اشتراکات آموزه‌های اخلاقی بوستان سعدی و دیوان امام علی(ع)

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 1، دوره 3، شماره 10، شهریور 1390، صفحه 1-28   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

عباسعلی وفایی¹؛ رقیه کاردل ایلواری²

¹ استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

² کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

دیوان اشعار منسوب به امام علی، علیه‌السّلام، تاج آثار ادبی جهان عرب، سرشار از آموزه­های اخلاقی، تعلیمی و عرفانی است که بسیاری از شاعران و ادیبان مسلمان سعی داشتند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از این دیوان و آموزه­های آن خوشه‌چینی کنند و در مراحل گوناگون زندگی، آن را به کار بندند. شیخ اجل سعدی شیرازی، شاعر نامدار پارسی زبان، از جمله مریدان تفکر آن حضرت، توانسته­است بهره­مندی شایسته و درخوری از اشعار اخلاقی، تعلیمی و عرفانی داشته باشد و در آثار خود از آن بهره­مند شود. در پژوهش حاضر نیز با توجه به موضوع مقاله سعی شد تا اشتراکات آموزه­های اخلاقی بوستان سعدی (سعدی نامه) با دیوان امام علی، علیه‌السّلام، که برخی آن را منسوب به ایشان می­دانند، انتخاب شود و در کنار هم قرار گیرد تا میزان اشتراک آموزه­های اخلاقی بوستان و دیوان آن حضرت بررسی شود. به ویژه مسایل اخلاقی و تعلیمی مد نظر است که قابل آموزش به افراد جامعه در نهادهای مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی باشد. با غور بیشتری در دیوان امام علی، علیه‌السّلام، می­بینیم که همة شاعران و عارفان در هر مسلک و آیین و مذهبی، عرفان آن حضرت را مرجع و اصل آثار خود قرار داده­اند و از آن بهره جسته‌اند.

کلیدواژه‌ها

دیوان امام علی(ع)؛ بوستان سعدی؛ آموزه‌های اخلاقی؛ عرفان

مراجع

 

1- قرآن کریم

2- ابراهیم امل .(1418). الاثر العربی فی ادب السعدی، رابطه الثقافه و العلاقات الاسلامیه، الایران.

3- اسلامی ندوشن، محمدعلی .(1381). چهار سخنگوی وجدان ایرانی، تهران: قطره.

4- دشتی، علی .(بی‌تا). در قلمرو سعدی، تهران: کتابخانه ابن سینا.

5- زرین‌کوب، عبدالحسین .(1386). حدیث خوش سعدی، تهران: سخن.

6- سعدی، مشرف الدّین مصلح بن عبدالله .(1384). بوستان سعدی (سعدی نامه)، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.

7- ----------------------------- .(1372). کلیات سعدی، بر اساس طبع محمدعلی فروغی، تصحیح بهاء الدین خرمشاهی، تهران: دوستان.

8- کاشفی، ملاحسین واعظ .(1350). فتوت نامة سلطانی، تصحیح محمدجعفر محجوب، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

9- موسوی گرمارودی، رویا .(1387). عرفان در دیوان منسوب به امام علی (ع)، تهران: میترا.

10- مؤید شیرازی، جعفر .(1376). سیمای سعدی، شیراز: مرکز نشر شیراز.

11- میرقادری، سید فضل­الله .(1385). دیوان منسوب به امام علی (ع)، شیراز: نوید شیراز.

12- میبدی یزدی، کمال الدین .(1379). شرح دیوان امام علی (ع)، مقدمه و تصحیح حسن رحمانی و سید ابراهیم اشک شیرین، تهران: میراث مکتوب.

13- هخامنشی، کیخسرو .(1353). حکمت سعدی، تهران: امیرکبیر.