مردم نگاری شهری روشی برای واکاوی مسائل اجتماعی و فرهنگی شهرها

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 4، دوره 6، شماره 18، خرداد 1395، صفحه 77-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اسفندیار غفاری نسب¹؛ محمدتقی ایمان²

¹استادیار جامعه شناسی دانشگاه شیراز

²استاد جامعه شناسی دانشگاه شیراز

چکیده

مردم نگاری شهری به مثابه ی یکی از روشهای تحقیق کیفی که برآن است که برای مطالعه ی شهر باید از رویکرد انسان گرایانه استفاده کرد زیرا این انسانها هستند که شهر را می سازند؛ در واقع مردم نگاری به مشاهده ی جهان براساس چارچوب مرجع افراد مورد بررسی می پردازد و محقق به گونه‌ای فعال در زندگی افراد و موقعیت مورد مطالعه مشارکت می‌کند؛ مشاهده ی وقایع عادی و فعالیت های روزمره به گونه ای که در محیط های طبیعی رخ می دهد. افزون بر آن، وقایع غیرعادی نیز مورد مشاهده قرار می گیرد. محقق به طور مستقیم در زندگی افراد مورد مطالعه مشارکت می ورزد و شخصا فرایند زندگی اجتماعی روزمره را در محیط و میدان تحقیق تجربه می‌کند. تاریخچه ی مردم نگاری شهری از شهر شیکاگو آغاز می شود. تامس نخستین چهره ی برجسته و بنیانگذار مکتب شیکاگو بود که تحقیقات اجتماعی خود را در زمینه ی مشکلات شهر شیکاگو به ویژه موضوع هایی چون مهاجران، زنان، گروه های اقلیت قومی، انحرافات اجتماعی و غیره پیش از جنگ جهانی اول آغاز کرده بود. در واقع او بر آن بود که برای مبارزه با انحرافات اجتماعی و مشکلات زندگی شهری چاره ای جز شناخت دقیق سازوکارهای آنها و تحلیل این سازوکارها وجود ندارد. آنچه به نظر وی اهمیت داشت این بود که برداشت و نگرش افراد را نسبت به موقعیتی که در آن قرار گرفته اند بشناسیم تا بتوانیم جهت گیری های ذهنی آنها را در جامعه درک کنیم.

کلیدواژه‌ها

شهر؛ مردم نگاری؛ مسائل اجتماعی؛ زندگی روزمره؛ مشاهده ی مشارکتی

مراجع

-         ایمان، محمد تقی.(1390).« نگاهی روش شناسانه بر تدوین برنامه های توسعه ی اقتصادی- اجتماعی باقت قدیم شهری»، مجله ی مطالعات شهری، شماره ی 1: 53-76.

-         ایمان، محمدتقی.(1391). روش شناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

-         ایمان، محمدتقی، اسفندیار غفاری نسب. (1389). « مبانی روش شناختی تحقیق میدانی و چگونگی انجام آن» ، پژوهش، شماره ی، 2:5-30.

-         پالمرز، ریچارد.(1377). علمهرمنوتیک، ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.

-         شارع پور، محمود.(1393). جامعه شناسی شهری، تهران: دانشگاه تهران.

-         فکوهی، ناصر.( 1385 ). انسان شناسی شهری. تهران: نشر نی.

-          Abel,Theodore, (1999)"The Vrestehende Sociology of Max Weber '',in Max; Weber's

• Critical Responses,Routledge.

-          Brewer.J.D,(2000) Ethnography.Buckinham: Open University Press.

-          Footwyte,William(1963)" Street Corner Society: The social Structure of An Italian Slum",Sociological Research.Columbias:Harcourt,Braceworld Inc.

-          Foster ,Goerge ,M.. Robert V. Kemper( 2010 ) "Anthropological Fieldwork in cities" in Urban Life:Readings in the Anthropology of  the City.Waveland Press.

-          Hannerz,Ulf(1980) Exploring The City:Inquiries Toward an Urban Anthropology. Columbia University Press

-          Hannerz,Ulf(2014)" Lifestyles form soulside" in The Urban Ethnography Reader,Edited by Michell Dunier and  P. Kasinitz and A. Murphy.Oxford University Press.

-          Harris,M.(1968) The Rise Anthropological Theory: A History of  Theories of Culture.New York: T.Y.Crowell.

-          Hedstein,James.(1997) A.The New Language of Qualitative Method,Oxford University Press.1997.

-          Hobbs, Dick( 2007  )" Ethnography and the Study of Deviance"in Handbook of Ethnography (ed) Paul Atkinson, Amanda Coffey, Sara Delamont,John Lofland and Lyn Lofland.Sage.

-          Junker, Buford,H.( 1967)Fieldwork, University of Chicago Press.

-          Lal, Barbara Ballis. (1989)The Romance of Culture in an Urban Civilisation: Robert E. Park on Race and Ethnic Relations in Cities. London: Routledge.

-          Martin Bulmer & John Solomos (2015) "Introduction". Ethnic and Racial Studies, 38:1, 1-4.

-          Neuman, Lawrence W.( 1997) Social Research Methods, Boston: Allyn and Bacon..

-          Noaks. Lesley and  Emma Wincup(2004)Criminological Research Understanding Qualitative Methods. London ;SAGE Publications.

-          Rex, John(1973) Race, Colonialism and the City. London: Routledge & Kegan Paul.

-          Rock, P. (1994) "The social organisation of British criminology", in M. Maguire,R.

-          Morgan and R. Reiner (eds), The Oxford Handbook of Criminology. Oxford: Oxford University Press.