بررسی و تحلیل رویکرد سعدی در رهایی انسان از درد و رنج (با تکیه بر قصاید و بوستان)

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 7، دوره 8، شماره 30، شهریور 1395، صفحه 153-170   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

ثوراله نوروزی داودخانی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

چکیده

سعدی چون روانشناسی اجتماعی با تأمل در روح و روان جامعه همواره تلاش می‌کند با برجسته سازی امور خوب و نیک و طرد کردن امور بد، پایه‌های جامعه سالم و آرمانی‌اش را بنا نهد و اغلب با امور و پدیده‌های عالم مواجهه ایجابی دارد. وی با مثبت نشان دادن و ارزشمند دانستن خدمت به خلق بر آن است که اعضای جامعه به‌ویژه حاکمان قدرت را به‌سوی خدمت رسانی به خلق تشویق کند و بدین سان بخشی از آلام و دردهای بشری را درمان کند. سعدی برای رهایی انسان‌ها از درد و رنج، از یک سوی همیاری و همدردی انسان‌ها به همنوعشان را به یاری می‌طلبد و از سوی دیگر با استفاده از گفتمان‌های مختلف اخلاقی، دینی، عقلانی و برجسته کردن امور نیک، تلاش می‌کند بسترهای لازم را برای ایجاد جامعه سالم و متوازن فراهم کند و در مناسبات اجتماعی و ارتباط افراد با یکدیگر پیوندی سالم، متعادل و توأم با عشق و مهرورزی به همدیگر برقرار کرده، از رهگذر آن، آسایش و آرامش روحی را به جامعه بازگرداند. در یک نگاه ساختاری و جامع به دیدگاه سعدی در قصاید و بوستان می‌توان گفت که سعدی با پدیده درد و رنج، مواجهة اخلاقی و انسانی دارد و درد و رنج مطرح شده در شعر او متعلق به کل جامعه انسانی است و به قشر یا جامعه خاصی تعلق ندارد بلکه مربوط به کل انسان‌هایی است که چون عضو یک پیکره انسانی با هم در ارتباطند.
 

کلیدواژه‌ها

سعدی؛ درد و رنج؛ شعر فارسی؛ قصاید و بوستان

مراجع

- حسین زاده، آذین. (1387). ادبیات اخلاق‌گرای ایران و فرانسه، باوراندن یا مجاب کردن؟ روایت شناسی گفتمان استدلالی در متون اخلاقی. پژوهش‌نامه علوم انسانی، ش. 57، ص.ص. 2-1.

2- ساعی، علی. (1386). روش تحقیق در علوم اجتماعی (با رهیافت عقلانیت انتقادی). تهران: سمت.

3- سعدی، مصلح الدین. (1363). کلیات سعدی. تصحیح محمد علی فروغی. تهران: امیرکبیر.

4- -------------- .(1368). بوستان. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.

5- --------------. (1372). گلستان. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.

6- شعیری، حمیدرضا. (1389). تجزیه و تحلیل نشانه – معنا شناختی گفتمان. تهران: سمت.

7- صادقی، مریم. (1385). آفاق صباحت. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.

8- عبادیان، محمود. (1372). تکوین غزل و نقش سعدی. تهران: هوش و ابتکار.

9- عطاری، لطیف. (1382). ابلاغ و القای معانی در زبان و ادبیات (رهیافتی نشانه شناختی). رساله دکتری رشته زبان شناسی همگانی. دانشگاه تربیت مدرس تهران.

10- فروم، اریک. (1385). جامعه سالم. ترجمه اکبر تبریزی. تهران: بهجت.

11- کمیسیون ملی یونسکو- ایران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1369) ذکر جمیل سعدی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.