آموزه‌های تربیتی ملوک در شعر ملِک

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 2، دوره 4، شماره 13، خرداد 1391، صفحه 39-62   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

سید احمد حسینی کازرونی¹؛ غلامحسین ملایی²

¹ استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

چکیده

شعر در بین ایرانیان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چنان که اغلب فرمان­روایان در گذشته از شعر و شاعر به عنوان سلاحی برای منافع خود استفاده می­کردند؛ با آغاز جنبش مشروطیت نگرش شاعران به حکمران و مسائل اجتماعی دگرگون شد. ملک‌الشعرای بهار برجسته­ترین شخصیت­ ادبی – سیاسی و بهترین نمونة این دگرگونی به شمار می­رود. شعر او آکنده از آموزه­های اخلاقی و تعلیمی است؛ آموزه‌هایی همچون دادگری، بخشش، ایثار و مهربانی و امثال آن که به قصد بیداری فرمان­روایان از خواب غفلت و برحذر داشتن آنان از خودسری و ستم سروده شده است. این آموزه‌ها آن چنان متنوع و گسترده­اند که زوایای گوناگون عرصة حکمرانی را در بر می­گیرند. شاعر بر اساس فرهنگ الهی و اسلامی، دادگری و عدالت را محور تعالیم خود قرار می‌دهد و آن را مایة سعادت دو جهان معرفی می­کند؛ همچنین وی تحقق ارزش‌های معنوی و کمال انسان را در فضای استبداد امکان­پذیر نمی­داند. ریشة آموزه­های تعلیمی بهار را باید در تعالیم دین مبین اسلام و فرهنگ و تاریخ ایران باستان جست که با درایت، دل­سوزی، شجاعت و هنر او همراه است.

کلیدواژه‌ها

ملک‌الشعرای بهار؛ آموزه‌های تربیتی؛ آموزه‌های اخلاقی و آموزه‌های تعلیمی

مراجع

 

1- قرآن کریم. (1360). تهران: کتابخانة سنایی و دارالقران الکریم.

2- آبراهامیان، یرواند. (1389). تاریخ ایران مدرن. ترجمة محمدابراهیم فتاحی. تهران: نی.

3- اسلامی ندوشن، محمدعلی .(1340). دهمین سال مرگ ملک الشعرا بهار. تهران: قطره.

4- ای. زند، میخاییل. (1351). نور و ظلمت در تاریخ ادبیات ایران.ترجمه ج، اسدپور پیرانفر. تهران: پیوند.

5- براون، ادوارد .(1386). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت. عباسی. تهران: علم.

6- بهار، محمدتقی.(1382 ). دیوان. تهران: آزاد مهر.

7- پروین گنابادی، محمد. (1334). پنجمین سال­درگذشت بهار. تهران: رسانش.

8- خلیلی، خلیل­الله .(1331). به یاد استاد سخن مرحوم بهار. تهران: رسانش.

9- دهخدا، علی­اکبر .(بی‌تا). ایران پس از حافظ شاعری به بزرگی بهار ندیده. تهران: رسانش.

10- سپانلو، محمدعلی. (1369). چهار شاعر آزادی. تهران: نگاه.

11- سراج، شهین. (1390). بهار و سیاست (سایت ملک الشعرای بهار).

12- سعدی، مصلح‌الدین .(1365). کلیات، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.

13- صفا، ذبیح الله .(1350). گنج سخن، ج سوم. تهران: قطره.

14- نفیسی، سعید .(1330) مرگ بهار. تهران: رسانش.

15- وزین­پور، نادر.(1374) مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی. تهران. معین.

16- همایی، جلال­الدین .(1330). سرگذشت ملک الشعرا بهار. تهران: رسانش.

 

References:

1- Holy Quran ( 1981/1360H) Tehran, Sanai liberary and Darol – Quran Al- Karim.

2- Abrahamian,Yarvand (2010/1389H) Tarikhe- Irane Modern. Translated by Mohammad – Ebrahim Fatahi . Tehran: Ney.

3- Eslami, Nadooshan. Mohammad Ali. (1961/1340H)

Dahomin sale marge Maleko Al- Shoara . Tehran: Qatre.

4- Ey. Zand,Mikhael (1972/1351H).Noor – o – Zolmatdar Tarikhe – Adabiate – Iran.Translated by – J- Asad Poor- Piranfar Tehran : Peyvand.

5- Brown – Adward (1982/1366H) Tarikhe – Matbooat va Adabiate Iran dar Dooreye Mashrootiyat. Abasy. Tehran: Elm.

6- Bahar, Muhammad. Taghi. (2003/1382H). Divane – Maleko- Shoaraye Bahar. First Volume.Tehran: Azad Mehr.

7- Parvin Gonabadi, Mohammad (1955/1334H). Panjomin sale – Dargozashte  Bahar.  Tehran: Resanesh.

8- Khalili , Khalilolah (1942/1331H) Be yade Ostade Sokhan Marhoom Bahar. Tehran : Resanesh.

9- Dehkhoda – Ali – Akbar. Iran pas az Hafez Shaeri be Bozorgie Bahar Nadideh Tehran : Resanesh.

10- Sepanloo , Mohammad  Ali. (1990/1369H) Chahar Shaere  Azadi Tehran :Negah.

11- Seraj , Shahin . (2011/1390H) Bahar va Siasat (site Malek Shoara  Bahar).

12) Saadi. Moslehedin.(1986/1365H). Koliyat, Edted by Mohammad Ali Foroughi, Tehran:Amir Kabir.

13- Safa , Zabiholah. (1971/1350H) “GanjeSokhan” third Volume.Tehran: Qatre.

14- Nafisi, Saeid.  (1951/1330H). Marge Bahar.  Tehran: Resanesh

15- Vazin Poor , Nader (1995/1374H) Madhe Dagh Nang bar Simaye Adabe Farsi. Tehran : Moein.

16- Homaee ,Jalaledin (1971/1330H) “ Sargozashte Maleko  Shoaraye - Bahar”. Tehran: Resanesh.