حکمت‌های تعلیمی مشترک در شاهنامة فردوسی و نهج‌البلاغه

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 2، دوره 4، شماره 14، شهریور 1391، صفحه 71-94   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسنده

عبدالعلی اویسی کهخا

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

شاهنامة فردوسی مجموعه‌ای دلپذیر از معارف ارزندة بشری است. دامنة این معارف آنچنان گسترده است که این اثر بزرگ را از زمرة آثار حماسی محض فراتر برده و آن را به دایرةالمعارفی از اخلاق، علم و دانش، تعلیم و تربیت، عدل و داد تبدیل کرده است. با اندک تأملی در شاهنامه، تأثیر تعلیمات ادیان الهی را در آن در می‌یابیم اما آنچه در این زمینه بیشتر جلوه‌گری می‌کند، پیوند بسیار عمیق شاهنامه با مبانی اسلام و بهره‌مندی از قرآن و کلام امامان معصوم است. خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار نهج‌البلاغه نیز دریای جوشانی از علم، فضل، تعلیم و تربیت و معارف ارزندة بشری است. در این مقاله سعی برآن است تا نکات تعلیمی مشترک در شاهنامة فردوسی و نهج‌البلاغة امام علی(ع)مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

ادبیات تعلیمی؛ شاهنامه؛ نهج البلاغه؛ پند و اندرز

مراجع

 

1- قرآن کریم.

2- نهج‌البلاغه .(1386). ترجمة سید محمد دشتی، قم: انتشارات دارالفکر.

3- آمدی، عبدالواحد .(1387). غررالحکم و دررالکلم، قم: مؤسسة انتشاراتی امام عصر(عج).

4- الحرّانی، ابومحمد حسن بن علی .(1354). تُحَفُ العُقول، تهران: انتشارات اسلامیه.

5- خسروی، موسی .(1364). مواعظ امامان علیهم السلام، تهران: انتشارات اسلامیه.

6- راثی، محسن .(1383). تأثیر نهج‌البلاغه و کلام امیرالمومنین(ع)در شعر فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

7- رودکی، جعفر بن محمد .(1373). دیوان رودکی، به تصحیح و توضیح منوچهر دانش‌پ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژوه، تهران: انتشارات توس.

8- سرامی، قدمعلی .(1373). از رنگ گل تا رنج خار، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

9- سعدی، مصلح الدین .(1362). گلستان، به تصحیح و توضیح خلیل خطیب رهبر، تهران: انتشارات صفی‌علیشاه.

10- صفا، ذبیح الله .(1383). حماسه‌سرایی در ایران، تهران: انتشارات فردوس.

11- عریان، سعید .(1382). متن‌های پهلوی، تهران: سازمان میراث فرهنگی.

12- عنصرالمعالی، کیکاووس ابن اسکندر .(1362) گزیدة قابوس‌نامه، به کوشش غلامحسین یوسفی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

13 - فردوسی، ابوالقاسم .(1382). شاهنامه، بر اساس چاپ مسکو، تهران: انتشارات هرمس.

14- معین، محمد .(1375). فرهنگ معین، تهران: انتشارات امیرکبیر.

 

References:

1 - Holy Quran.

2 - Nahjolbalaghe (1386). Translated by Seyed Mohammad Dashti, Qom Darolfekr publications.

3 – Amadi, Abdolvahed. (1387). Ghorrolhekam and Dorrolhekam, Qom: Imam publishing institution (s).

4 - Alhrani, Abomohammd Hassan ibn Ali. (1354). Tohaf aloghoul, Tehran: Publications of Islamieh.

5- Khosravi, Moosa. (1364). PBUH Imams’ sermons, Tehran: Publications of Islamieh.

6 – Rastee, Mohsen. (1383). the impact of Nahjolbalaghe and theology of Amiralmomenin in the Persian poetry, Tehran: Amir Kabir Publications.

7 - Roudaki, Jafar ibn Mohammad. (1373). Rudaki Divan, corrected and explained by Manouchehr Danesh pazhouh  Tehran: Toos Publication.

8 - Sorrami, Ghadamali. (1373). from Flower colors to the suffer of thorn:Tehran: Scientific and Cultural Publishers.

9 - Saadi, Mosleh Din. (1362). Golestan, corrected and explained by Khalil Khatib Rahbar, Tehran: Publications Safi Ali Shah.

10 - Safa, Zabihollah. (1383). Hemasesarie in  Iran, Tehran,: Publishing Ferdous.

11 – Oryan, Saeed. (1382). Pahlavi texts, Tehran Cultural Heritage organisation.

12 -ONsoralmalee, Kaykavousi Ibne Iskandar . (1362) selections of Qaboosnameh, thanks to the effort of Gholamhossein Yousefi, Tehran: Amir Kabir Publications

13 - Ferdousi, A. (1382). Shahnameh based on Moscow publication , Tehran: Hermes Publications.

14 - Moein Mohammad. (1375). Moein dictionary, Tehran: Amir Kabir Publications.