مطالعه کانه‌زایی سولفیدی در سنگ های اولترامافیک مجموعه افیولیتی نهبندان

ژئوشیمی

مقاله 6، دوره 5، شماره 2، شهریور 1395، صفحه 72-81

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

منصور عادل پور؛ قدرت الله رستمی پایدار

چکیده

مجموعه افیولیتی نهبندان در زون جوش‌خورده سیستان در مرز میان بلوک لوت و افغان در شرق ایران واقع شده است. در این محدوده بعد از مطالعات صحرایی، 21 مقطع نازک و 32 مقطع صیقلی به ترتیب برای مطالعات سنگ‌شناسی و کانه‌نگاری تهیه شد. بعلاوه 6 نمونه دارای حداقل دگرسانی جهت آنالیز شیمیایی به روش XRF و 9 نمونه جهت آنالیز ICP-OES و Fire Assay انتخاب گردید. سه سکانس سنگی مختلف در مجموعه افیولیتی نهبندان قابل شناسایی است 1) پریدوتیت گوشته‌ای متشکل از هارزبورژیت‌های غنی از کلینوپیروکسن و هارزبورژیت تهی شده؛ 2) سکانس الیوینوبستریت- پیروکسنیت- گابرونوریت؛ 3) سکانس ورلیت- تروکتولیت-گابرو توده‌ای- بازالت. هارزبورژیت و هارزبورژیت کلینوپیروکسن‌دار فراوان‌ترین نوع سنگ در منطقه هستند. این سنگ‌ها تحت‌تاثیر سرپانتینی شدن شدید قرار گرفته و طی دگرسانی گرمابی کف دریا لیستونیتی شده‌اند. لیستونیت به‌صورت دایک و غلافی در پریدوتیت‌ها وجود دارد. در محدوده مورد مطالعه کانه‌زایی سولفیدی مس (کالکوپیریت، کالکوسیت، کوولیت، دیژنیت و بورنیت) بیشتر همراه با سنگ‌های هارزبورژیتی غنی از کلینوپیروکسن رخ داده است. علاوه بر کانی‌های سولفیدی، مس طبیعی، کانی‌های اکسیدی از جمله کوپریت- تنوریت و کربنات‌های مس نیز دیده می‌شوند.پتروگرافیسنگ میزبان اولترامافیکنشان‌دهندهدونسلکانه‌زاییسولفیدی است. درنسلاول،سولفیدهایماگمایی اولیهبه‌صورتبی‌شکلبابافتافشانوبهشکل بیندانه‌ایودرنسلدوم،کانی‌هایثانویهدراثرعملکردسیالگرمابیبهشکلرگچه‌ایدرامتدادشکستگی‌هایسنگ میزبان به‌وجودآمده‌اند. عیار طلا در نمونه‌های آنالیز‌شده، بالا است و همبستگی خوبی با عناصر مس و آهن نشان می‌دهد با این حال کانی مستقلی از طلا شناسایی نشد.بادرنظرگرفتنحضورگستردهسنگ‌هایاولترامافیکیسرپانتینیشده وهمچنینرخنمون‌هایلیستونیتدرمنطقهموردمطالعه، می‌توانمنشأمس، طلاوآهنرامرتبطبااولترامافیک‌های سرپانتینی شدهدانست.

کلیدواژه‌ها

سولفید؛ کانی سازی؛ سنگ اولترامافیک؛ افیولیت؛ نهبندان

مراجع