بررسی جامعه‌شناختی رابطه‌ی سبک زندگی و مشارکت اجتماعی شهروندان سالمند شهر گرگان

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 5، دوره 7، شماره 25، اسفند 1396، صفحه 91-116   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

شهرزاد بذرافشان

استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر

چکیده

 مهمترین عاملی که به تداوم حیات بشر یاری رسانده، مشارکت میان انسان‌هاست تا جایی که هیچ فرد یا ملتی بدون کمک دیگران نمی‌تواند به حیات خویش ادامه دهد. یکی از مؤلفه‌های بسیار مهم در جهت‌گیری مثبت رفتاری یک جامعه، در مفهوم مشارکت نهفته است؛ از این‌رو که مفهوم مشارکت، بویژه از دهه‌ی هفتاد میلادی به بعد، به عنوان یک موضوع مهم و کلیدی جای خود را در علوم اجتماعی و.. باز کرد. این بررسی به مطالعه‌ی عوامل مهم مشارکت اجتماعی سالمندان می‌پردازد. مقاله‌ی حاضر با هدف شناخت میزان رابطه‌ی مؤلفه‌های سبک زندگی با مشارکت اجتماعی شهروندان سالمند شهر گرگان است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی از شاخه‌ی میدانی است و جامعه‌ی آماری این تحقیق، شهروندان سالمند شهرستان گرگان هستند. ابزار گردآوری اطلاعات مبتنی بر پرسشنامه است. برای پایایی ابزار سنجش از روش آماری آلفای کرونباخ و برای سنجش اعتبار تحقیق از روایی صوری بهره گرفته شده است. این پژوهش به شیوۀ پیمایشی با کمک پرسشنامه دربارۀ 500 نفر از سالمندان در شهر گرگان صورت گرفته است. بر اساس یافته‌های پژوهش بین متغیر‌های سن، جنس، درآمد، شغل با سبک زندگی شهری و مشارکت اجتماعی شهروندان سالمند رابطه وجود دارد. بر اساس نتایج رگرسیون چندگانه از بین کل متغیر‌های مستقل، شغل، درآمد، کیفیت زندگی، امکانات شهری، سلامت جسمی، فرهنگ توسعه‌ی شهری، رضایت از خدمات شهری، هویت خانواده و باورهای دینی رابطه و همبستگی مثبتی با مشارکت اجتماعی داشتند و قادر بودند 55 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. متغیر امکانات شهری بیشترین تأثیر مستقیم را بر مشارکت اجتماعی شهروندان سالمند داشت(64%) و بیشترین تأثیر کل متعلق به متغیر فرهنگ و توسعه‌ی شهری (38%) است که نشان می‌دهد هنوز فرهنگ و توسعه در شهرها برای مشارکت اجتماعی سالمندان تأمین نشده است.

کلیدواژه‌ها

سبک زندگی؛ مشارکت اجتماعی؛ سالمندان؛ گرگان

مراجع

- انصاری، محمد تقی. (1393). تبیین جامعه‌شناختی گرایش جوانان به سبک زندگی مدرن، فصلنامه‌ی جامعه‌شناسی کاربردی، سال 25، شماره‌ی پیاپی 55، تابستان، شماره‌ی سوم، ص20-1.

- برک، لورا ای. (1389). روان‌شناسی رشد، ترجمه‌ی یحیی سیدمحمدی، تهران: ارسباران.

- پورطاهری، مهدی؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ فتاحی، احدالله. (1390). ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مطالعه‌ی موردی: دهستان خاوه‌ی شمالی، استان لرستان)، فصلنامه‌ی پژوهش‌هایجغرافیایانسانی، شماره‌ی 76، تابستان.

- دورکیم، امیل. (1392). درباره‌ی تقسیم کار اجتماعی، ترجمه‌ی باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.

- رضائیان، علی. (1370). اصول مدیریت. تهران: انتشارات سمت.

- ریتزر، جرج. (1386). نظریه‌های جامعه‌شناسی معاصر، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، تهران: نشر علمی.

- سیدمیرزایی، سید محمد. (1386). ملاحظاتی پیرامون ابعاد سالمندی با نگاهی به تجربه‌ی ژاپن، پژوهشنامه‌ی علوم انسانی، شماره‌ی 53.

- فتحی، سروش؛ میرساردو، طاهره؛ بهرامی ثابت، حسین. (1393). بررسی تأثیر فرهنگ توسعه بر مشارکت اجتماعی شهروندان، فصلنامه‌ی مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال پنجم، شماره‌ی سیزدهم، زمستان، ص 166-135.

-قاسمی، نظام‌الدین و همکاران. (1390). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر کیفیت زندگی بر بهزیستی ذهنی و سلامت روان، روان‌شناسی بالینی، سال سوم، شماره‌ی2 صص34-23.

- کرین، ویلیام کریستوفر. (1384). نظریه‌های رشد و مفاهیم و کاربردها، ترجمه‌ی غلامرضا خوی‌نژاد و علیرضا رجایی، تهران: رشد.

- کوئن، بروس. (1382). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.

 -گیدنز، آ. (1382). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه‌ی ناصر موفقیان، تهران: نشرنی.

- Belsky, J. (2002). The psychology of aging. California, Brooks – Cole Publishing company.

- Bentham, j. (2008). An introduction to the principles of morals and legislation.New York. Hafner

- Birckhead, Loretta M. (1989). psychiatric mental Health nursing, the therapeutic use of self. Philadelphia: J.B. Lippincott Co.

- Boudon Ramond & Bourricaud Francois. (1980).,A Critical Dictionary of Sociology, Routledge

- Cavanaugh, J.C. (1997). Adult development and aging. USA: Brooks – Cole Publishing Company.

- Cramer, Victoria, Seven Torgersen and Einar Kringlen, (2004). Quality of life in a city, the effect of population density, Social Indicators Research 69.

- Dean, Dwight. (1961). Alienation: its meaning and Measurement, in D.Dean, Dynamics Social psychology ,Random House, inc, New York.

- Dissart, J. Deller, S. (2000)."Quality of Life in the Planning Literature". Journal of Planning Literature, 15: 135-161.

- Ferrans, C. E. (1992). Psychometric assessment of the quality of life index. Research in nursing and health, 15: 213- 224

- Morgan, D. H. J. (1986). Gender, in: Key Variable in Social Investigation (edited by Robert, G. BURGESS). London: Routledge and Kegan.