بررسی تطبیقی مضامین همگون و ناهمگون بهاریه سرایی (در شعر سپهری و جبران خلیل جبران به صورت موردی)

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 7، دوره 11، شماره 44، اسفند 1396، صفحه 175-193   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عبدالرضا عطاشی¹؛ جعفر عموری²؛ صادق هاشمی امجد³

¹عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان

²دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان

³استاد مدعو دانشگاه پیام نور واحد اهواز

چکیده

طبیعت و مظاهر آن، از دیرباز در آثار ادبی و هنری، ظهور و حضوری گرم و پرنشاط داشته است، و از روزگاران قدیم مورد توجه شاعران فارسی زبان و عرب زبان بوده است. در شعر معاصر فارسی و عربی مضامین مشترک فراوانی در ادب دو شاعر نامدار، سپهری و جبران خلیل جبران مشاهده شده است. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا به روش کتابخانه‌ای و شیوه توصیفی- تحلیلی، به بررسی علل و اسباب وجود مضامین مشترک و همگونی و ناهمگونی بهاریه‌سرایی در اشعار این دو شاعر بپردازد. از علل و اسباب وجود این مضامین می‌توان به مواردی همچون الهام پذیری از مکتب رمانتیک، عرفان شرق دور، تأثیرپذیری از اندیشه‌های عارفانه و صوفیانه، وضعیت نابسامان اجتماع، نقش محیط زندگی بر دوره کودکی و تأثیرپذیری از مکاتب هنری اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

بهاریه‌سرایی؛ مضامین همگون؛ مضامین ناهمگون؛ شعر معاصر

مراجع

بوشروی، سهیل. 1386ش، جبران خلیل جبران انسان و شاعر، تهران: فرادید نگار.

جبران، خلیل جبران. 1981م، النبی، ترجمة میخائل نعیمه، بیروت: مؤسسة نوفل.

جبران، خلیل جبران. 1982م، حدیقة النبی، بیروت: مؤسسة نوفل.

جبران، خلیل جبران. 1985م، المواکب، بیروت: مؤسسة نوفل.

جبران، خلیل جبران. 1988م، دمعة وابتسامة، ترجمة نازک سابایارد، بیروت: مؤسسة نوفل.

جبران، خلیل جبران. 1997م، المجموعة الکاملة لمؤلّفات جبران، بیروت: میخائیل نعیمه.

جلالی، میترا. 1383ش، رمزگشایی اشعار سهراب سپهری، همدان: نور علم.

حسینی، صالح. 1371ش، نیلوفر خاموش، تهران: انتشارات نیلوفر.

الخطیب، حسام. 1999م، آفاق الأدب المقارن، دمشق: دار الفکر.

رامشینی، مهدی. 1385ش، مقایسه تطبیقی سپهری و جبران، تهران: میردشتی.

سپهری، سهراب. 1371ش، هشت کتاب، تهران: طهوری.

سیدی، حسین. 1384ش، به باغ همسفران، مشهد: دانشگاه فردوسی.

شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1359ش، شعر معاصر عرب، تهران: توس.

صفی زاده، فاروق. 1383ش، شاسوسا در شعر سهراب سپهری، تهران: مؤسسه قصیده.

ضرابیها، محمد ابراهیم. 1384ش، نگاه ناب، تهران: بینا دل.

طالقانی، نظام الدین. 1377ش، مهمانی در گلستانه با سهراب، تهران: ویستار.

عابدی، کامیار. 1379ش، از مصاحبت آفتاب زندگی و شعر سهراب، تهران: بی نا.

عباس، احسان. 1995م، فن الشعر، بیروت: دار الثقافة.

عقاد، عباس محمود. 1984م، المجموعة الکاملة لمؤلفات العقاد، بیروت: لا نا.

عماد، حجت. 1378ش، به باغ همسفران، تهران: کتاب خوب.

فروتن شیرازی، سوسن. 1380ش، عرفان در اندیشه‌های جبران، تهران: نشر به دید.

قائمی، پروین. 1380ش، چه کسی بود صدا زد سهراب، تهران: انتشارات قطره.

قزلباش، علی. 2006م، ارزشمطالعه تطبیقیدرادبیات، اسلام آباد: سروش.

محمدی، محمد. 1355ش، درس اللغة والأدب، تهران: سمت.

مراد کوچی، شهناز. 1380ش، معرفی و شناخت سپهری، تهران: انتشارات قطره.

ندا، طه. 1380ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه زهرا خسروی، تهران: نشر فرزان روز.

مقالات

شکارسری، حمید رضا. 1388ش، «بهاریه‌های فارسی و تأثیر قرآن بر آن‌ها»، مجله شعر، شماره 68، صص92-105.