تحلیل محتوای مهارت‌های عام زندگی زناشویی و خانوادگی در «بوستان» سعدی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 5، دوره 4، شماره 13، خرداد 1391، صفحه 111-138   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

مریم فاتحی زاده¹؛ سحر خانجانی وشکی²؛ فاطمه بهرامی³

¹دانشیار مشاوره دانشگاه اصفهان

² دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده دانشگاه اصفهان

³ دانشیار مشاوره دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای مهارت‌های عام زندگی زناشویی و خانوادگی در «بوستان» سعدی است. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع تحلیل محتوا و به صورت کیفی است. «بوستان» سعدی، به وسیله چک لیست محقق ساختة مهارت‌های عام زندگی زناشویی و خانوادگی مورد تحلیل محتوا  قرار گرفت. سپس اطلاعات حاصل، به وسیله شاخص آماری فراوانی، مورد تحلیل قرار گرفت.
نتایج پژوهش نشان داد که «بوستان» سعدی در مجموع 302 مرتبه به مهارت‌های عام زندگی زناشویی و خانوادگی توجه کرده است. مهارت‌هایی از جمله: سنجیده سخن گفتن، پرحرفی نکردن، صحبت کردن در فرصت مناسب، فضیلت سکوت، اهمیت ارتباط غیرکلامی نسبت به ارتباط کلامی، مهار خشم، مهر و محبت، صبر و شکیبایی، تکانشی عمل نکردن، بخشش و چشم‌پوشی، انتقادپذیری و خوش اخلاقی. با بررسی مهارت‌های عام زندگی زناشویی و خانوادگی در «بوستان»، مشاهده شد که سعدی چگونه در تک تک اشعار خود مهارت‌های زندگی زناشویی و خانوادگی را ذکر کرده است. این مهارت‌ها با حلاوتی خاص به رشتة نظم کشیده شده و این نشان دهندة آن است که سعدی از میان دیگر هم طرازان خود نسبت به مسائل خانوادگی، اجتماعی، نگرش‌ها و ارزش‌های مذهبی عنایتی ویژه داشته است. بلاغت و رسایی سخن وی با عوامل متعددی پیوند دارد. او از هر فرصتی برای به اوج رساندن کلام خود و تسخیر بیشتر مخاطب بهره جسته است. اگرچه هدف اصلی سعدی حکایت‌پردازی نبوده است، بلکه از حکایت بیشتر به عنوان ابزاری برای تبیین دقیق‌تر اهداف تعلیمی و تربیتی خویش و همراه کردن مخاطب با خود بهره می‌گیرد؛ اما باریک‌بینی‌ها و ظرافت‌کاری‌های آگاهانة او در گزینش افراد یا اشخاص و عناصر حکایت‌ها نیز در بلاغت‌جویی او بی‌تأثیر نیست.

کلیدواژه‌ها

بوستان؛ سعدی؛ تحلیل محتوا؛ مهارت‌های عام زندگی زناشویی و خانوادگی

مراجع

 

1- استافورد، لورا و به یر، چری. (1377). تعامل والدین و کودکان، ترجمه محمد دهگانپور و مهرداد خرازچی، تهران: رشد.

2- اولیا، نرگس. (1385). «بررسی تاثیر برنامه غنی‌سازی بر رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان». پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

3- بیرجندی، سیدمهدی. (1375). مشاوره در آستانه ازدواج، تهران: آوای نور.

4- خطیب رهبر، خلیل. (1371). بوستان، تهران: صفی علیشاه.

5-. سعدی، مصلح‌الدین .(1383). کلیات، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: سخن.

6- صدرالحفاظی، سیدمهدی. (1385). «بررسی عوامل تربیت در باب‌های هفتم و هشتمگلستان سعدی»، تهران: دانشگاه تهران.مجلة دانشکده‌ ادبیات و علوم انسانی.

7- گری، جان. (1378).همه برای همیشه، ترجمه. مهدی قرچه داغی، تهران: البرز.

8- منادی، مرتضی. (1385). جامعه‌شناسی خانواده، تهران: دانژه.

9- موسوی، اشرف السادات. (1386). مشاوره قبل از ازدواج، تهران: مهر کاویان.

10- نوابی‌نژاد، شکوه. (1380). مشاوره ازدواج و خانواده درمانی، تهران: انجمن اولیا و مربیان.

References:

1-Staford, Loura, & Beyer, Cherie. (1377). Parent and child interaction, translation Mohammad Daheganpoor & Mehrdad Kharazchi, Tehran: Publications of Roshd.

2- Oliya, Narges. (1385). Effect enrichment program on marital satisfaction of couples in Isfahan. MA dissertation of Counseling. Department of Psychology & Educational Sciences University of Isfahan.

3- Birjandi, Seyed Mehdi. (1375). Consultation on the eve of marriage, Tehran: Publications of Avay noor

4-Khatib Rahbar,Khalil(1992/1371)Boostan,Tehran:Safie. Alisahah.

5- Sadrolhfazi, Seyed Mehdi. (1385). Education in the seventh and eighth chapters of the Golestan Saadi, Tehran: Tehran University. Journal of human sciences literature

6- Foroughi, Mohammad Ali. (1383). General Saadi, correct, and the suspension of Kamal Ejtemai Jandaghi, Tehran: Publications of  Sokhan

7- Gary, John. (1378). Everyone for always, translate. Mehdi Gharache daghi, Tehran: Alborz.

8- Monadi, Morteza. (1385). Family sociology, Tehran: Publications of Danzhe.

9- Moussavi, Ashraf Sadat. (1386). Premarital counseling, Publication: Mehr kaviyan, printing 1.

10-Navabi nezhad, Shokouh. (1380). Marriage counseling and family therapy, Tehran: Publications of Anjoman oliya & morabiyan.