بازتاب آموزه‌ها و دستورات اخلاقی اسلام در دیوان شهریار(با استناد به قـرآن و حـدیث)

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 6، دوره 7، شماره 27، آذر 1395، صفحه 113-136   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محبوبه مسلمی‌زاده

عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه، ایذه، ایران(استادیار).

چکیده

دین مبین اسلام حاوی آداب و دستورهایی است که عقیده و عمل بدان، رفتار انسان را جهت بخشیده زندگی او را هدفمند و متعالی می‌سازد. محمّدحسین شهریار که به فرموده مقام معظم رهبری یکی از شاخص‌ترین الگوهایی است که با الهام از معنویت و کلام خدا و اولیاء و اوصیاء جاودانه شد، اشعارش یکسره از اعتقاد مذهبی‌اش تأثیر یافته، اصول و فروع و دستورات این دین مقدس در آن‌ها نمود بارز یافته است، با این حال در نوآوری مضمون کوشیده اما از طبیعت اندیشه و حال و هوای ایرانی بیرون نرفته است. در این مقاله، به اقتضای مجال، دستورات و ارزش‌های اخلاق اسلامی و اصول و فروع دین از کلیات دیوان شهریار استخراج و با استناد به آیات و احادیث و روایات، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و اعتقاد راسخ و ریشه‌دار شهریار هرچه بیش‌تر تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

شهریار؛ ارزش‌های اخلاق اسلامی؛ اصول و فروع دین؛ ایام و اعیاد اسلامی؛ توسل به امامان؛ قرائت قرآن

مراجع

قرآن کریم.

نهج البلاغه.

آرین‌پور، یحیی. 1382ش، از نیما تا روزگار ما(تاریخ ادب فارسی معاصر)، تهران: زوّار.

سجادی، سیدجعفر. بی تا، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: کتابخانه طهوری.

شهریار، سید محمّدحسین. 1370ش، کلیات دیوان شهریار، تهران: نگاه.

غزالی، ابوحامد محمّد. 1390ش، کیمیای سعادت، 2جلد، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

غزالی، ابوحامد محمّد. 1392ش، احیاء علوم الدین، 2جلد، ترجمه مؤیدالدین خوارزمی، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

قائمی، علی. 1364ش، اخلاق و معاشرت در اسلام، تهران: دفتر انتشارات امیری.

قشیری، عبدالکریم بن هوازن. 1379ش، ترجمه رساله قشیریه، با تصحیحات و استدراکات بدیع‌الزّمان فروزانفر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

یاحقی، محمدّجعفر. 1385ش، جویبار لحظه‌ها(ادبیات معاصر فارسی)، تهران: جامی.

 

مقالات

شریف‌پور، عنایت الله و کاظمی، داریوش و دهقانی، فرشته. پاییز1389، «بازتاب جشن‌های ایرانی و اعیاد اسلامی در شعر شهریار»، مطالعات ایرانی، شماره 18، از 159 تا 178.

علیمیرزالو، وحیده. زمستان 1385، «بازتاب آیین‌های ماه محرم در دیوان شهریار»، ادبیات فارسی، سال سوم، شماره 8، از 178 تا 203.

مروجی طبسی، محمّدعلی. زمستان 1388، «اذان، رسانه‌ای از جهان ملکوت»، فرهنگ کوثر، شماره 80، از 37 تا 44.

ممتحن، مهدی و محمّدیان، حسین و رودینی، محمّد امین. پاییز 1389، «دین در اندیشه جواهری و شهریار»، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 15، از 143 تا 164.