سفارشهای اقتصادی سعدی در بوستان و گلستان

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 7، دوره 4، شماره 16، اسفند 1391، صفحه 159-188   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

موسی پرنیان¹؛ سید آرمان حسینی آبباریکی²

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

بوستان و گلستان سعدی یک دورۀ کامل از حکمت عملی و سرشار از سفارشهای تعلیمی در زمینه­های گوناگون و از جمله اقتصاد است. سعدی نظرات متعددی در زمینة معیشت، کار و قناعت و دیگر مسائل مادی و اقتصادی زندگی دارد که بررسی این نظرات و به کارگیری آنها در زندگی، می­تواند راهگشای بسیاری از مسائل اقتصادی روز جامعه باشد. بنابراین در این مقاله نگارند­گان می­کوشند با استخراج ابیات و حکایات مربوط به مسائل اقتصادی از بوستان و گلستان سعدی مجموعه­ای از سفارشهای اقتصادی وی به دست دهند، سپس با بررسی سفارشهای اقتصادی او این نکته را روشن ­سازند که سعدی شاعری میانه­رو و به قناعت در زندگی بسیار پایبند بوده است. از نظر او بسیاری از مشکلات اقتصادی جامعه با احسان و بخششِ صاحبان ثروت از بین خواهد رفت و در این صورت جامعه­ای آرمانی به وجود خواهد آمد که در آن خبری از فقر، بیکاری، اختلاف طبقاتی و دیگر مشکلات اقتصادی نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

اقتصاد؛ سعدی؛ شعر فارسی؛ بوستان و گلستان

مراجع

 

1- آقاحسینی، حسین.(1382). «بررسی اندیشه­های­کلامی سعدی بر اساس نقد یک حکایت»، مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورة دوم، شمارۀ 28 و 29، صص58-45.

2- اسماعیل آذر، امیر.(1375). سعدی­شناسی، تهران: میترا.

3- تفضلی، احمد.(1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.

4- توانایان فرد، حسن.(1372). مقدّمه­ای بر علم اقتصاد، تهران: کانون نشر و پژوهشهای اسلامی.

5- حرعاملی، محمّدحسن.(1391ق). وسائل­الشیعه، بیروت: دار­الاحیاء ­التراث العربی.

6- حسنی جلیلیان، محمّدرضا و قاسم صحرائی.(1391). «تربیت باد بهار: بحثی در هدایت غیرمستقیم به عنوان یکی از شگردهای تربیتی سعدی»، پژوهشنامة ادبیات تعلیمی، سال چهارم، شمارة سیزدهم، بهار، صص 196- 169.

7- حیدری، علی.(1391). «ویژگیهای علمی و عملی حاکم در باب اوّل بوستان سعدی»، پژوهشنامة ادبیات تعلیمی، سال چهارم، شمارة چهاردهم، تابستان، صص 182- 159.

8- داوری، پریسا.(1388). «برخی از اندیشه­های واقع­گرایانه سعدی در بوستان و گلستان»، پژوهشنامة ادبیات تعلیمی، سال اوّل، شمارۀ سوم، پاییز، صص90-59.

9- دشتی، علی.(1380). قلمرو سعدی، زیرنظر مهدی ماحوزی، تهران: اساطیر.

10- دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.(1372). درآمدی بر اقتصاد اسلامی، تهران: سمت.

11- --------------------.(1374). مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: سمت.

12- رزمجو، حسین.(1372). انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.

13- زرین‌کوب، عبدالحسین.(1379). حدیث خوش سعدی، تهران: سخن.

14- ذبیح­نیا عمران، آسیه و سنگکی سمیه.(1391). «تعلیم الگوی حکومت در کلیله و دمنه و گلستان سعدی»، پژوهشنامة ادبیات تعلیمی، سال چهارم، شمارة سیزدهم، بهار 1391، صص 236- 197.

15- سعدی، مصلح بن عبدالله.(1368). بوستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

16- ----------------- . گلستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

17- صفا، ذبیح‌الله.(1378). تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوسی.

18- مجلسی، محمّدباقر.(1403ق). بحار­الانوار، بیروت: دارالحیاء التراث العربی.

19- محلاتی، صدرالدین.(1346). مکتب عرفان سعدی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.

20- م. صادق، ابوالحسن و غزالی عیدت.(1385). عقاید اقتصادی اندیشمندان مسلمان، ترجمة احمد شعبانی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).

21- معبودی، زهرا.(1384). جامعه­شناسی در آثار سعدی، تهران: تیرگان.

22- معتضد، خسرو.(1378). زندگی و رنجهای سعدی، تهران: شرکت توسعة کتابخانه­های ایران.

23- موسوی، سیدجمال­الدین.(1374). پیامهای اقتصادی قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

24- مهدوی­کنی، محمّدرضا.(1374).  نقطه­های آغاز در اخلاق عملی، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

25- یوسفی، غلامحسین.(1350). «جهان مطلوب سعدی در بوستان»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال هفتم، شمارۀ دوم، صص 318-304.

 

References:

1- Aqa hosseini, Hosseini. (2003/1382). “Barresi andishehhai kalamie saa’di barasase naghse yek hekayat” juornal of   Literature and Humanities, Esfehan University.No28&29.p45-58.

2- Esmaeel Azar, Amir. (1375). knowing saadi. Tehran: Mitra.

3- Tafazoli, Ahmad. (1376).The history of Iran’s literature in pre-Islam, by Zhaleh Amoozegar,Tehran: Sokhan.

4- Tawanayanfard, Hasan. (1372). Economy off hand, Tehran: Islamic kanoon culture press.

5- Hore  Amoli, Mohamad Hasan.(1391). Vasael-al-Shieh, Beirut: Dar alahya –al- tras al arabi.

6- Hasani Jalilian, Mohammadreza &Qasem Sahraei(1391) “ The education of spring wind A Discussion on “Indirect control” as one of Saa’di’s education techniques” Didactic Literature Review, Volume 4- Number 13. P 169-196.

7- Hedari, Ali. (1391). “The scientific and practical characteristics of a ruler in the first chapter of Saadi’s Boostan”, Didactic Literature Review, Volume 4- Number 14. P 159-182.

8- Davari, Parisa. (1388). “Barkhi Az Andishehaye Vaghe’ garayaneye Saadi dar Boostan & Golestan”, Didactic Literature Review, Volume 1- Number 3. P 59-90.

9- Dashti ,ali(1380). The reigon of sa’di, by Mehdi mahoozi.  Tehran: Asatir.

10- The office of accompaniment of Hozeh and university. (1372). Introduction to Islamic, Tehran: Samt.

11- -----------------------. The principles of Islamic Economy. (1379). Tehran: Samt.

12- Razmjoo, Hossein. (1372). literary terms, and their effects in Persian Literature, Mashhad: Astan Ghods Razavi.

13- Zarin Koob , Abd-ol- Hossein .(1379). Nice hadis of Saadi, Tehran: Sokhan.

14- Saadi, Moslehebn-e Abdollāh.(1368). Boostan , by Gholam Hossein Yoosefi , Tehran: Kharazmi.

15- Zabihneya. Aseyeh& Somayeh Sangaki .(1391) “ To teach the pattern of state in Kelile Va Demne and Saadi's Golestan” Volume 4- Number 13. P 197-236.

16. ------------------ . Golestan.  By Gholam hossein yoosefi, Tehran: Kharazmi.

17- Safā, Zabihollāh.(1378). The history of literature in Iran, Tehran: Ferdowsi.

18- Majlesi, Mohammad Bagher (1982/1403H.g). BeharolAnvar, Beirut: Dar-ol- Ahya  tras alarabi.

19- Mahallati, Sadr-al-din. (1346). School of Saadi’s Mysticism, Shiraz: Shiraz university press.

20- M.Sadegh, Aboalhasan , Eydat ghazali .(1385). Economical Ideas of Muslm Scientists, Translated by Ahmad sha’bani Tehran: Emam Sadegh University.

21- Ma’boodi , Zahra .(1384). Sociology of Saadi’s Works, Tehran: Tirgan.

22- Mo’tazed, Khosraow. (1378). Sasdi’s life and pains, Tehran: Iran’s company of libraries.

23- Mahdavikani, Mohammad Reza. (1374). Threshold of pragmatic Morality, Qom: Islamic culture press.

24- Mosavi, said Jamal-al-din. (1374). Quran’s Economical Events, Tehran: Islamic culture press.

25- Yoosefi, Gholam Hossein. (1340). “Saadi’s well-being in Boostan”, journal of   Literature and Humanities of Mashhad University, fifth year, NO 2 .p.304-318.