واکاوی نگاره های تعلیمی _ تربیتی تشویق و تنبیه در آثار سعدی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 6، دوره 4، شماره 15، آذر 1391، صفحه 157-176   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسنده

مهدی ممتحن

دانشیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت

چکیده

توجه به لزوم اخلاق و عوامل تربیت از دیرباز مورد عنایت فرزانگان بوده و شعرای ما نیز از ابتدا به این مسأله دقت نظر داشته‌اند. از رودکی به عنوان پدر شعر فارسی گرفته تا کسایی و ناصرخسرو، سنایی، نظامی و دیگران و در این میان سعدی به این مسأله توجهی ویژه مبذول داشته است و دو اثر مهم سعدی: بوستان و گلستان به خوبی این واقعیت را نشان می‌دهد تا حدی که این دو را نامه اخلاقی نام نهاده‌اند.با توجه به اینکه دو اصل تشویق و تنبیه،از بُن لایه‌ها و اساس هر تعلیم و تربیتند، در این مقاله به بررسی این دو و ویژگی آنها در آثار سعدی پرداخته شده است. 

کلیدواژه‌ها

ادب تعلیمی؛ تشویق؛ تنبیه؛ سعدی

مراجع

1- اتیکنسون، ریتا ال.( 1385). زم‍ی‍ن‍ة روان‍ش‍ن‍اس‍ی‌ ه‍ی‍ل‍ک‍ارد. م‍ت‍رج‍م‍ان‌ م‍ح‍م‍دن‍ق‍ی‌ ب‍راه‍ن‍ی‌...(و دی‍گ‍ران‌). تهران: رشد.       

2- اوحدی مراغه‌ای، رکن الدین.( 1362 ). دی‍وان‌. ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌ ام‍ی‍راح‍م‍د اش‍رف‍ی‌. تهران: پیشرو.    

3- دهخدا، علی اکبر .( 1377 ).لغت‌نامه. زیر نظر محمد معین. جعفر شهیدی. تهران: روزنه.

4- خوانساری،‌ ب‍ارع‌ ج‍م‍ال‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د .( 1340 ). ش‍رحی ب‍ر غ‍رر ال‍ح‍ک‍م‌ و درر ال‍ک‍ل‍م‌. تهران: دانشگاه تهران.                   

5- خوئی نژاد، غلامرضا .(1383). روش‌های پژوهش در علوم تربیتی. تهران: مرکز امور توانبخشی نابینایان کشور رودکی.  

6- رزمجو، حسین .(1369). شعر کهن فارسی در ترازوی نقد اخلاق اسلامی، جلد اول. مشهد: آستان قدس رضوی.        

7- زمانی، مصطفی .(1381 ). شرح جامع مثنوی معنوی. تهران: اطلاعات.

8- سعدی، مصلح الدین .(1368 ).گلستان. به تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: سهیل.      

9- -------------- .(1378). بوستان. به تصحیح رضا انزابی نژاد. بوستان سعدی. تهران: جامی.      

10- -------------- .(1378 ). ک‍ل‍ی‍ات‌ س‍ع‍دی‌: ب‍ا م‍ق‍اب‍ل‍ه‌ و ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌ از روی‌ ن‍س‍خ‍ه‌ چ‍اپ‍ی‌ ف‍روغ‍ی‌. ت‍ه‍ران‌: ام‍ی‍رم‍س‍ت‍ع‍ان‌.

11- سنایی، مجدود بن آدم .(1387 ). حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه. تهران: نگاه.

12- شهیدی، جعفر .( 1376 ). نهج البلاغه. تهران: علمی و فرهنگی.

13- غزالی، محمد بن محمد .(1361 ). کیمیای سعادت. ت‍ه‍ران‌: علمی و ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌.

14- مصباح، علی.(1375). روانشناسی رشد با نگرش اسلامی. ت‍ه‍ران‌‏‫‏: س‍ازم‍ان‌ م‍طال‍ع‍ه‌ و ت‍دوی‍ن‌ ک‍ت‍ب‌ ع‍ل‍وم‌ ان‍س‍ان‍ی‌ دان‍ش‍گ‍اه‍ه‍ا (س‍م‍ت‌)‏‫‏.            

15- مطهری، مرتضی .(1367). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.

16- مولوی، جلال الدین .( 1385). فیه م‍اف‍ی‍ه. بر اس‍اس‌ ن‍س‍خة‌ اس‍ت‍اد ب‍دی‍ع‌ال‍زم‍ان‌ ف‍روزان‍ف‍ر/ ب‍ه‌ ک‍وش‍ش‌ زی‍ن‍ب‌ ی‍زدان‍ی‌. تهران: فردوس.

17- وشمگیر، عنصرالمعالی،کیکاوس بن اسکندر .(1389 ). قابوسنامه. گردآوری. رحمت الله رضایی. تهران: خلاق.

18- هیلگارد، ارنست روپیکوت.(1367 ). نظریه‌های یادگیری.ترجمه محمد تقی براهنی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.   

19- یلمه‌ها، احمدرضا .( 1390). «بررسی تطبیقی اشعار فردوسی و حافظ». فصلنامة پژوهشنامة ادبیات تعلیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان. سال سوم. شمارة یازدهم، صص: 175- 153.

 

Refrences:

1-Etickenson, Rita.l.2006, Hilgar psychology context, trandlators: Mohamad nagi Barahimi.Tehran: Roshd.

2- Ohadi Maraghei, Rokn-Al-Din 1983, Ohadi maraghei complete collection with naser Hiri in troduction .Editor: Amir Ahmad Ashrafi, Tehran, Pishro.  

3- Dehkhoda, Ali Akbar 1998, a dictionary, superrised by Mohammad Moein jafar shahidi, Tehran: Rozne.                                

4- Khansari, Bare jamal_Al_Din Mohammad 1961, description on Gherar Al_Heham and Dore _Al _kelam, Tehran: Tehran University

5- Khoei_Nejad, Gholam reza 2004, methods of research on Training sciences Tehran.blinds rehibilation center, Roodaki.

6- Razmjoo, Hossein, Persian old poem in Islamic critique scale, Mashhad Astan Qods razavi

7 - Zamani, M.. (1381). A comprehensive description of the Masnavi. Tehran: Etellaat.

8- Saedi, Mosleh_Al_Din 1989, Golestan, Edition by Gholam Hossein yousefi , Tehran, Soheil.

9- Saedi, Mosloh_Ah_ Din 1999, Boostan, Edition by Reza Enzabi Nejad

10 - Saadi, Mosleh Din. (1378). Generalities of Saadi: the comparrison and Corrected from the print version Foroughi. Tehran: Amirmostaan.

11- Sanaei, majdodebn Adam, 2009, nahj_Al _balagha, tenth edition, Tehran, scientifical and cultural;

12- Shahidi, jafar, 1997, Nahj_al_Balagha, Tehran, scientifical and cultural  

13- Ghazali, Mohammad _ebn_ Mohammad, 1982 ,kimiaye saadat,Tehran :scientifical and cultural.                                                  

14-Mesbah,Ali,1996 ,Growth psychology with Islamic attitude ,Tehran,universities ,human sciences book collection and study organization

15--Motahari ,Morteza,1988,training and teaching in Islam,Tehran sudra.

16- Molavi, jala_aldin,2006, Fihe _Ma_fihe based on version of professor Badi zaman foroozanfar attemted by zeinab yazdani

17-Vashmgir Onsor _Al_ Maali, Keikavoos _ebn_AAlexander ,2010,qaboosnama,collection,Rahmat_Allah rezaei,Tehran,khallaq.

18- Hilgard, Ernest, Ropick out, 1988, learning theories,translated by Ahmad Taqi Baraheni,University publication center

19-Yalameha,Ahmad Reza,2011,Ferdosi and Hafiz poems adaption ,instruct literature chapter of Islamic Azad university unite of Dehaqan ,third year ,no 11.pages 153-175.