یکسونگری در ادبیات تعلیمی و پندنامه‌های فارسی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 4، دوره 4، شماره 13، خرداد 1391، صفحه 87-110   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسنده

منیژه عبداللهی

هیئت علمی بخش فارسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

چکیده

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة‌ بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می‌نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده که از فردی‌ترین عرصة خود‌سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه تا برونی‌ترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. در نوشتار حاضر شاخصه‌های ادبیات تعلیمی فارسی از منظر نگرش جنسیتی مخاطبِ این آثار، بررسی شد و نشان داده شد رویکرد اساسی پندنامه‌های فارسی در جهت تعلیم و تربیت پسران طرح‌ریزی شده و زنان که در این نظام تربیتی به طور کامل نادیده انگاشته شده و مغفول مانده‌اند، ناگزیر بوده‌اند همان نقش‌ها را بپذیرند و ارزش‌ها و منطق خود را بر اساس همان گفتمان غالب پی‌ریزی کنند.

کلیدواژه‌ها

ادبیات تعلیمی؛ پندنامه؛ نگرش جنسیتی؛ آموزش زنان

مراجع

 

1- آذرگشسب، موبد اردشیر(ترجمه)، اندرز نامه‌های پهلوی، تهران ، انتشارات راستی، بی تا .

2- اخوینی بخاری، ابوبکر .(1344). هدایه المتعلمین فی الطب، به کوشش جلال متینی، مشهد: دانشگاه مشهد.

3- اسدی طوسی ، ابونصرعلی بن احمد.(1317). گرشاسب‌نامه، به اهتمام حبیب یغمایی، تهران: بروخیم.

4- ایرج میرزا، جلال الممالک .( 1342). دیوان، تهران: اندیشه.

5- بهار، محمدتقی .(1378). دیوان، تهران: سمیر.

6- پاینده، حسین .(1385). تقد ادبی و دموکراسی: جستارهایی در نظریه و نقد ادبی جدید، تهران: نیلوفر.

7- پورگیو، فریده و مسیح ذکاوت .(1390). «بررسی نقش‌های جنسیتی در خاله سوسکه»، مجله مطالعات ادبیات کودک، شماره 2، سال اول.

8- تراویک، پاکر .( 1373). تاریخ ادبیات جهان، جلداول، تهران: فرزان.

9- تفضلی، احمد .(1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.

10- جوکار، نجف .(1379). «پندنامه انوشیروان در دیوان ابن یمین فریومدی و مقایسه با چند اثر ادبیدیگر»، پژوهشنامه علوم انسانی پاییز و زمستان،  ص 28.

11- حافظ، شمس‌الدین محمد‌ .(1359). دیوان. به کوشش پرویز خانلری، تهران: خوارزمی.

12- داد، سیما .(1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید.

13- رزمجو، حسین .(1372). انواع ادبی، مشهد: آستان قدس رضوی.

14- رودکی، ابوعبدالله .(1374). دیوان، شرح و توضیح منوچهر دانش پژوه، تهران: توس.

15- سعدی، مصلح الدین .(1363). کلیات، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.

16- سلدن، رامان و پیتر ویدسون .( 1377). راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران: طرح نو.

17- سنایی غزنوی ، ابوالمجد مجدود ابن آدم .(1382). حدیقه الحقیقه، تصحیح مریم حسینی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

18- صفا، ذبیح‌الله .(1367). «اندرز»، ایران نامه، سال هفتم، شماره 1.

19- صادقی، فاطمه .(1388). جنسیت، ناسیونالیزم و تجدد در ایران، تهران: قصیده سرا.

20- طباطبایی زواری، محمد جلال الدین .( 1387). توقیعات کسری انوشیروان. ترجمه حاج حسین نخجوانی، تهران: یاران.

21-. فردوسی، ابوالقاسم .( 1374). شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: داد.

22- فوکو، میشل .(1384). تاریخ جنون، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.

23- گرو، بنوات .(1372). زنان از دید مردان، ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: جامی.

24- گیلانی، سیّداشرف‌الدّین .(1385). کلّیّات جاودانة نسیم شمال، به کوشش حسین نمینی، تهران: اساطیر.

25- نظامی گنجوی ، ابومحمد الیاس ابن یوسف .(1356). کلیات، تهران: زرین.

 

References:

1- Azargoshasb(N.D). Andarzhaye Pahlavi, Tehran: Rasti.

2-Akhaveyni Bokhari, Aboobakr( 1965/1344H). Hedayat-al- Motealemin fi-al-Teb. Edited By: J. Matini. Mashhad: . Mashhad Uni. (In Persian).

3-Assadi Tousi, Abuo Mansour Ali Ebne Ahmad. (1938/1317H) .Garshasb Name, Edited by Habbib Yaghmaei , Tehran : Brokhim.  (In Persian).

4-Iraj Mirza, Jalal-al mamalek.(1963/ 1342H) Divane Kamel. Edited By: Mahjoob, Mohammad Jafar, Tehran: Andishe. (In Persian).

5-Bahar, Mohammad Taghi.(1999/1378H). Divane

6-Payande, Hosein( 2006/1385H). Naghde Adabi va Demokrasi. Tehran: Niloofar.

7-Pourgiv, Faride & M. Zekavat. A Study of Gender Roles in “Khale Sooske”(2011). Iranian Children’s Literature Studies. Vol.1, No.2

8) Teravic, Paker.(1994).the history of world literature,first volume,Tehran:Forouzan.

9) Tafazolee,Ahmad.(1997/1376H).the history of Persian literature prior islam.by Zhaleh Amozegar,Tehran:Sokhan.

10-Jokar, Najaf( 2000/1379H). “Pand name Anoshervan dar divan_e Ibn-e Yamin”. Pazhouheshname Oloum Ensani, No.28(Winter& Atumn) . (In Persian).

11-Hafiz Shirazi, Shamsodin Mohammad, (1980/1359H) .Divan, Edited by: Parviz khanlari,Tehran: Kharazmi. (In Persian).

12-Dad, Sima(2004/1383H) Farhang-e Estelahat-e Adabi, Tehran: Morvarid. (In Persian).

13-Razmjou, Hosein( 1993/ 1372H). Anva’-e Adabi. Mashhad: Astan  Ghods. (In Persian).

.14- Rudaki, Abu Abdollah Jafar ibn Mohammad( 1995/ 1374H). Divan. Editted by: M. Daneshpajooh. Tehran: Toos. (In Persian).

15-Saadi , Mosleheddin.( 1984/1363H) . Koliyyate Saadi,Edited by Mohammad Ali Foroughi. Teharn : Amirkabir. . (In Persian).

16 - Seldon, Raman& Peter Widson.( 1998/ 1377). Rahnamaye Nazarieh Adabi Moaser, translated By Abbas Mokhber, Tehran: Tarh-e Now. (In Persian).

17-Sanā'ī Ghaznavi Abul- Majd-Majd Majdūd ibn Ādam(2001/1382 H). The Hadiqat al Haqiqa , Edited By Maryam Hoseini,

18-Safa, Zabiholah. (1988/1367H).Andarz, Iran-name, Vol. 7,No.1. (In Persian).

19-Sadeghi, fateme.(2009/ 1388). Gensiat, Nationalism wa Tajaddod dar Iran, Tehran: Ghasidesara. (In Persian).

20-Tabatabaee Zavari, Mohammad J.(2008/1387H) . Toghiat Kasra Anoshiravan. Tanslated By: Nakhjavani, Teheran: Yaran….

21-Ferdousi, Abolghasem. (1995/ 1374H). Shah Name Ferdousi,under supervision of Saeed Hamidian, Tehran: Nashr-e Dad. (In Persian).

22-Fokou, Michael(2005/ 1984H). Tarikh-e Jonoun ( The History of Madness), translated By: Waliani,F., Tehran: Hermes. (In Persian).

23-Gerow, B.(1993/1372H). zanan az did-e Mardan. Translated By: M.Pouyande. Tehran: Jami. (In Persian).

24-Gilani, ashraf-al-din(2006/ 1385h). Kolliat-e jawdane Nasim shomal, Edited by: Namini,H., Tehran: Asatir. (In Persian).

25-Nezami Elyas Ibn_e yousoof (1978/1356H). Divan,Tehran Zarrin. (In Persian).