نقش تاریخ در تفسیر طبری

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 2، دوره 1، شماره 1، خرداد 1388، صفحه 11-20

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

چکیده

محمد بن جریرطبری، مورخ و مفسّر بزرگ ایرانی در قرن سوم هجری قمری است. طبری در نگارش آثار خود شیوه و روش خاصی را دنبال می‌کند؛ از جمله آنکه همچون بیشتر مورخان و مفسران، در اخبار مربوط به انبیا و اقوام پیشین و بویژه آنچه در قرآن ذکری از آن رفته است، به روایات منقول از یهود و نصاری؛ « اسرائیلیات» استناد می‌کند که گاه به ایجاد نقاط ضعفی در آثار او منجر شده است.
از سوی دیگر، طبری برای نخستین بار در تاریخ اسلام و در فضایی که گروهی با تفسیر مخالف بودند و گروهی آن را به شرط نقل از صحابه و احادیث نبوی جایز می‌دانستند، تفسیر کاملی از قرآن فراهم آورد که بر روایات مبتنی بود.
اما ترجمه‌هایی که از آثار طبری صورت گرفته، با متن اصلی این آثار تفاوت بسیار دارد که البته ارزش ادبی و فواید لغوی و هنری این آثار قابل انکار نیست.

کلیدواژه‌ها

محمدبن جریرطبری؛ تاریخ؛ تفسیر؛ روش؛ ترجمه

مراجع

 

1- ابن الاثیر، نمرالدین .(بی‌تا). کامل، ترجمه عباس خلیلی، به اهتمام سادات ناصری به تصحیح مهیار خلیلی، تهران: نشر علمی.

2ـ ابن‌الندیم، محمدبن اسحاق .( 1346). الفهرست، ترجمه رضا تجدد، تهران: ابن‌سینا، چاپ دوم.

3ـ ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن‌محمد .( 1366). مقدمه ابن‌‌خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی.

4ـ ابن‌خلکان، شمس‌الدین احمدبن محمود .( 1364). وفیات الاعیان، بیروت.

5ـ ابوجعفرمحمدبن الحسن الطوسی .( 1351). التبیان، دانشگاه مشهد، افست.

6ـ احمد مصطفی المراغی .( 1365). تفسیرالمراغی، قاهره.

7ـ بلعمی، محمدبن علی .( 1373). تاریخ بلعمی، تصحیح محمد روشن، تهران: نشرالبرز.

8ـ حموی، شهاب الدین یاقوت، 1991، ارشادالاریب الی معرفه الادیب، بیروت: دارالکتب العلمیه.

9ـ خوارزمی، محمدبن احمد .( 1347). مفاتیح‌العلوم، ترجمه حسین فریرجم، بنیاد فرهنگ.

10ـ خوانساری، محمدباقر .( 1393). روضات الجنات، قم.

11ـ شوشتری، قاضی نوراله .( 1354). مجالس المؤمنین، تهران: انتشارات اسلامیه.

12ـ صفا، ذبیح‌اله .( 1338). تاریخ ادبیات ایران، تهران: ج 1.

13ـ طبری، محمدبن جریر .( 1374). جامع‌البیان فی تفسیرالقرآن، ترجمه جمعی از علمای ماوراءالنهر، به کوشش حبیب یغمایی، تهران.

14ـ مسعودی، علی‌بن حسین .( 1370). مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.

15- مهدی، محسن .(1373). فلسفه تاریخ ابن خلدون، ترجمه مجید مسعودی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.11