مدیریت محله‌ای و پایداری اجتماعی زندگی شهری (مطالعه‌ی موردی: محله‌ی ولنجک در منطقه‌ی یک تهران)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 3، دوره 7، شماره 25، اسفند 1396، صفحه 43-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهره فنی¹؛ داود البوغبیش^{* 2}

¹دانشیار جغرافیای انسانی دانشگاه شهید بهشتی

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی(نویسنده مسئول)

چکیده

با توجه به اینکه توسعه‌ی پایدار شهری در بعد اجتماعی در روابط میان افراد تجسم می‌شود، نیازمند انسجام اجتماعی، مشارکت، اعتماد و همکاری ساکنان است؛ تقویت و بهبود فضاهای اجتماعی و ایجاد وفاق و همبستگی بین ساکنان در راستای تحقق الگوی زندگی اجتماعی تحقق می‌یابد.از این‌رو، این پژوهش در قالب یک محله‌ی منتخب شهر تهران (محله‌ی ولنجک منطقه‌ی یک) فرآیند عملکرد مدیریت محله (شورایاری‌ها) در چهارچوب رویکرد مدیریت پایدار محله در راستای زندگی پایدار اجتماعی، زندگی شهری را بر اساس شاخص‌های توسعه‌ی پایدار اجتماعی مورد بررسی قرار داده است. جامعه‌ی آماری در این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 377 نفر محاسبه گردید و پرسشنامه به روش تصادفی ساده در بین ساکنان محله‌ی ولنجک توزیع شد. سپس برای تحلیل‌های آماری پرسشنامه‌ها بر اساس آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای توزیع نرمال داده‌ها و از آزمون T-test با ارزش آزمون 3 برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و سرانجام برای رتبه‌بندی میزان نقش شورایاری­ها و مدیریت محله در شاخص­های پایداری اجتماعی از آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج تحلیل نشان داد که شاخص‌های پایداری اجتماعی از جمله؛ هویت محله‌ای و حس تعلق خاطر، اعتماد و همبستگی اجتماعی، تعامل و مشارکت اجتماعی، کیفیت زندگی و توانمند سازی گروه‌های اجتماعی در سطح محله‌ی ولنجک در سطح مطلوبی قرار دارند و نقش و عملکرد شورایاری‌ها در تحقق زندگی اجتماعی در سطح محله را مطلوب و مثبت تلقی نموده است.

کلیدواژه‌ها

مدیریت محله؛ شورایاری؛ پایداری اجتماعی زندگی؛ محله‌ی ولنجک

مراجع

-         ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا. (1384). جامعه‌شناسی توسعه. تهران: نشر کیهان.

-         تاجبخش، کیان. (1384). سرمایه‌ی اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه‌ی افشین خاکباز و حسن پویان (1384). تهران: نشره شیرازه.

-         جغرافیای تاریخی شمیران. (1385). شهرداری ناحیه‌ی 2: منطقه‌ی1، شهرداری تهران.

-         سالنامه‌ی آماری شهر تهران. (1390). منطقه‌ی 1، شهرداری تهران.

-         صرافی، مظفر. (1379). مفهوم و مبانی و چالش‌های مدیریت شهری، فصلنامه‌ی مدیریت شهری، شماره‌ی دوم، تهران: تابستان1379، ص81.

-         فنی، زهره؛ صارمی، فرید. (1392). رویکرد توسعه‌ی پایدار محله‌ای در کلانشهر تهران؛ مطالعه‌ی موردی: محله‌ی بهار، منطقه‌ی 7، مجله‌ی جغرافیا و توسعه، شماره‌ی 30، صص 35-56.

-         معینی، محمدرضا. (1382). سیاست اجتماعی، توسعه‌ی اجتماعی، نهادهای غیر رسمی، فصلنامه‌ی رفاه اجتماعی، شماره‌ی 10، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

-         موحد، علی. (1379). توسعه‌ی پایدار شهری، تهران: نشریه‌ی مسکن و انقلاب، شماره‌ی90.

-         موسوی، سید علی. (1382). گامهای نوین مدیریت شهری برای توسعه، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

-         موسی کاظمی، مهدی، شکوئی، حسین. (1381). سنجش پایداری اجتماعی- توسعه شهر قم. پژوهش‌های جغرافیایی، شماره‌ی 43، ص 19-35.

-         مهندسین مشاور بافت شهر. (1390). طرح تفصیلی منطقه‌ی 1، شهرداری تهران.

-        Bakvis. H and Juliet. L (2004). The Horizontal Challenge: Line Departments Central Agencies Leadership Canadian School of Public Service. OTTAWA.

-        Goodland. R. (2003). Sustainability Human. Social. Economic and Environmental. World Bank Washington DC. USA.

-        Tymon.w.g.Stumps.S.A.2002.Social capital in the success of knowledge workers.Career Development International8 (1).12_20.

-        Van Jijk. M.P.(2004). Urban management makes cities more competitive. But requires capacity building. Urbanity.

-        World Bank (2006) Governance and Anti-Corruption