تعلیم و تربیت درآثار رشید یاسمی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 2، دوره 4، شماره 16، اسفند 1391، صفحه 25-58   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

مریم خلیلی جهانتیغ¹؛ فراست پیروزی‌نژاد²

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

²دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

تعلیم و تربیت یکی از مؤلّفه‌های اساسی در تعالی بشر، توسعه و پیشرفت جوامع و نیل به اهداف و آرمانهای عالی بشری است. در این زمینه فیلسوفان، حکیمان و دانشمندان جوامع سعی در پخش عقاید منور معنوی داشته‌اند. رشید یاسمی یکی از چهره‌های ممتاز و اصیل ادب و هنر ایران در نیمة اول قرن حاضر و از جمله نخستین شاعران و نویسندگانی است که تحولات اجتماعی و فکری قرن اخیر در آثار آنان تأثیرگذار بوده است. با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت در تعالی انسان و ضعفها و نقایصی که در ابتدای قرن حاضر در جامعه و فرهنگ ما به وجود آمده بود، رشید یاسمی به صورت غیر مستقیم کوشش مستمری را برای تعلیم و تربیت مردم آغاز کرد. سخن رشید از نظر معنی و مضمون، درس اخلاق و فضیلت است. زبان او هم متناسب با پیام او زبان پاکیزه و پالودۀ یک معلم اخلاق است. به همین جهت توصیه به تعالیمی همچون خانواده‌دوستی، احترام به زن، حسن معاشرت، علم‌آموزی، کار و تلاش، دوری از تنبلی و تن‌پروری، ایمان به ارادۀ انسان، حکمت و عبرت و...در آثار وی به کرّات دیده می‌شود. این تعالیم در اشعار او اغلب به صورت غیر مستقیم بیان می‌گردد و تمام آثار او اعم از تألیف، ترجمه و شعر پر از تعالیم اخلاقی و تربیتی هستند. این پ‍ژوهش سعی دارد از این دیدگاه به شعر و اندیشة رشید بپردازد. روش این تحقیق تحلیلی-توصیفی می‌باشد و از طریق بررسی آثار وی محقق خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

رشید؛ تعلیم و تربیت؛ شعر؛ کتاب؛ مقاله؛ ترجمه

مراجع

1‌- قرآن کریم.

2‌- اتحاد، هوشنگ. ( 1381). پژوهشگران معاصر ایران، تهران: نشر ادبیات معاصر.

3- اسحاق، محمد.( 1379). شعر جدید فارسی، ترجمة سیروس شمیسا، تهران: انتشارات فردوس.

‌4‌- اسفندیاری، محمد.(1374).«کتابشناسی توصیفی فلسفه اخلاق»، مجلة علوم انسانی معرفت، زمستان 1374، شمارة 15: صص 74 – 70.

5‌- ترابی، علی اکبر .(1379).جامعه‌شناسی هنر و ادبیات (مثلّث هنر)، تهران: انتشارات فروغ آزادی.

6‌- رستگار فسایی،منصور. (1373). انواع شعر فارسی، شیراز: انتشارات نوید.

7‌- زرین‌کوب، عبدالحسین. (1353). نه شرقی نه غربی، انسانی، تهران: امیرکبیر.

8- شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1390). با چراغ وآیینه، تهران: انتشارات سخن.

9- شعبانی ورکی، بختیار، محمدی چابکی، رضا.(1387). «تاریخ فلسفة تعلیم و تربیت در ایران»، فصلنامة تعلیم و تربیت، نشریة علمی پژوهشی پژوهشکده تعلیم و تربیت، سال بیست و چهارم، شمارة 4، شمارة مسلسل 96، صص32-1.

10‌- فردوسی، حکیم ابوالقاسم.(1386). شاهنامه فردوسی، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، مجتبی مینوی و سعید نفیسی، جلد دوم، تهران: انتشارات طلایه.

11‌- کشاورز، اردشیر.( 1382). رجال و مشاهیر کرمانشاهان، کرمانشاه: انتشارات طاق بستان.

12- لافونتن، ژان.(1380). افسانه‌های لافونتن، ترجمة عبدالله توکل، تهران: نشر مرکز.

13‌- مؤتمن، زین العابدین. (1364). شعر و ادب فارسی، تهران: بنگاه مطبوعاتی افشاری.

14‌- مرتضوی، سید جمال الدین .(1381). «پیوند سنت و تجدد در شعر فارسی»،کاوش‌نامه، مجلة علوم انسانی دانشگاه یزد، شمارۀ 4، سال سوم، شمارۀ 5، صص 83- 96.

15- یاسمی، رشید. (1304). «تعلیم و تربیت در ایران»، مجلة روانشناسی و علوم تربیتی، دورۀ اول، فروردین، شمارۀ 1، صص 8-6.

16‌- ---------- .(1306). نصایح فردوسی، تهران: مؤسسة انتشارات خاور.

17‌- ----------- .(1306). «رأی ابن خلدون در باب تعلیم و تربیت»، مجلة تعلیم و تربیت( آموزش  و پرورش)، دورۀ اول، شمارۀ 31- 30، صص 425 - 436.

18‌- ----------- .(1313). «اراده»، مجلة روانشناسی و علوم تربیتی، دورۀ اول، شمارۀ 57، صص 522- 519.

19‌- ----------- .(1314).«حسن معاشرت»، مجلة تعلیم و تربیت(آموزش و پرورش)، بهمن و اسفند، شمارۀ 205 و204، صص564-561.

20- ----------- .(1314).«پندآموزگاران»، مجلة روانشناسی و علوم تربیتی، تیر، شمارۀ 96، صص175-169.

‌21‌- ------------ .(1362).دیوان، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.

 

References:

1- The Holy Quran.

2- Esfandyari, Mohammad (1374 AH).  Ketab-shenasi-ye Tosifi-ye Falsafe-ye Akhlaq. Ma’refat Human Sciences Magazine, 1374 (winter) 15: 70 -74.

3- Eshaq, Mohammad (1379 AH). She’r-e Jadid-e Farsi. Translated by Sirus Shamisa, Tehran: Ferdows Press.

4- Ettehad, Hushang (1381 AH). Pajuheshgaran-e Moaser-e Iran. Tehran: Adabiat-e Moaser Press.

5- Ferdowsi. Hakim Abolghasem (1386 AH). Shahnameh-ye Ferdowsi. Corrected by  Abbas Eqbal Ashtyani, Mojtaba Minavi, and Saeed Nafisi, 2^nd. Ed., Tehran: Talayeh Press.

6- Keshavarz, Ardashir (1382 AH). Rejal va Mashahir-e Kermanshahan. Kermanshah: Taq-e Bostan Press.

7- La Fontaine, Jean (1380 AH). Afsaneha-ye La Fontaine. Translated by Abdollah Tavakkol, Tehran: Nashr-e Markaz Press.

8- Mortazavi, Seyed Jamaladdin (1381 AH). Peyvand-e Sonnat va Tajaddod dar She’r-e Farsi. Kavoshnameh, Human Sciences Magazine of Yazd University, No.4, 3^rd.year, 5: 83-96.

9- Mo’tamen, Zein-al Abedin (1364 AH). She’r-o Adab-e Farsi. Tehran: Bongah-e Matbuati-e Afshari.

10- Rastgar Fasaee, Mansoor (1373 AH). Anva’-e She’r-e Farsi. Shiraz: Navid Press.

11- Sha’bani Varaki, Bakhtyar, Reza, Mohammadi Chaboki (1387 AH). Tarikh-e Falsafe-ye Ta’lim va Tarbiat dar Iran. Ta’lim va Tarbiat Quarterly, Scietific-Research Publication of Ta’lim va Tarbiat Research Center, 24^th year, 96/4: 1-32.

12- Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (1390 AH). Ba Cheraq va Aeeneh. Tehran: Sokhan Press.

13- Torabi, Ali Akbar (1379 AH). Jame’eh-shenasi-ye Honar va Adabiyat (Mosallas-e Honar). Tehran: Forouq-e Azadi Press.

14- Yasemi, Rashid (1304 AH). Ta’lim va Tarbiat dar Iran. Ravan-shenasi& Olum-e Tarbiati Magazine, 1/1 (month of Farvardin): 6-8.

15- Zarrinkub, Abd-ol Hossein (1353 AH). Na Sharqi, Na Qarbi, Ensani. Tehran: Amir Kabir Press.

16- ------------------ ( 1306 AH). Nasayeh-e Ferdowsi. Tehran: Khavar Press.

17- ------------------ (1306 AH). Ra’y-e Ibn-e KHaldun dar bab-e Ta’lim va Tarbiat. Ta’lim va Tarbiat Magazine (Education Ministry), 30-31/1: 425-436.

18- ------------------ (1313 AH). Eradeh. Ravan-shenasi& Olum-e Tarbiati Magazine, 57/1: 519-522.

19- ------------------ (1314 AH). Hosn-e Moasherat. Ta’lim va Tarbiat Magazine (Education Ministry), 204& 205 (Months of Bahman& Esfand): 561-564.

20- ------------------ (1314 AH). Pand-e Amouzgaran. Ravan-shenasi& Olum-e Tarbiati Magazine, 96 (Month of Tir): 169-175.

21- ----------------- (1362 AH). Divan. Tehran: Amir Kabir Press.