بررسی تطبیقی مفهوم مرگ در شعرهای جان دان و مولانا

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 1، دوره 12، شماره 45، خرداد 1397، صفحه 9-22   

نویسندگان

نرجس توحیدی فر¹؛ سعید اسدی²

¹کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب

²عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دره شهر(مربی)

چکیده

در این مقاله بر آن‌ایم که مفهوم «مرگ» را میان آثار جان دان - شاعر متافیزیکال عصر باروکِ انگلستان در قرن هفدهم میلادی- و مولانا - شاعر ایرانی قرن هفتم هجری قمری- به سبب‌هایی که در متن مقاله می‌آید مورد مداقه و سپس در صورت امکان مطابقت قرار دهد. از آن رو که هر دو نامبردگان، نخست از دو نگرگاه متفاوت اما دیگرگونه پدیده «مرگ» را میان آثارشان مورد نظر می‌آورند، پَسین شرایط دوپاره زندگی هر دوی آن‌ها و سپسین بن‌مایه‌های عرفانی و مذهبی درون آثارشان، نگارندگان را بر آن داشته تا با تبیین مفهوم «مرگ» در عصر باروک نزد جان دان - به عنوان سردمدار شعر متافیزیکال(فرارونده) در انگلستان قرن هفدهم میلادی - و نیز تأویل همین مفهوم نزد مولانا در محدوده زمانی حدود چهارصد سال پیش از آن به چیستی و چگونگی آن بپردازد. این مقاله هیچ تلاش بی ثمری جهت یک بررسی «این همان‌گونه» جهت تطبیقِ اجباری و مبتنی بر برساخته‌های ذهنی خود ندارد، تنها قرار بر این است که مفهوم «مرگ» به مثابه دو خط، یکی جان دان در عصر باروک و دیگری مولانا، از یک مرکز (مرگ) بررسیده شده و وجوه مشارکت و مفارقت آن‌ها، که ممکن است حال در جایی موجب تقطیع این دو خط، موازات و یا اینکه جدایی آن‌ها شود را بَررسد.

کلیدواژه‌ها

: باروک؛ مرگ؛ جان دان؛ مولانا؛ شعر متافیزیکال(فرارونده)

مراجع

کتب فارسی

بهرامی حران، محمدتقی. 1362ش، مجموعه فلسفه و منطق، فلسفه نظری، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

فروزانفر، بدیع الزمان. 1363ش، دیوان شمس، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.

ولک، رنه. 1388ش، تاریخ نقد جدید، جلد اول، ترجمه سعید ارباب شیرانی، تهران: انتشارات نیلوفر.

 

کتب لاتین

Chittick, William. The Sufi Path of Love: The Spiritual Teachings of Rumi. Albany: State University of New York Press, 1983.

Cocharne, Eric: “The Transition from Renaissance to Baroque: The Case of Italian Historiography”, Wiley, Feb. 1980.

Coffin M. Charles: “The Completed Poetry and Selected Prose of John Donne”, Random House Publishing Group. May 7, 1991.

Donne, John. John Donne’s Poetry. Ed. Clements, A.L. New York: W.W. Norton and Company, 1966.

Hauser, Arnold: “The Social History of Art Volume II”, Rutledge Publications, 1951.

Heyl, C. Bernard: “Meanings of Baroque”. Wiley, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Spring, 1981.

Maravall, Antonio Jose: “Culture of the Baroque, Analysis of a Historical Structure, Trans: Cocharn Terey. University of Minnesota Press, 1986.

Nicholson, Reynold. The Mathnavi of Jalalu’din Rumi. London: Cambridge University Press, 1940.

Sokhanvar, Jalal: “An Abridged Edition History of the Norton Anthology of English Literature”, 11^th edition. Eshtiagh Noor Pub., 2011.

Underhill, Evelyn. Mysticism. New York: The World Publishing Company, 1970.

Chittick, William. The Sufi Path of Love: The Spiritual Teachings of Rumi. Albany: State University of New York Press, 1983.

Cocharne, Eric: “The Transition from Renaissance to Baroque: The Case of Italian Historiography”, Wiley, Feb. 1980.