ابعاد مختلف نقد اجتماعی در دیوان سیف الدین محمد فرغانی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 7، دوره 2، شماره 5، خرداد 1389، صفحه 119-146   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

نویسندگان

زهرا دری¹؛ زینب هادی²

¹ - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (نویسندة مسئول)

²- دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

همان گونه که از عنوان مقاله برمی­آید، در این مقاله جنبه های مختلف نقد اجتماعی در دیوان سیف الدین محمد فرغانی بررسی شده است.
سیف الدین محمد را می­توان سیاسی ترین و اجتماعی ترین شاعر دورة مغول نامید، چرا که او شاعری دردآشناست که به دور از وابستگی­های درباری و تعلقات دنیوی، ناهنجاری­های اخلاقی – اجتماعی را که گریبان گیر مردم و جامعة آن روزگار شده بود و نیز معضلات سیاسی- اجتماعی به وجود آمده در سرزمینش را مورد نقد و نکوهش قرار داده است، بلکه با لحنی تند و گزنده و جسارت و شهامتی درخور ستایش، صاحبان مناصب و موقعیت­های سیاسی و اجتماعی در جامعه، از حاکم گرفته تا درویش را زیر ذره بین خود قرار داده و به نقد عملکرد و شیوة آنها پرداخته است.
 
 

کلیدواژه‌ها

جامعه؛ نقد اجتماعی؛ ریا؛ زراندوزی؛ عدالت

مراجع

 

1- قرآن کریم.

2- تبریزی شیرازی، محمد رضا .(1375). سیف الدین محمد فرغانی؛ قهرمان عرصة سخنوری، تهران: نشر انشتین.

3- پطروشفسکی، ایلیاولوویچ، کارل، مان جان ماسون اسمیت .(1366). تاریخ اجتماعی- اقتصادی ایران در دورة مغول، ترجمه: یعقوب آژند، ج ۲، تهران: نشر اطلاعات.

4- جوینی، عطاملک محمد .(1378). تاریخ جهانگشا،.ج:1، تصحیح محمد قزوینی، تهران: نشر نقش قلم، چاپ دوم.

5- رشیدالدین فضل الله، عمادالدوله ابوالخیر .(1368). تاریخ مبارک غازانی، سعی، اهتمام و تصحیح: کارل یان، اصفهان نشر پرسش، چاپ سوم.

6- رضوانیان، قدسیه .(1379). سیف و ظلم مغولان، مجموعه مقالات سمینار تاریخی هجوم مغول به ایران و پیامدهای آن، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، مرکز چاپ و انتشارات.

7- شریعتی، علی .(1375). هنر، تهران: نشر چاپخش.

8- صفا ذبیح الله .(1386). تاریخ ادبیات ایران،ج:3،ق:۱. تهران: انتشارات فردوس، چاپ چهاردهم.

9- فرغانی، سیف الدین محمد .(1364). دیوان، تصحیح: ذبیح الله صفا، تهران: انتشارات فردوسی، چاپ دوم.

10- مهدوی کنی، محمد رضا .(1375). نقطه های آغاز در اخلاق عملی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ ششم.