انباشت فلز سنگین کروم در گیاهان اطراف شهرک صنعتی تولید چرم تبریز

ژئوشیمی

مقاله 3، دوره 4، شماره 4، اسفند 1394، صفحه 286-295

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

منظر گل محمدزاده؛ محسن موذن؛ رقیه حاجی بلند؛ نعیمه کاظمیان

چکیده

گیاهان به علت استفاده از آب و خاک، در معرض آلاینده‌های مهم زیست‌محیطی قرار دارند. علاوه بر تأثیر این آلاینده‌ها بر رشد گیاهان، استفاده از آنها به‌عنوان علوفه موجب انتقال آلاینده‌ها به زنجیره غذایی انسان می‌شود. در عین‌حال می‌توان از توانایی انباشت عناصر در گیاهان برای پالایش بوم‌سامانه‌های آلوده به انواع آلاینده‌ها همچون فلزات سنگین نیز استفاده کرد. در این پژوهش، میزان انباشت فلز سنگین کروم Cr)) در خاک و پوشش گیاهی دشت مایان در اطراف مجتمع صنایع تولید چرم (چرم‌شهر) در جنوب غرب تبریز، بررسی گردید. شش گونه گیاهی شامل علف شور، آسپاراجینا، تیغ گرگ، هالوتیس پیلوسا، نی و کنوپودیوم به‌صورت 56 نمونه مستقل همراه با نمونه‌های خاک از منطقه برداشته و تجزیه شدند. برای شناخت و تحلیل مقدار جذب کروم توسط گیاهان از ضرایب انتقالBCF, BTC و BAC استفاده شد. نتایج نشان داد که ضریب انتقال از ریشه به اندام هوایی (BTC) برای علف شور، هالوتیس پیلوسا و نی بیش از یک بوده است که نشان‌دهنده توانایی انباشت کروم در اندام هوایی این سه گونه بوده است. در این میان به‌ترتیب نی با دامنه (22/18-17/7)، علف شور (45/12-1) و هالوتیس پیلوسا (6/2-01/1) بیشترین ضریب انتقال از ریشه به اندام هوایی را به خود اختصاص دادند. با توجه به توانایی انباشت بالای کروم در اندام هوایی، استفاده از این سه گونه با هدف پالایش سبز و به‌عنوان یک روش بهسازی بالقوه پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

انباشت؛ ضریب انتقال؛ فلزات سنگین؛ چرم شهر؛ کروم