کانه‌زایی روی- سرب با سنگ میزبان کربناته در کانسار حوض‌‌سفید، ایران مرکزی: شواهد زمین‌شیمیایی و کانی‌شناسی

ژئوشیمی

مقاله 7، دوره 5، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 85-98

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

قدرت الله رستمی پایدار؛ لطف الله منصفی؛ منصور عادل پور

چکیده

کانسار روی- سرب حوض‌سفید در 17 کیلومتری شمال‌شرق شهرستان اردکان در بلوک یزد از خرده قاره‌های ایران مرکزی واقع شده است. سنگ‌های کربناتی کرتاسه سنگ میزبان این کانسار است. پایین‌ترین واحد سنگی، سازند سنگستان است و عمدتاً شامل شیل و سیلتستون با میان لایه‌های کالک‌آرنایت می‌باشد. سازند سنگستان توسط دولومیت و سنگ آهک دولومیتی و آنکریتی سازند تفت پوشیده می‌شود. سازند آبکوه شامل سنگ آهک چرتی و سنگ آهک ‌رسی به همراه سنگ آهک ریفی توده‌ای است که بر روی سازند تفت قرار گرفته است. کانسار دربردارنده دوبخشبرون‌زاددرسطحوسولفیدیدرژرفاستو پاراژنزکانیاییآن شاملگالن،اسفالریت،پیریت،همی‌مورفیت،اسمیت‌زونیت،سروزیتوکمترباریتاست. ماده معدنی در این کانسار با دو شکل هندسی رخنمون دارد؛ 1) لایه‌ای و عدسی‌شکل و هم‌خوان با لایه‌بندی سنگ میزبان و 2) قطع کننده لایه‌بندی سنگ‌میزبان و در امتداد شکستگی‌ها به‌صورت ثانویه. عیار نقره و کادمیوم در نمونه‌های آنالیز شده بالاست و می‌توان آنها را به عنوان محصول فرعی در نظر گرفت. کادمیوم با عناصرZn, Sb و S همبستگی مثبت و خوب و با Pb همبستگی ضعیف و منفی نشان می‌دهد و این می‌تواند نشان‌‌دهنده جانشینی کادمیوم در کانی اسفالریت باشد. بررسی‌هایانجامشدهووجودشواهدیچونویژگی‌های زمین‌شناسی،رخساره‌هایکانه‌دار،گسترشپهنه‌هایبرون‌زادوسولفیدی،پاراژنز کانیایی،ساختوبافتمادهمعدنیدرمقیاس‌هایمختلف،دگرسانی‌های موجودبه‌ویژهپدیده دولومیتی‌شدنومطالعاتژئوشیمیاییهمگینشانازآنداردکهکانسارروی- سرب حوض‌سفیددرردیفکانسارهاینوعدرهمی‌سی‌سی‌پی قرارمی‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

کانسار حوض‌سفید؛ روی- سرب؛ نوع دره می‌سی‌سی‌پی؛ ایران مرکزی