ساختارشناسی سلوک حضرت آدم(ع) و حضرت موسی(ع) با تأکید بر قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 11، دوره 9، شماره 33، خرداد 1397، صفحه 199-219   

نویسندگان

سعید امامی¹؛ مهناز اسفند²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

²کارشناس علم اطلاعات و دانش‌شناسی

چکیده

از آنجا که خداوند متعال قرآن کریم را برای هدایت بشر نازل کرده است، در بیان معارف این کتاب آسمانی از روش‌های متعدد و متنوعی استفاده نموده است. یکی از رایج‌ترین روش‌های بیان معارف قرآن استفاده از قالب قصه است. قصص قرآن علاوه بر آنکه سرشار از حکمت و عبرت‌آموزی هستند، از نظر ساختاری هم از قواعد خاصی پیروی می­کنند. از این رو محققان داستان­های قرآنی را از جهات گوناگون همچون کوتاهی و بلندی، ایجاز، تکرار، تنوع اسلوب، نظم ویژه در بیان حوادث، وجود تشابه و تفارق و ... بررسی کرده‌اند. از میان داستان­های قرآن، سرگذشت پیامبران از اهمیت والایی برخوردار بوده و پژوهش‌های بسیاری بر این مبنا انجام پذیرفته است. مقاله حاضر به بررسی وجوه اشتراک ساختار سلوک داستان زندگی حضرت آدم(ع) و حضرت موسی(ع) از ابتدا تا بعثت این دو پیامبر پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ ساختار؛ خویش‌کاری؛ سلوک؛ تشابهات

مراجع

قرآن کریم.

اسکولز، رابرت. 1379ش، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: آگه.

ایگلتون، تری. 1380ش، پیش درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز.

پراپ، ولادیمیر. 1368ش، ریخت شناسی قصه‌های پریان، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: توس.

پیاژه، ژان. 1385ش، ساختارگرایی، ترجمه رضاعلی اکبرپور، تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1387ش، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه حسین خداپرست، قم: دفتر نشر نوید اسلام.

طباطبایی، محمدحسین. 1389ش، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

کلینگز، مری. 1388ش، درسنامه نظریه ادبی، ترجمه جلال سخنور و الهه دهنوی و سعید سبزیان، تهران: اختران.

گلدمن، لوسین. 1369ش، نقد تکوینی، ترجمه محمد غیاثی، تهران: بزرگمهر.

مکارم شیرازی، ناصر. 1388ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

 

مقالات

جهانی پور، یاسر. 1387ش، «سیر و سلوک حضرت آدم(ع) در قرآن کریم»، بینات، سال پانزدهم، شماره 1، صص 215-224.

رسمی، سکینه. 1387ش، «وجوه مشترک داستان حضرت عیسی با حضرت یحیی و بازتاب آن در شعر فارسی»، زبان و ادب فارسی، سال پنجاه و یک، شماره 207، صص 23-47.

محمودی، مریم و ممتحن، مهدی. «آدم مسجود از دیدگاه آیات قرآنی»، فدک سبزواران، سال دوم، شماره 7، صص 121-142.

نساجی زواره، اسماعیل. 1382ش، «نگرشی بر داستان‌های قرآن و ویژگی‌های آن»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه: http://www.hawzah.net/

نظری، علی و رضایی، پروانه. 1387ش. «بررسی تطبیقی داستان یوسف(ع) و موسی(ع) در قرآن»، پژوهشنامه قرآن و حدیث، شماره 5، صص 73-96.