سبک زندگی در روستاهای تبدیل شده به شهر در ایران (مورد مطالعه: شهرهای جدید شهرستانهای خواف و رُشتخوار در استان خراسان رضوی)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 5، دوره 5، شماره 17 - شماره پیاپی 32732345، اسفند 1394، صفحه 119-142   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی اصغر مهاجرانی¹؛ مهدی یوسف نیا²

¹استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

²دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

چکیده

عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گوناگونی تحت تأثیر شهرنشینی، سبک زندگی افراد را تغییر داده است. سبک زندگی در نحوه‏ی گذران اوقات فراغت، پوشاک، تغذیه، مدیریت بدن، سبک معماری و چیدمان داخلی منازل جلوه‏گر می‏شود. این پژوهش با هدف بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مؤثر بر سبک زندگی ساکنان روستاهای تبدیل شده به شهر در شهرستانهای خواف و رُشتخوار در استان خراسان رضوی انجام شده است. مبانی نظری پژوهش بر مبنای نظریات ابن خلدون، وبر، وبلن، زیمل، بوردیو، گیدنز و چِنی تدوین شده است. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده‏ها پرسشنامه‏ی محقق‏ساخته است. نتایج نشان می‏دهد بین مشارکت اجتماعی، سازمان‏های سیاسی و اداری، شبکه‏ی راهها و وسایل ارتباطی، روحیه‏ی فردگرایی، هویت طبقاتی و روابط غیرمستقیم و ثانویه به عنوان عوامل اجتماعی، امکانات فرهنگی و آموزشی، مصرف رسانه‏ای و سرمایه‏ی فرهنگی به عنوان عوامل فرهنگی، مصرف‏گرایی، ایجاد مراکز خرید، تمایل به منافع سوداگرانه، کمرنگ شدن حمایت‏های مشترک و سطح رفاه اقتصادی به عنوان عوامل اقتصادی و سبک زندگی افراد ارتباط معناداری وجود دارد. 

کلیدواژه‌ها

شهرنشینی؛ سبک زندگی؛ مصرف رسانه‏ ای؛ مصرف‏ گرایی؛ فردگرایی

مراجع

-         ابن خلدون، عبدالرحمان. (1373). مقدمه، ترجمه­ی محمد پروین گنابادی، ج 1 و 2، علمی و فرهنگی، تهران.

-         ازکیا، مصطفی. (1381). جامعه‌شناسی توسعه و توسعه‌نیافتگی روستایی ایران، تهران: انتشارات اطلاعات.

-         اسدی، علی، مهرداد، هرمز. (1356). نقش رسانه­ها در پشتیبانی توسعه­ی فرهنگی، پژوهشکده­ی علوم ارتباطی ایران، تهران.

-     ایزدی خرامه، حسن. (1380). تبدیلروستابهشهرونقشآندرتوسعهروستاییموردمطالعه: استانفارس،رسالهدکتری«جغرافیاوبرنامهریزیروستایی» دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.

-         باکاک، رابرت. (1381). مصرف، ترجمه خسرو صبری، تهران: انتشارات شیرازه.

-     بوردیو، پیر. (1384). اشکال سرمایه در کتاب: سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ویراسته کیان تاجبخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.

-     پور افکاری، نصرالله، کلانتری، صمد، نقدی، اسدالله. (1380). توسعه شهرنشینی و پیامدهای آن (با تکیه بر مورد ایران)، فصلنامه جمعیت، شماره 39 و 40، ص 1 تا 34.

-         پور‌همرنگ، نسرین. (1387). بررسی رفتارهای اجتماعی افراد در محیط شهری مدرن، مطالعه موردی: بلوار گلسار رشت، پایان نامه کارشناسی ارشد «جامعه شناسی» دانشگاه پیام نور تهران، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.

-         توسلی، غلامعباس. (1384). جامعه شناسی شهری، تهران: انتشارات پیام نور.

-     حقیقتیان، منصور. (1391). بررسی تأثیر شهرنشینی بر روابط اجتماعی در شهر بوشهر (آزمون نظریه لوئیس ویرث)، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال سوم، شماره هشتم، ص 39 تا 50.

-     ذوالفقاری، مریم. (1391). بررسی تأثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر سبک زندگی و الگوی مصرف افراد، مطالعه موردی: مناطق شمال، مرکز و جنوب شهر تهران، پایان نامه پایان نامه کارشناسی ارشد «جامعه شناسی» دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.

-         راهب، غزال. (1386). درنگی در مفهوم روستا، مجله محیط شناسی، سال سی و سوم، شماره41، ص 105 تا 116.

-         رفیع پور، فرامرز. (1380). کندوکاوها و پنداشته­ها، تهران: شرکت سهامی انتشار.

-         سرمد، زهره، بازرگان، عباس، حجازی، الهه. (1380). روش­های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: نشر آگه.

-     صادقی قمشلو، فرزانه. (1392). ارزیابی و تحلیل پیامدهای تبدیل روستا به شهر، مطالعه موردی: شهرستانهای جنوبی استان اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد «جامعه شناسی» دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.

-     صدیق سروستانی، رحمت الله. (1369). انسان و شهرنشینی، نامه­ی علوم اجتماعی، دانشکده­ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران، شماره­ی یک، جلد دوم، ص 198 تا 226.

-     ضیاء توانا، محمد حسن، امیرانتخابی، شهرام. (1386). روندتبدیلروستابهشهروپیامدهایآندرشهرستانتالش، فصلنامه جغرافیاوتوسعه، شماره 10، ص 107 تا 128.

-     علیمردانی، مسعود. (1385). سیر تحول پدیده شهرنشینی و ویژگیهای اجتماعی شهرنشینان در اندیشه ابن خلدون، فصلنامه علوم انسانی، دانشگاه الزهرا، سال شانزدهم، شماره59، ص 97 تا 122.

-         ﻓﺎﺿﻠﻲ، محمد. (1382). ﻣﺼﺮف و ﺳﺒﮏ زﻧﺪﮔﻲ، ﻗﻢ: اﻧﺘﺸﺎرات ﺻﺒﺢ ﺻﺎدق.

-         فکوهی، ناصر. (1383). انسان شناسی شهری، تهران: نشر نی.

-         قنادان، منصور. (1375). جامعه شناسی مفاهیم کلیدی، تهران: نشرآوای نور.

-         کیویستو، پیتر. (1380). اندیشه­های بنیادی در جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

-         گیدنز، آنتونی. (1384). جامعه شناسی، ترجمه­ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

-         مهدوی کنی، محمد سعید. (1390). دینوسبکزندگی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران.

-         وبر، ماکس. (1374). اقتصادوجامعه، ترجمه منوچهر ترابی نژاد و عمادزاده، تهران: انتشارات مولی.

-          Bourdieu, Pierre, 1984, Distinction: A social critique of the Judgment of taste.Routledge, 1984.

-          Chaney, David. (1996) Lifestyle, London, Routledge.

-          Dempsey, karl.(1990). “Small town: Astady of social inequality, Cohestion and Belonging”. Melbourn: oxford university press.

-          Omoja L Onwura, 1987, the Role of Small Towns in Rural Development in BornoSatte, Nigeria, UK, London University (Ph.D.).

-          Park, Robert. Ezra. (1969) "The City: Suggestions for the Investigation of Human Behavior in the Urban Invironment", in Richard Sennet(Ed), Classic Essays on the Culture of Cities, New York: Meredith Corporation: 91-130.

-          Simmel, George. (1969) "The Metropolitan and Mental Life", in Richard Sennet (Ed), Classic Essays on The Culture of Cities, NewYork: Meredith Corporation: 47-60.

-          Wei, Rio. (2006).”Lifestyle and new media: Adaption use of wireless communication technologies in china”, New media society, Vol. 6, P991-1008.

-          Wilson, Thomas.(1993). “Urbanism and kinship Bonds: A test of four generalizations”. Social force 71(3), pp. 703-712.