مقایسه جلوه‌های ادبیات مقاومت در شعر علی فوده و فرخی یزدی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 3، دوره 11، شماره 44، اسفند 1396، صفحه 71-101   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

طیبه فدوی¹؛ مسعود باوان پوری²؛ نرگس لرستانی³

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

²دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

³دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

چکیده

ادبیات مقاومت از مهم­ترین سنگرهای فرهنگی ملت­های تحت سلطه است. این واژه همواره با ظلم­ستیزی عجین شده و آن را تداعی می­کند. این نوع از ادبیات از پیشینه­ای طولانی در طول تاریخ بهره­مند است که به علت ظلم و ستم حاکم در کشورهای مسلمان از جانب بیگانگان و نیز جنگ‌هایی که بر آنان تحمیل شده است از نمود خاصی برخوردار است. کشورهای ایران و فلسطین دو نمونه والا از این کشورها هستند. علی فوده از شاعرانی است که توجه ویژه­ای به فلسطین دارد. فرخی­یزدی شاعر مشروطه، از شاعران ایرانی است که با شعر خویش به دفاع از ملت خود در برابر بیگانگان و ظلم و ستم داخلی پرداخته و غیرت و هویت ملی و وطن­دوستی، دعوت به مبارزه، انتقاد از اوضاع پریشان سیاسی و تلاش برای بیدارسازی مردم از مضامین مشترک در شعر دو شاعر است. این پژوهش در پی آن است که با استفاده از ابزار کتابخانه­ای و با روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی ضمن بیان مضامین ادبیات مقاومت در شعر هر دو شاعر، به مقایسه این مضامین در شعر آن‌ها بپردازد.

کلیدواژه‌ها

شعر معاصر؛ ایران؛ وطن‌دوستی؛ اختناق؛ مبارزه

مراجع

قرآن کریم.

کتب فارسی

داد، سیما. 1383ش، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.

صدری، غلامحسین و همکاران. 1375ش، فرهنگ فارسی امروز، چاپ دوم، تهران: کلمه.

فرخی یزدی، محمد. 1369ش، دیوان اشعار، به کوشش حسین مکی، تهران: امیرکبیر.

فرخی یزدی، محمد. 1376ش، دیوان فرخی یزدی، به قلم حسین مکی(با چاپ جدید و تجدید نظر و اضافات)، تهران: انتشارات جاویدان.

لک، منوچهر. 1384ش، ایران زمین در شعر فارسی، تهران: مؤسسه مطالعات ملّی.

مسرت، حسین. 1384ش، زندگی و شعر فرخی یزدی، تهران: ثالث.

 

کتب عربی

ابراهیم، خلیل و آخرون. 2005م، مرایا التذوق الأدبی؛ دراسات و شهادات، اردن- عمان: دار الفنون مؤسسه خالد شومان.

اصطیف، عبدالنبی. 2008م، المنهج المقارن فی الدراسة الأدبیة، دمشق: جامعة سوریة.

خضر، عباس. 1986م، أدب المقاومة، قاهره: دار الکاتب العربی.

شکری، غالی. 1979م، أدب المقاومة، چاپ اول، بیروت: دار الآفاق الجدیده.

فوده، علی. 2003م، الأعمال الشعریة، چاپ اول، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

الکیالی، عبدالرحمان. 1975م، الشعر الفلسطینی فی نکبة فلسطین، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

محمد عطیه، احمد. 1974م، أدب المعرکة، بیروت: دار الجیل.

معلوف، لویس. 1380ش، المنجد فی اللغة، قم: انتشارات ذوی القربی.

مکی، احمد طاهر. 1987م، الأدب المقارن أصوله وتطوره ومناهجه، چاپ اول قاهره: دار المعارف.

ندا، طه. 1973م، الأدب المقارن، چاپ اول, بیروت: دار النهضة العربیة.

هلال، محمد غنیمی. 1987م، الأدب المقارن، بیروت: دار العودة.

 

مقالات

بصیری، محمدصادق. 1376ش، «سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیات فارسی از مشروطه تا 1320ش»، پایان‌نامه دکترا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

رفیعی، یدالله و رمضان رمضانی. 1392ش، «اندیشه دینی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی النجفی»، شماره 25، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، صص 71- 49.

سنگری، محمدرضا. 1377ش، «ادبیات مقاومت»، نامه پژوهش(ویژه دفاع مقدس)، سال سوم، شماره 9، تهران: مرکز پژوهش‌های بنیادی.

ممتحن، مهدی و محبوبه بهمنی. 1391ش، «بررسی تطبیقی اندیشه­های علامه اقبال لاهوری و امیر الشعراء شوقی»، شماره 24، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، صص30- 7.