ساختار تراژیک داستان سیاوش

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 1، دوره 2، شماره 6، شهریور 1389، صفحه 1-38   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

مهدی محقق¹؛ ایرج مهرکی²؛ خدیجه بهرامی رهنما³

¹ استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

²- استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

³- دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

هدف مقالة حاضر آن است که نشان دهد « ساختاری تراژیک» در داستان سیاوش قابل ترسیم است. در این داستان، شاهد پرداخت تراژیک شخصیت ها،حوادث وصحنه ها هستیم.گاه حوادث داستان چنان در هم تنیده وگاه رابطة علی ومعلولی میان وقایع به گونه ای می شود که حذف یکی از آن ها لطمه ای بر کل عناصر وعوامل تشکیل دهندة اثر خواهد زد. بنابراین، با بررسی این عوامل، می توان داستان « سیاوش» را مورد بررسی و تحلیل تراژیک  قرار داد.

کلیدواژه‌ها

تراژدی؛ تراژیک؛ شاهنامه؛ شخصیت؛ تقدیر؛ کشمکش؛ فاجعه

مراجع

 

1- آموزگار، ژاله .(1374). تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت.

2- اسعد، محمدرضا .(1387). «بازتاب خواب و رویا در شاهنامة فردوسی»، فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، ش13.

3- اسلامی ندوشن، محمدعلی .(1374). جام جهان بین، تهران: جامی.

4- اگری، لاجوس .(1385). فنّ نمایش­نامه­نویسی،ترجمة مهدی فروغ، تهران: نگاه.

5- بلک جرمی گرین، آنتونی .(1385). فرهنگنامة خدایان، دیوان و نمادهای بین‌النهرین باستان، ترجمة پیمان متین، تهران: امیرکبیر.

6- بهار، مهرداد .(1357). «گنگ دژ و سیاوش­گرد»، از مجموعه مقالات شاهنامه شناسی، تهران: بنیاد شاهنامة فردوسی.

7- بیرونی، ابوریحان .(1352). آثارالباقیه عن القرون الخالیه،ترجمة اکبر داناسرشت، تهران: ابن سینا.

8- تفضّلی، احمد .(1379). مینوی خرد، تهران: توس.

9- جابز،گرترود .(1370). سمبل­ها، ترجمة محمدرضا بقاپور، اصفهان: جهان نما.

10- جریر طبری، محمدبن .( 1384). تاریخ طبری(تاریخ الرسل و الملوک)، ترجمة صادق نشأت، تهران: علمی و فرهنگی.

11- جلالی مقدّم، مسعود .(1372). آیین زروانی، مکتب فلسفی-عرفانی زرتشتی بر مبنای اصالت زمان، تهران: امیرکبیر.

12- جین گرین، میراندا .(1384). اسطوره­های سلتی، ترجمة عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.

13- حنیف، محمد .(1384). قابلیت­های نمایشی شاهنامه، تهران: سروش.

14- حمیدیان، سعید .(1383). درآمدی بر اندیشه وهنر فردوسی، تهران: ناهید.

15- خالقی مطلق، جلال .(1381). «عناصردرام دربرخی از داستان­های شاهنامه»، از مجموعه مقالات تن پهلوان و روان خردمند، به کوشش شاهرخ مسکوب، تهران: نشر افکار.

16- خرمشاهی، بهاءالدین .(1377). دانشنامة قرآن وقرآن پژوهی، تهران: دوستان و ناهید.

17- داد، سیما .(1380). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.

18- دوبوکور،مونیک .(1373). رمزهای زندة جان، ترجمة جلال ستاری، تهران: نشر مرکز.

19- دوستخواه، جلیل .(1380). حماسة ایران، یادمانی از فراسوی هزاره­ها، تهران: آگه.

20- __________ .(1384). شناخت­نامة فردوسی و شاهنامه، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.

21- دیکسون کندی، مایک .(1385). دانشنامة اساطیریونان و روم،ترجمة رقیه بهزادی، تهران: طهوری.

22- راسین،ژان .(1384). فدر، ترجمة مسعودسالاری، اصفهان: نشرفردا.

23- راشدمحصًل، محمدتقی .(1366). گزیده­های زاداسپرم، تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

24- رحیمی، مصطفی .(1371). سیاوش برآتش، تهران: شرکت سهامی انتشار.

25- رینگرن، هلمر .(1388). تقدیر باوری در منظومه­های حماسی، ترجمة ابوالفضل خطیبی، تهران: هرمس.

26- زرین­کوب،عبدالحسین .(1387). ارسطو و فنّ شعر، تهران: امیرکبیر.

27- زنر،آرسی .(1384). طلوع وغروب زردشتی­گری، ترجمة تیمور قادری، تهران: امیرکبیر.

28- _______ .(1385). زروان یا معمای زرتشتی­گری، ترجمة تیمور قادری، تهران: امیرکبیر.

29- سرامی، قدم علی .(1383). از رنگ گل تا رنج خار، تهران: علمی وفرهنگی.

30- شاهین، شهناز .(1383). فرهنگ جامع تحلیلی ﺗﺌﺎتر، تهران: دانشگاه تهران.

31- شمیسا، سیروس .(1381). انواع ادبی، تهران: فردوس.

32_ _________ .(1387). فرهنگ اشارات، تهران: میترا.

33- صفا،ذبیح الله .(1378). حماسه سرایی درایران، تهران: فردوس.

34- عبادیان، محمود .(1387). سنًت ونوآوری درحماسه سرایی، تهران: مروارید.

35- عتیق نیشابوری، ابوبکر .(1375). تفسیر سورآبادی(قصص قرآن مجید)، به اهتمام یحی مهدوی، تهران: خوارزمی.

36- عفیفی،رحیم .(1379). اساطیر وفرهنگ ایران، تهران:توس.

37- غزالی توسی، ابوحامد محمد .(1361). کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: علمی و فرهنگی.

38- ___________________ .(1374). احیاء علوم الدین، ترجمة مؤید الدین محمد خوارزمی، تهران: علمی و فرهنگی.

39- فردوسی .(1387). شاهنامه، به تصحیح سعید حمیدیان، تهران: قطره.

40- کزّازی، میرجلال الدین .(1376). رویا، حماسه، اسطوره، تهران: نشرمرکز.

41- کویاجی،جی- سی .(1353). آیین­هاوافسانه­های ایران و چین باستان، به کوشش جلیل دوستخواه، تهران: جیبی.

42- کیا،خجسته .(1378). خواب وپنداره، تهران: نشرمرکز.

43- ماسه،هانری .(1375). فردوسی وحماسة ملّی،ترجمة مهدی روشن ضمیر، تبریز: دانشگاه تبریز.

44- مزداپور،کتایون .(1371). «جهیکا چیست؟»، مجلة زنان، سال1، ش 3.

45- مسکوب،شاهرخ .(1386). سوگ سیاوش، تهران: خوارزمی.

46- مکّی،ابراهیم .(1385). شناخت عوامل نمایش، تهران: سروش.

47- ملک­پور، جمشید .(1365). تطوّر اصول و مفاهیم در نمایش کلاسیک، تهران: جهاددانشگاهی.

48- نرشخی، ابوبکرمحمدبن جعفر .(1352). تاریخ بخارا، ترجمة ابونصرمحمدبن نصرالقباوی، به تصحیح مدرس رضوی، تهران: بنیادفرهنگ ایران.

49- ناظرزاده کرمانی، فرهاد .(1369). ادبیات نمایشی در روم وتراژدی رومی، تهران: برگ.

50- _____________ .(1385). درآمدی بر نمایش نامه شناسی، تهران: سمت.

51- هال،جیمز .(1380). فرهنگ نگاره­ای نمادها،ترجمة رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.

52- همیلتون، ادیت .(1376). سیری دراساطیریونان و روم، ترجمة عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر.

53- یاری، منوچهر .(1379). ساختارشناسی نمایش ایران، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی حوزة هنری.