بررسی تطبیقی نوستالژی در شعر سهراب سپهری و عبدالوهّاب بیاتی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 1، دوره 11، شماره 41، خرداد 1396، صفحه 9-35   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

احمدرضا یلمه‌ها¹؛ مسلم رجبی²

¹عضو باشگاه پژوهشگران جوان و استعدادهای درخشان، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

عبدالوهاب بیاتی و سهراب سپهری به عنوان دو شاعر پرآوازه ادبیات معاصر عربی و فارسی، و پرچمدار مکتب ادبی رمانتیسم با توجه به شرایط فردی و اجتماعی زمانه خود و با گریز از آن زمان، بخش عمده شعرشان را آمیخته با غصه، حسرت و دلتنگی برای گذشته نموده‌اند. در این پژوهش با مطالعه توصیفی- تحلیلی دفترهای شعری سپهری و بیاتی، به بررسی و مقایسه چگونگی نمود این اندیشه شعری در شعر این دو شاعر پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهد که این دو شاعر در مضامین نوستالژیک، دوری از سرزمین، معشوق و اجتماعی با هم اشتراکاتی دارند.

کلیدواژه‌ها

نوستالژی؛ سهراب سپهری؛ عبدالوهاب بیاتی؛ دوری از سرزمین؛ دوری از معشوق

مراجع

آرین‌پور، یحیی. 1376ش، از نیما تا روزگار ما، تهران: انتشارات زوار.

آشوری، داریوش. 1381ش، فرهنگ علوم انسانی، تهران: مرکز.

انوشه، حسن. 1376ش، فرهنگنامه ادبی فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات. 

باطنی، محمدرضا و دیگران. 1372ش، واژه‌های دخیل اروپایی در فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.

بیاتی، عبدالوهاب. 1390ش، ماه شیراز، ترجمه عبدالرضا رضایی نیا، تهران: نشر تخصصی شعر.

بیاتی، عبدالوهاب. 1990م، تجربتی الشعریة، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

بیاتی، عبدالوهاب. 1993م، دیوان عبدالوهاب بیاتی، بیروت: دار العوده.

بیاتی، عبدالوهاب. 1995م، المراثی، بیروت: دار الدراسات والنشر.

بیاتی، عبدالوهاب. 1996م، خمسون قصیدة حب، بیروت: دار الدرسات والنشر.

بیاتی، عبدالوهاب. 2008م، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت: دار العوده.

پور افکاری، نصرت الله. 1382ش، فرهنگ جامع روان‌شناسی و روان‌پزشکی انگلیسی- فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.

ترابی، ضیاء الدین. 1376ش، سهرابی دیگر، تهران: مینا.

ثروت، منصور. 1385ش، آشنایی با مکتب‌های ادبی، تهران: سخن.

جحا، خلیل میشال. 1999م، اعلام الشعر العربی الحدیث، ترجمه فاطمه محمدزاده، بیروت: دار العوده.

حافظ نیا، محمدرضا. 1385ش، اصول و مفاهیم ژئوپلتیک، مشهد: پاپلی.

دستغیب، عبدالعلی. 1373ش، نگاهی به مهدی اخوان ثالث، تهران: مروارید.

راس، آلن أ. 1375ش، روان‌شناسی شخصیت، ترجمه سیاوش جمال‌فر، تهران: نشر روان.

زمردیان، رضا. 1373ش، فرهنگواژه‌هایدخیلاروپاییدرفارسی، تهران: قدس.  

سپهری، سهراب. 1389ش، هشت کتاب، به کوشش ط. مسلمی زاده، مشهد: هاتف.

سه‌ی،؛ رابرت و میشل لووی. 1383ش، رمانتیسم و تفکر اجتماعی، تهران: ارغنون.

سید حسینی، رضا. 1381ش، مکتب‌های ادبی، تهران: زرنگار.  

شاملو، سعید. 1357ش، آسیب روان‌شناسی، تهران: نگاه.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1348ش، آوازهای سندباد، تهران: نیل.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1380ش، شعر معاصر عرب، تهران: سخن.

شکوئی، حسین. 1387ش، اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی و گیتاشناسی.

شمیسا، سیروس. 1377ش، نگاهی به فروغ، تهران: مروارید.

عابدی، کامیار. 1379ش، شبان بزرگ امید، تهران: نادر.

فوزی، ناهده. 1383ش، عبدالوهاب بیاتی؛ شعره وحیاته، تهران: ثار الله.

قسیومه، منصور. 1997ش، خمسون قصیدة حب للبیاتی، مصر: دار سحر للنشر.

کرانک، مایک. 1383ش، جغرافیای فرهنگی، ترجمه مهدی قرخلو، تهران: سمت.

 

مقالات

تقی‌زاده، صفدر. 1381ش، «نوستالژی»، مجله فرهنگ و هنر بخارا، شماره 24، صص 205-201.

شریفیان، مهدی. 1386ش، «بررسی فرایند نوستالژی در اشعار سهراب سپهری»، مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 72-51.

عالی عباس آباد، یوسف. 1387ش، «غم غربت در شعر معاصر، نشریه گوهر گویا»، ش 6، صص180-155.

 

منابع لاتین

Ray, yveline, (1996) memoire, oubliette, nostalgiaen thrapie: va demander a mammy, elle te recontera, Journal-Article.

Archer,J., Amus, S.L. Broad, H.,& Currid.L. (1998).Duration of Homesickness Scale. British

Journal of Psyschology. 89.205.

Vantilburg & M.A.L (1997). The psychological context ofhomesickness. In M.A.L. Vantilborg & A. J.J. M. Vingerhoets (Eds).Psychological aspects of geographical moves: homesickness and

acculturation stress, 39. Tilburg University press.