بررسی تطبیقی اشکال هنجارگریزی در شعر حسین پناهی و منوچهر آتشی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 4، دوره 11، شماره 41، خرداد 1396، صفحه 83-97   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

الخاص ویسی¹؛ آزاده عبادی²

¹استادیار گروه زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، ایران

²دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، گروه زبان انگلیسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

چکیده

هنجارگریزی یکی از مؤثرترین روش‌های برجسته‌سازی زبان و آشنایی‌زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره برده‌اند. در شعر معاصر، نیما نقش زیادی در پایه‌ریزی این هنجارگریزی‌ها داشته است و پیروان وی نیز از این روش بسیار استفاده کرده‌اند. این پژوهش سروده‌های دو شاعر معاصر حسین پناهی و منوچهر آتشی را از نظرگاه آشنایی‌زدایی و هنجارگریزی مورد بررسی قرار می‌دهد. از آن روی که شاخصه اصلی شعر هر دو شاعر کاربست شگرد یادشده است، و نیز هر دو شاعر جنوبی بوده و از فرهنگ و ادب و گویش فولکلور خطه جنوب ایران در شعر خود استفاده کرده‌اند و اینکه هر دو از شاعران موج نو به شمار می‌آیند، سروده‌های آن‌ها برای تطبیق و بررسی انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

برجسته سازی؛ فرمالیسم؛ هنجارگریزی؛ شعر؛ پناهی؛ آتشی

مراجع

آتشی، منوچهر. 1386ش، مجموعه اشعار منوچهر آتشی، چ اول، تهران: انتشارات نگاه.

احمدی، بابک. 1374ش، حقیقت و زیبایی، تهران: نشر مرکز.

احمدی، بابک. 1386ش، ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.

پناهی، حسین. 1384ش، افلاطون کنار بخاری، تهران: انتشارات دارینوش.

پناهی، حسین. 1384ش، به وقت گرینویچ، تهران: انتشارات دارینوش.

پناهی، حسین. 1384ش، نمی‌دانم‌ها، تهران: انتشارات دارینوش.

پناهی، حسین. 1384ش، سال‌هاست که مرده‌ام، تهران: انتشارات دارینوش.

پناهی، حسین. 1384ش، من و نازی، تهران: انتشارات دارینوش.

پناهی، حسین. 1384ش، ستاره‌ها، تهران: انتشارات دارینوش.

پناهی، حسین. 1384ش، کابوس‌های روسی، تهران: انتشارات دارینوش.

پناهی، حسین. 1384ش، سلام؛ خداحافظ، تهران: انتشارات دارینوش.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1386ش، موسیقی شعر، تهران: نشر آگاه.

شمیسا، سیروس. 1383ش، نقد ادبی، تهران: انتشارات فردوس.

صفوی، کورش. 1394ش، از زبان‌شناسی به ادبیات، جلد اول، تهران: انتشارات سوره مهر.

 

مقالات

حاذق نژاد، آرش. 1390ش، «تحلیل عناصر زبانی شعر پناهی از دیدگاه سبک‌شناختی»، پژوهشنامه فرهنگ و ادب، د 7، ش 12، پاییز و زمستان1390، صص 85-110.

روحانی، مسعود. 1394ش، «بررسی آشنایی‌زدایی و هنجارگریزی دستوری در شعر منوچهر آتشی»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال سوم، ش 10، بهار1394، صص 23-44.

رهنوا، رمضان. 1393ش، «بررسی سبک و درون‌مایه‌های شعر پناهی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.

محمدنژاد، زهرا. 1388ش، «آشنایی‌زدایی در شعر منوچهر آتشی»، کتاب ماه ادبیات، ش 145، صص 30-34.