که از این طریق می‌توان نشریات سودمند از نظر هزینه را شناسایی و کتابخانه‌ ها را در انتخاب نشریات با صرف هزینه کمتر و استفاده بیشتر یاری داد.

کلیدواژه‌ها

هزینه - سودمندی؛ پایگاه های اطلاعاتی؛ تولیدات علمی؛ دانشگاه تهران

مراجع

1. Aabø, S. (2009). Libraries and return on investment (ROI): A meta-analysis. New Library World, 110(7/8), 311-324.
2. Asadi, S. (2002). Cost benefit analysis retrieve information from MEDLINE databases. Ketab, 50, 27-36. (in Persian).
3. Atilgan, D., & Ozlem, Y. (2006). An evaluation of faculty use of the digital library at Ankara University, Turkey. Academic Librarianship, 32(1), 86-93.
4. Broadus, R. N. (1985). The Measurement of periodical use. Serial Review, 11(2), 57-61.
5. Cox, J. (2003). Value of money in electronic journals: A survey of the early evidence and some preliminary conclusions. Serials Review, 29(2), 83-88.
6. Davar Panah, M., & Dad Khah, N. (2012). Assessment and cost-benefit analysis of electronic information resources of the central library of Ferdowsi University of Mashhad on e-metric indicators. Journal of Information Processing and Management, 27(3), 56-64. (in Persian).
7. Faraj Pahlo, A., & Makizade, F. (2010). A cost- benefit study databases Yazd University in 2009. LIS Research University, 44(54), 59-80. (in Persian).
8. Getahun, V., & Keillor, W. (2009). Counting the costs of acquisitions: Using cost-benefit analysis in a seminary and university library. An Online Journal of the American Theological Library Association, 2(2). Retrieved from https://journal. atla.com/ojs/index.php/theolib/article/viewFile/108/387
9. Ghaffari, S., & Sedighi Far, S. (2012). Cost- benefit analysis Kermanshah University Library Information Resources. Knowledge of Library and Information Technology, 5(18), 69-83. (in Persian).
10. Hahn, K., & Falkner, L. (2002). Evaluative usage- based metrics for the selection of e-journals. College & Research Libraries, 63(3), 215-227.
11. Hasanzadeh, M., & Najafgholi Nejad, A. (2008). Evaluation of libraries and information centers: Theories, methods, tools. Tehran: Ketabdar. (in Persian).
12. Jubb, M., Cook, J., Hulls, D., Jones, D., & Ware, M. (2011). Costs, risks and benefits in improving access to journal articles. Learned Publishing, 24, 247-260. Doi: 10.1087/20110402.
13. Karimi, S., Yaghobi, M., Rahimi, A., & Al- mokhtar, M. (2008). Determine the cost effectiveness of medical sciences of Esfahan University data base in 2007. Health Information Management, 5(1), 123-135. (in Persian).
14. Kaske, N. (2008). Turning data into information: Details behind telling the library valuation story. Library Assessment Conference 2008 Workshop, Seattle, Washington. Retrieved from http://libraryassessment.org/bm~doc/tdi_handout.pdf
15. Kingma, B. (2001). Information economic (Translated by Dayani, M., Sagha Pirmard, K.). Mashhad: Ketabkhane Rayanei. (in Persian).
16. Linn, M. (2011). Cost- benefit analysis: Examples. Bottom Line. The Managing Library Finances, 24(1), 68-72.
17. Meysami, R. (2006). Determining the cost effectiveness of electronic resources in special libraries in Tehran. Information Science and Technology, 4, 41-64.
18. Pan, D., & Fong, Y. (2010). Return on investment for collaborative collection development. Collaborative Librarianship, 2(4), 183-192.
19. Randall, S. L. (2005). The growing electronic resources management puzzle & endeavor’s meridian solution. Retrieved May, 2010, from www.endinfosys.com/ prods/meridian_whitepaper.pdf
20. White, A. C., & Kamel, E. D. (2006). E-metrics for library and information professionals: How to use data for managing and evaluating electronic resource collections. Washington, DC: Association of Research Libraries.