بررسی آلودگی فلزات سنگین در خاک‌های کنار جاده‌ای در تقاطع‌های شهر اهواز

ژئوشیمی

مقاله 4، دوره 5، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 47-54

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

نوید قنواتی؛ احد نظرپور

چکیده

آلودگی خاک شهری ممکن است تأثیر بسیار زیادی بر سلامت افراد ساکن در محیط شهری و بوم‌سامانه دربرگیرنده آن داشته باشد. در طی سه دهه اخیر، رشد شهرنشینی در ایران منجر به نمود بیشتر این آلودگی‌ها، به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند اهواز شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی زیست‌محیطی غلظت فلزات سنگین در خاک‌های کنار جاده‌ای شهر اهواز است. در این پژوهش 56 نمونه خاک (از عمق 0 تا 20 سانتی‌متر) از دو طرف 9 تقاطع شهر اهواز (مدرس، زرگان، چهارشیر، بهبهانی، گلستان، خرمشهر، آبادان، سوسنگرد و اندیمشک) با فواصل 1، 10 و 30 متری برداشت شد و به‌منظور اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین، تحت تجزیه XRF (برای فلزات مس، سرب، روی، نیکل و کروم)، و جذب اتمی (آرسنیک و کادمیم) قرار گرفتند. بررسی غلظت فلزات سنگین کادمیم، مس، سرب و روی نشان‌دهنده یک روند کاهشی برای هر یک از فلزات با فاصله گرفتن از جاده است، در حالی‌که چنین روندی در آرسنیک، کروم و نیکل دیده نمی‌شود. نمونه‌های خاک برداشت‌شده در تقاطع‌های مدرس و چهار‌شیر با بالاترین حجم ترافیک دارای بیشترین غلظت فلزات سنگین است. شاخص آلودگی بررسی‌شده نشان‌دهنده آلودگی بسیار شدید خاک‌های کنار جاده‌ای از کادمیم است، در صورتی که مس، سرب و روی و به‌ویژه آرسنیک، نیکل و کروم از نظر آلودگی در اولویت بعدی قرار می‌گیرند. غلظت فلزات سنگین در خاک‌های کنار جاده‌ای اهواز، در مقایسه با شهرهای پرجمعیت دنیا به‌ویژه پکن، سطح آلودگی بیشتری دارد، که این ممکن است ناشی از شرایط آب و هوایی و آلودگی‌های صنعتی در اهواز باشد.

کلیدواژه‌ها

محیط زیست؛ آلودگی؛ فلزات سنگین؛ اهواز