ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی طرح پیرایش شهری و حذف زوائد بصری محور ناصرخسرو

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 7، دوره 7، شماره 25، اسفند 1396، صفحه 141-176   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امید علی احمدی¹؛ هادی درویشی^{* 2}؛ سمیه مومنی³

¹استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان

²دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه مازندران

³کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

طرح «پیرایش شهری و حذف زوائد بصری» در محور تاریخی ناصرخسرو به منظور کاهش اغتشاشات بصری و تشخص­بخشی به نماها و فضاهای با ارزش این محور، از سوی سازمان زیباسازی شهر تهران در حال انجام است. در این راستا سؤال اصلی این است که آیا اقدام مداخله‌ای پیرایش شهری و حذف زوائد بصری، باعث ایجاد بستری برای تحقق کارکردهای تاریخی، فرهنگی و گردشگری این محور خواهد شد؟
مقاله‌ی حاضر با استفاده از روش توصیفی، پیمایشی، میدانی و ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده نشان می‌دهد که عدم توجه به اسناد بالادستی و مغفول ماندن مؤلفه­های رویکرد توسعه‌ی پایدار همچون امنیت و هویت در طراحی این پروژه، عاملی مختل‌کننده در اثرگذاری طرح خواهد بود.در عین حال اگر اقدام مداخله‌ای با رعایت پیشنهادهای تحقیق حاضر انجام پذیرد، شاهد تحقق اهدافی چون تقویت حس تعلق به مکان، افزایش احساس رضایت و اعتماد شهروندان به مدیریت شهری، کاهش خروج سکنه از این محور، کاهش روند تبدیل کاربری مسکونی به تجاری، رونق کسب و کار و افزایش گردشگری و تردد در اینجا خواهیم بود.

کلیدواژه‌ها

ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی (اتاف)؛ پیرایش شهری؛ محور ناصرخسرو؛ توسعه‌ی پایدار

مراجع

-         آتشین­بار، محمد؛ منصوری، سید امیر؛ شیبانی، مهدی. (1391). نظم عنصر اصلی در تحلیل منظر خیابان، فصلنامه‌ی باغ نظر، شماره‌ی 23، سال نهم، زمستان، صص102-93.

-         احمدی، مارال. (1392). امنیت و کیفیت محیط و زندگی در بافت فرسوده‌ی تاریخی (نمونه‌ی موردی: محله‌ی تاریخی امامزاده یحیی(ع))، نشریه‌ی اینترنتی نوسازی، سال چهارم، شماره‌ی 21، مهرماه، صص20-1.

-         بهزاد­فر، مصطفی. (1386). هویت شهر، نگاهی به هویت شهر تهران، تهران: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران.

-         پاپلی یزدی، محمد حسین.  (1386). گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، تهران: سمت.

-         سلامتی­زارع، اکرم. (1393). طراحی شهری همسو یا در تقابل ایجاد احساس امنیت در فرد (نمونه‌ی موردی: شهر دزفول)، نهمین سمپوزیوم پیشرفت­های علوم و تکنولوژی، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه‌ی پایدار، کمیسیون اول، مشهد، آبان، صص7-1.

-         زیاری، کرامت الله. (1385). توسعه‌ی پایدار و مسؤولیت برنامه­ریزان شهری در قرن بیست و یکم، مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره‌ی 45، زمستان، صص 105-85.

-         شایان، حمیدرضا؛ کامل­نیا، حامد؛ وثاق، حامد. (1389). بررسی نقش و جایگاه معیارهای اجتماعی در تحقق­پذیری مرمّت بافت‌های باارزش تاریخی، فصلنامه‌ی آبادی، سال بیستم، شماره‌ی 32 (پیاپی67)، تابستان، صص24-18.

-         صفامنش، کامران. (1375). بهسازی خیابانی تاریخی در تهران، مجله‌ی آبادی، شماره‌ی 20، صص88-82.

-         صفامنش، کامران؛ منادی­زاده، بهروز. (1375). تاریخچه‌ی خیابان ناصر خسرو تهران، نشریه‌ی‌ میراث فرهنگی، شماره‌ی 15، صص39-26.

-         ضابطیان، الهام؛ بمانیان، محمد رضا؛ رفیعیان، مجتبی. (1389). بررسی الگوی برنامه­ریزی کاربری فضاهای شهری مؤثر بر افزایش امنیت زنان، فصلنامه‌ی علوم اجتماعی، شماره‌ی 48، صص148-107.

-         فاضلی، محمد. (1389). ارزیابی تأثیرات اجتماعی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.

-         لینچ، کوین. (1381). تئوری شکل خوب شهر، ترجمه‌ی سید حسین بحرینی، ت‍ه‍ران‌: مؤس‍س‍ه‌ی‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ و چ‍اپ دان‍ش‍گ‍اه‌ ت‍ه‍ران‌.

-         گلشنی، مهدی. (1377). بررسی وضعیت موجود بدنه‌ی خیابان ناصر خسرو، تهران: انتشارات سازمان زیباسازی شهر تهران.

-         محمدزاده مهر، فرخ. (1381). نگاهی به سیر تداوم و تحول در فضاهای شهر، میدان توپخانه‌ی تهران، تهران: پیام سیما.

-         موحد، علی. (1386). گردشگری شهری، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.

-         مؤیدی، محمد؛ علی­نژاد، منوچهر؛ نوایی، حسین. (1392). بررسی نقش مؤلفه­های منظر شهری در ارتقاء سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری (نمونه‌ی مورد مطالعه: محله‌ی اوین تهران)، فصلنامه‌ی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره‌ی 35، پاییز، صص159-191.

-         مهندسان مشاور مانیستار پارسه. (1393). انجام مطالعات پروژه‌ی جداره‌سازی محور ناصرخسرو.

-         مهندسین مشاور باوند. (1385). طرح تفضیلی منطقه‌ی 12 شهر تهران.

-   Choguil, C. (2007), Developing Sustainable Neighborhoods Habit International, Vol.27, No. 373, Culling Worth, Barry of Vincent, (2002), Nadin, Town and Country Planning in the UK, Routledge, London.

-   Hall,p. (1993). Toward Sustainable, Liveable and Innova Live Cities for 21 Century, Inprocedings of the Third Conference of the World Capitals, Tokyo, pp. 22-28.

-   Haughan, G. (1997), Developing Sustainable Urban Development modals, journal of cities, vol 14, no 4.

-   Macneill, Jim, Cox, John E. and Jackson,l. (1991), Sustainable Development the Urban Challenge, Ekistics, vol. 348, pp: 195-198.

-   Mukomo, s. (1996), Sustainable Urban Development in Sub-Saharan African Cities, 13 (40),pp.260-271.

-   Peter, p. Rogers, Kazi F.Jalal, John A. Boyd. (2008), An Introduction to Sustainable Development, Published by Glen Educationl Foundation, Newyork.

-   Tosum, C. (2001), Challenge of Sustainable Tourism Development in the Developing World, Tourism Management, Routledge, London.