تسلی‌بخشی اندیشه؛ تطبیق اندیشه‌های معری و شوپنهاور در باب زندگی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 12، دوره 11، شماره 44، اسفند 1396، صفحه 267-283   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

علیرضا علیزاده¹؛ آسیه قوامی²

¹استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه دولتی سلمان فارسی، کازرون، ایران

²دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه دولتی سلمان فارسی، کازرون

چکیده

زندگی انسان چه تفاوتی با زندگی حیوانی دارد؟ آیا او به واقع اختیار و آزادی دارد؟ اگر دارد آیا اختیار، زندگی‌اش را آسان‌تر کرده است؟ غریزه تا چه اندازه بر عقل آدمی غالب است؟ شوپنهاور و معری دو اندیشمند ادیب و فیلسوف هستند که در واکاوی فلسفه‌شان می‌توان به پاسخ این سؤالات رسید. در مقاله پیش رو تلاش شده است برخی از اندیشه‌های مشترک میان ابوالعلاء معری و آرتور شوپنهاور بررسی شود. این دو نوعی واقع بینی افراطی نسبت به زندگی داشته‌اند که معمولاً از آن با عنوان بدبینی یاد می‌شود. هر دوی این فیلسوفان زندگی را آکنده از رنج و پوچی دانسته‌اند اما به هیچ وجه در مواجهه با زندگی منفعل نبوده‌اند بلکه کوشیده‌اند آثاری جاودانه از خود باقی بگذارند که همواره تسلی بخش روح تشنه آگاهیِ آدمیان طی قرون متمادی باشد. ما در این پژوهش عقیده کلی این دو اندیشمند در باب زندگی و برخی از اجزای آن را به شکل تطبیقی بررسی می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها

بقای نسل؛ بدبینی؛ اراده؛ عقل؛ لزومیات؛ پوچ گرایی؛ ‌اگزیستانسیالیسم

مراجع

توحیدی فر، نرجس. 1396ش، ابوالعلاء معری در بوته نقد ادبیات تطبیقی؛ تطبیق اندیشه ابوالعلاء، اپیکور، شوپنهاور، نیچه، دانته و صادق هدایت، چاپ دوم، تهران: انتشارات شفیعی.

دو باتن، آلن. 1390ش، تسلی بخشی‌های فلسفه، چاپ هفتم، ترجمه عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.

شوپنهاور، آرتور. 1395ش، جهان و تأملات فیلسوف؛ گزیده هایی از نوشته های آرتور شوپنهاور، ترجمه رضا ولی یاری، چاپ هشتم، تهران: نشر مرکز.

عبدالمنعم عباس، راویه. 1996م، بلز باسکال وفلسفة الانسان، بیروت: دار النهضة‌العربیة للطباعة والنشر.

المعری، ابوالعلاء. 1992م، لزوم ما لا یلزم، بیروت: دار الجیل.

المعری، ابوالعلاء. 2007م، سقط الزند، بیروت: المکتبة ‌العصریة.

ممتحن، ‌مهدی. 1395ش، ابوالعلاء معری در گستره ادب و فلسفه، چاپ سوم، تهران: لوح محفوظ.

نوری، نظام الدین. 1389ش، مکتب‌ها، ‌سبک‌ها و جنبش‌های ادبی و هنری جهان تا پایان قرن بیستم، چاپ اول، تهران: انتشارات یادواره اسدی.

 

مقالات

سارتر، ژان پل. ژوئن 1946م، «قالب‌گران افسانه‌ها»، مجله هنرهای تئاتر، چاپ آمریکا.

گنجیان خناری، علی. بهار 1389ش، «بدبینی فلسفی در اندیشه ابوالعلاء معری و آرتور شوپنهاور»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت،‌ سال چهارم،‌شماره 13، ‌صص 137- 157.