بار تعلیمی جریان‌های شعر متعهد فارسی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 7، دوره 4، شماره 15، آذر 1391، صفحه 177-198   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسنده

پارسا یعقوبی جنبه‌سرایی

 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

شعر متعهد شعری است که با گرایش به ایدئولوژی مثبت و تکیه بر من جمعی، از ارزشهای انسانی اعم از آسمانی یا قراردادی  برای «انسان» در معنای فلسفی- دینی یا اخلاقی آن و یا برای «مردم» در مفهوم حقوقی آن دفاع می‌کند. این نوع شعر بنا به رسالتی که دارد از جنبه‌های تعلیمی خالی نیست. منتها بار تعلیمی و نیز شگرد بیانی این اشعار به اقتضای بافت موقعیتی و نیز نوع ادبی آنها متفاوت است. این مسأله در شعر متعهد فارسی کاملاً مشهود است. در این نوشتار سعی شده است تا پس از تعیین بافت موقعیتی شعر متعهد فارسی در دو دنیای کلاسیک و معاصر، جریان های اصلی شعر مذکور و بار تعلیمی آنها بررسی و معرفی شود.

کلیدواژه‌ها

شعر فارسی؛ شعر متعهد؛ بار تعلیمی

مراجع

1- افلاطون.(1374). جمهور، ترجمة فؤاد روحانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

2- امین پور، قیصر .(1389). مجموعه اشعار، تهران: انتشارات مروارید.

3- استریناتی، دومینیک .(1384). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه، ترجمة ثریا پاک‌نظر، تهران: نشرگام نو.

4- ایگلتون، تری .(1381). درآمدی بر ایدئولوژی، ترجمة اکبرمعصوم بیگی، تهران: انتشارات آگاه.

5- ---------- .(1383). مارکسیسم و نقد ادبی، ترجمة اکبر معصوم بیگی، تهران: نشر دیگر.

6- تودوروف، تزوتان .(1377). منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمة داریوش کریمی، تهران: نشرمرکز.

7- حافظ شیرازی، شمس الدین محمد .(1362). دیوان، تصحیح پرویز ناتل خانلری، ج1، تهران: انتشارات خوارزمی.

8- دایک، تئون ای- ون .(1382). «گفتمان به مثابة تعامل اجتماعی» از مجموعه مطالعاتی در تحلیل گفتمان، ترجمة تژا میرفخرایی، ویراستة مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

9- دهخدا، علی اکبر .(1366). دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات تیراژه.

10- دیچز، دیوید .(1366). شیوه‌های نقد ادبی، ترجمة غلامحسین یوسفی و محمدتقی صدقیانی، تهران: انتشارات علمی.

11- رسولی، حجت .(1384). «معیار تعهد در ادبیات»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره46-45، صص82-73.

12- زرین‌کوب، حمید .(1358). چشم‌انداز شعر نو فارسی، تهران: انتشارات توس.

13- ژیلسون، اتین .(1386). درآمدی برهنرهای زیبا، ترجمة بیتا شمسینی، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.

14- سارتر، ژان پل .(1356). ادبیات چیست؟، ترجمة ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران: انتشارات زمان.

15- سعدی، مصلح بن عبدالله .(1376). کلیات، به اهتمام محمد علی فروغی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

16- سلدن، رامان و پیتر ویدسون .(1377)،. راهنمای نظریة ادبی معاصر، ترجمة عباس مخبر، تهران: انتشارات طرح نو.

17- شاهرودی، اسماعیل .(1390). مجموعه اشعار، به کوشش افشین شاهرودی، تهران: انتشارات نگاه.

18- شفیعی کدکنی، محمدرضا .(1359). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: انتشارات توس.

19- علوی مقدم، مهیار .(1376). «شاعر متعهد کیست؟ شعر متعهد چیست؟»، مجلة آشنا، شماره36.

20- غنیمی، محمد هلال .(1998). النقد الادبی الحدیث، مصر: دارالنهضة.

21- فردوسی، ابوالقاسم .(1368). شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، ج4، تهران: نشر قطره.

22- فرکلاف، نورمن .(1379). «زبان وایدئولوژی» از مجموعه تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمة رضا ذوقدارمقدم، ویراسته مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

23- کالینسون، دایان .(1383). «ژان پل سارتر»، از مجموعه صد فیلسوف قرن بیستم، استوارت براون و دیگران، ترجمة عبدالرضا سالاربهزادی، تهران: انتشارات ققنوس.

24- کسایی مروزی .(1370). اشعار حکیم کسایی مروزی، به کوشش مهدی درخشان، انتشارات دانشگاه تهران.

25- کلنر، داگلاس .(1385). «نقد مارکسیستی»، از دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ایرنا ریما مکاریک، ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: انتشارات آگاه.

26-گراهام، گوردن .(1383). فلسفة هنرها، ترجمة مسعودعلیا، تهران: انتشارات ققنوس.

27- لنگرودی، شمس .(1381). تاریخ تحلیلی شعر نو، ج3، تهران: نشرمرکز.

28- مختاری، محمد .(بی تا). انسان در شعر معاصر، تهران: انتشارات توس.

29- نوذری، حسینعلی .(1386). نظریة انتقادی مکتب فرانکفورت، تهران: نشر آگاه.

30- نیما یوشیج .(1373). مجموعة کامل آثار، تدوین سیروس طاهباز، تهران: انتشارات نگاه.

31- هارلند، ریچارد .(1382). درآمدی تاریخی بر نظریة ادبی از افلاطون تا بارت، ترجمة علی معصومی و دیگران، تهران: نشرچشمه.

-32 Cudden,J.A,(1984)A Dictionary of literary terms,united states, Penguin Books.

 

References:

1- Plato. 1374. Jomhor, Translated by Foad Rouhani, Tehran: Elmiand Farhanghi.

2- Amin Pour, Ghaisar. 1389 A .Collectiont of Poems Tehran: Morvarid.

3- Astrynaty, Dominique. 1384. An Introduction to Theories of Popular Culture, Translated by Soraya paknazar, Tehran: gam e no.

4- Eagleton, Terry. 1381. Introduction to ideology, Translated by Akbar masumBeigi, Tehran: Agah.

5- Eagleton, Terry.1383. Marxism and critisism, Translated by Akbar masumBeigi, Tehran: Dighar.

6. Todorov, Tzvetan.1377. Mikhail Bakhtin dialogic logic, Translated by Dariush Karimi, Tehran: Markaz.

7- Hafez, Shams al-Din Muhammad.1362. Edited by Parviz Natel Khanlari, Vol 1, Tehran: Kharazmi.

8- Dijk, Teun - a van.1382. "Discourse as Social Interaction" in: the study of discourse analysis, translated by TzhaMirfakhray, Edited by MehranMohajer and Mohammad Nabavi, Tehran: Center of Media Studies, PP.77-101.

9- Dehkhoda, A.A. 1366. Edited by Mohammed Dabir Siaghi, Tehran: Tirazheh.

10- Dychz, David. 1366.  Modes of crytisism, Translated by Gholam Hossein Yousefi and M.T.Sadaghiani, Tehran: Elmi.

11- Rasouli, H. 1384. "Criteria commitment literature," Journal of Human Sciences, No. 46-45, pp. 73-82.

12- Zarincoob, Hamid.1358. The horizon of Contemporary poetry, Tehran:Toos.

13- Gilson, Etienne.1386. Introduction to Fine Arts, Translated by BitaShamsini, Tehran: Art Cultural Center.

14- Sartre, Jean-Paul.1356.What is Literature? Translated by AbolhassanNajafi and MostafaRahimi, Tehran .Zaman:

15- Saadi, Mosleh ben Abdullah.1376. Edited by Mohammad Ali Foroughi, and Tehran: Amir Kabir.

16.Seldon, Raman and Peter Vidsun.1377. Guide to Contemporary Literary Theory, Translated by A. Mokhber, Tehran .Tarh e no:

17- Shahroudi, Ismail. 1390.A Collection of poems, Edited by AfshinShahrudi, Tehran:.Neghah

18- Shafiei Kadkani, M.R1359.periods of Persian poetry to the collapse of the constitutional monarchy, Tehran: Toos.

19- Alavi Moghaddam, M.1376. "Who is committed poet? What is committed Poetry? ", Journal of shenaA, N:o 36, pp. 21-29.

20-Ghanimi, M. H. 1998.New Critisisims, Egypt, Daro alnehzah.

21- Ferdowsi, Abolghasem. 1374. Shahnameh, Edited by S. Hamidian, Vol 4, Tehran: Ghatreh.

22- Ferklaf, Norman.1379. "Language and Idealogy"In: critical discourse analysis, Translated by R. Z. Moghadam, Edited by M.Mohajer and M.Nabavi, Tehran: Center of Media Studies, PP.91-110.

23- Kalinsun, Diane.1383."Jean - Paul Sartre,"The Handred philosopher of the twentieth century, Stewart Brown and others, Translated by A. S. Behzadi, Tehran:Ghoghonus, pp.189-193.

24- Kasai, Marvazi.1370. Poems of Marvazi Kasai, Edited by M. Derakhshan, Tehran University Press.

25- Kellner, Douglas .1385. "Marxist criticism", The Encyclopedia of contemporary literary theory, Irna Rima MCarik, Translated by M.Mohajer and M.Nabavi, Tehran, Agah, pp.410-415.

26- Graham Gordon, .1383.Arts philosophy, Translated byMasudOlya, Tehran: Ghoghnus.

27- Langeroudi Shams.1381.The history of modern poetry analysis, vol 3, Tehran: Markaz.

28- Mokhtari, Mohammad.1371.The man in Contemporary poetry, Tehran: Toos.

29- Nozari, Hussein Ali.1386.The Frankfurt School of Critical Theory, Tehran: Agah.

30- Nima Yooshij.1373. Collection Complete Works, Edited by Cyrus Tahbaz Tehran: Negah.

31- Harland, Richard. 1382. Historical Introduction to Literary Theory from Plato to Barthes, Translated by Ali Massoumi et al, Tehran: Cheshmeh.

-32 Cudden,J.A,(1984)A Dictionary of literary terms,united states, Penguin Books.