بررسی رابطه بین میزان و نوع استفاده از اینترنت و انزوای اجتماعی در میان کاربران 15 - 29 ساله‌ی کافی‌نت‌های شهر تبریز

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 4، دوره 7، شماره 25، اسفند 1396، صفحه 63-90   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین بنی فاطمه¹؛ توکل آقایاری هیر²؛ داریوش محمدپور³

¹استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

²استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

³کارشناس ارشد گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

چکیده

در هزاره‌ی سوم، اینترنت نقش مهم و روزافزونی در زندگی نوجوانان و جوانان ایفا می‌کند. جاذبه‌ی اینترنت باعث شده تا بسیاری از جوانان و نوجوانان به جای تعامل با همسالان و والدین، اینترنت را برگزینند. این همنشینی با اینترنت به مرور زمان تجربه‌ی شیرین در جمع بودن را از فرد می‌گیرد و می‌تواند به انزوای اجتماعی منجر شود. مطالعه‌ی حاضر به منظور تعیین ارتباط میان میزان استفاده از اینترنت و انزوای اجتماعی طراحی شده است.
روش تحقیق مورد استفاده‌ی این پژوهش پیمایشی و شیوه‌ی تحقیق همبستگی است. جامعه‌ی آماری این تحقیق کلیه‌ی کاربران 29-15 ساله‌ی کافی‌نت‌های شهر تبریز در مرداد و شهریور ماه 1394 هستند. نتیجه‌ی حاصل از آزمون فرضیه‌ها نشان دهنده‌ی وجود رابطه‌ی معنادار بین متغیر‌های وضعیت تأهل، پایگاه اقتصادی – اجتماعی، میزان استفاده از اینترنت، میزان استفاده‌ی اجتماعی از اینترنت و جامعه‌پذیری مجازی به عنوان متغیر‌های مستقل و انزوای اجتماعی به عنوان متغیر وابسته‌ی تحقیق است. به علاوه نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره‌ی تحقیق نشان می‌دهد که 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته، توسط متغیر‌های مستقل باقی‌مانده در مدل (وضعیت تأهل، میزان استفاده از اینترنت، جامعه‌پذیری مجازی و پایگاه اقتصادی – اجتماعی) تبیین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

انزوای اجتماعی؛ جامعه‌پذیری مجازی؛ اینترنت

مراجع

-         احمدی، خدابخش؛ عبدالملکی، هادی؛ شهیاد، شیما؛ هما صدقی جلال. (1390). «مقایسه‌ی چگونگی کاربری اینترنت در بین نوجوانان عضو و غیر عضو بسیج»، فصلنامه‌ی روانشناسی نظامی، سال دوم، شماره‌ی ششم، صص 46 ـ 37.

-         بهار، مهری؛ حاجی محمدی، علی. «دانشجویان دانشگاه تهران و استفاده از اینترنت»، فصلنامه‌ی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، صص 186- 164.

-         جلالی نائینی، سیدغلامرضا؛ یعقوبی، سعید؛ پورداداشی کمالچی، فاطمه. (1390). «بررسی چالش میان اینترنت و رسانه‌های جمعی در انتشار اخبار و اطلاعات با استفاده از فرایندهای احتمالی»، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره‌ی 3، ش 7، صص 36- 19.

-         حاتمی، پریسا. (1389). «بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تأکید بر شبکه‌های اجتماعی»، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی ـ دانشکده‌ی علوم اجتماعی.

-         چلبی، مسعود؛ مهدی، امیر کافی. (1383). «تحلیل چندسطحی انزوای اجتماعی»، مجله‌ی جامعه‌شناسی ایران، دوره‌ی پنجم، شماره‌ی 2، صص 170 ـ 135.

-         رفعت جاه، مریم؛ شکوری، علی. (1387). «اینترنت و هویت جهانی»، فصلنامه‌ی جهانی رسانه، شماره‌ی 5، صص 17 – 1.

-         زنگنه، محمد. (1383). «عوامل مؤثر بر جامعه‌پذیری نوجوانان و جوانان، مطالعه‌ی موردی: دانش‌آموزان مقاطع راهنمایی و متوسطه استان بوشهر»، نامه‌ی پژوهش فرهنگی، سال هشتم، دوره‌ی جدید، شماره‌ی 7، صص58 – 30.

-         سایت اطلاع‌رسانی شرکت مخابرات ایران.

-         سروش‌مهر، هما؛ رفیعی، حامد؛ کلانتری، خلیل؛ شعبانعلی قمی، حسین. (1388). «بررسی پایگاه اقتصادی – اجتماعی زنان روستایی و عوامل مؤثر بر بهبود آن».

-         سفیری، مریم؛ صادقی، خدیجه. (1388). «مشارکت اجتماعی دانشجویان دختر دانشکده‌های علوم‌اجتماعی دانشگاه‌های شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره‌ی پیاپی (34)، شماره‌ی 2: 1-34.

-         طالبی، ابوتراب؛ برزگری دهج، راضیه. (1391). «بررسی چگونگی اعتماد و کناره‌گیری اجتماعی در میان دانشجویان»، فصلنامه‌ی برنامه‌ریزی رفاه و توسعه‌ی اجتماعی، شماره‌ی 11، صص 193 ـ 131.

-         طاهری گلوندانی، رقیه. (1390). «اینترنت و آسیب‌های اجتماعی»، نخستین کنگره‌ی ملی فضای مجازی و آسیب‌های اجتماعی نوپدید، تهران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، صص 15 – 1.

-         محسنی تبریزی، علیرضا؛ هویدا، لادن؛ احمدی؛ فاطمه. (1389). «استغراق در فضای مجازی و عوارض فردی و روانی آن: پیمایش کاربران جوان اینترنت در شهر تهران»، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، سال چهارم، شماره‌ی سوم، صص 51 ـ 69.

-         محسنی، منوچهر؛ دوران، بهزاد؛ سهرابی، محمد‌هادی. (1385). «بررسی اثرات استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی کاربران اینترنت در میان کاربران کافی‌نت‌های تهران»، مجله‌ی جامعه‌شناسی ایران، دوره‌ی هفتم، شماره‌ی 4، صص 95 ـ 72.

-         محمودی، محمود؛ سادات میر مقتدایی، زهرا؛ ریحانی، میترا. (1390). «نقش اینترنت در قبض و بسط باورهای فرهنگی جامعه»، مجموعه مقالات همایش شهروند مسؤول دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

-         منتظر قائم، مهدی؛ تاتار، عبدالعزیز. (بی تا). «اینترنت، سرمایه‌ی اجتماعی و گروههای خاموش»، فصلنامه‌ی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، صص 245 ـ 223.

-         ویزشفر، فاطمه. (1384). «بررسی میزان اعتیاد به اینترنت در استفاده‌کنندگان در کافی‌نت‌های شهر لار»، فصلنامه‌ی بهداشت روانی، سال هفتم ، شماره‌ی 25 و 26، صص 33 ـ 27.

-        Biordi.D and Nicholson.R.N (2005). “Social Isolation”, Jones and Bartlett Publishers.

-        Fine,M, & Spencer.R. (2009). “Social Isolation, development of an assessment tool for HACC services. Centre for Research on social isolation, new south wales department of disability, Ageing and home care.

-        Hortulanus.R, Machielse.A and Meeuwesen.L (2006). “Social Isolation In Modern Society”, London and New York, Taylor & Francise Group, Routledge Publisher.

-        Sanders.C.F, Filed.T.M, Diego.M and Kaplan.m (2000) "The Relationship Of Internet Use To Depression and Social Isolation Amond Adolescents". Pages 378 – 372.

-        Wellman.B, Quanhause.A, Witte.J and Keith.H (2001). “Does The Internet Increase, Decrease or Supplement Social Capital”, American Behavioral Scientist, Volume 45, Number3, Novamber 2001, Sage Publication 135 – 159.

-        Wellman.B, and Haythornthwaite.C (2002). “The Internet In Everyday Life”, Blackwell Publisher.

-        Wilson,W.J (1987). “The trulydisadventaged, the innercity,the underclass, and public policy”. Chicago and London, The university of Chicago press.

-        Victor.CH, Scambler.S, and Bond.J (2009). “The Social World of Older People”, England, Open University Press.

-        Kraut.R, Lundmark.V, Patterson.M, Kiesler.S and Mukapadhyay.T(1998). “Internet paradox: A social Technology That Reduces Social Involvement and Phychological Well – Being ”, American Psychologist, Volume 53, Pages 1017 – 1031.

-        Putnam.R (1995). “Bowling Alone: American Declining Social capital”, Journal of Democracy, Number 6, Pages 65 – 78.

-        Zavaleta.D, Samuel.K and Mills. Ch. (2014). “Social Isolation: A conceptual and measurement proposal”. OPHI working papers 67, university of oxford.

-        Young.B. (1996). “A study on the effect of internet use and social capital on the academic performance”, Development and society, Volume 35, Number 1: 107 – 123.