تجددگرایی در شهر و رابطه‌ی آن با اخلاق نوع‌دوستانه با شهروندان؛ مطالعه‌ی موردی: جوانان 20 تا 35 ساله‌ی مشهد

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 1، دوره 8، شماره 26، خرداد 1397، صفحه 1-30   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

منصور وثوقی¹؛ مصطفی ازکیا¹؛ رضا غیاث آبادی فراهانی²

¹استاد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

در میان تغییراتی که این روزها در جریان است، اهمیت هیچکدام به اندازه‌ی اتفاقاتی نیست که در شیوه‌ی زندگی شهری و نظام اخلاقی آن افتاده است. توسعه در شهرها آثار متنوعی بر ویژگی‌های اخلاقی داشته است. هدف از این تحقیق بررسی آثار گرایش به تجدد بر نوع‌دوستی شهروندان با یکدیگر در شهر مشهد است تا بر این اساس شیوه‌ی تعامل شهروندان تحت تأثیر مدرنیسم در شهر بررسی شود این پژوهش با ارائه‌ی رویکردی جدید در توصیف نظام اخلاقی شهروندی، به آثار مؤلفه‌های تجددگرایی بر رفتار نوعدوستانه، میزان تحمل و تساهل با همسایگان بر اساس ویژگیهای قومی و همچنین عضویت و فعالیت در گروههای انسان‌دوستانه پرداخته است. در این پژوهش یافته‌های تحقیق به روش پیمایش و ابزار پرسشنامه به دست آمده است، حجم نمونه 273 نفر از بین جوانان 20 تا 35 سال شهر مشهد است. یافته‌ها نشان می‌دهد حداکثر 13% جامعه‌ی مورد بررسی گرایش زیادی به تجدد دارند. در مجموع وضعیت اخلاقی دچار ضعف‌های جدی در نوع‌دوستی است به طوری‌که تنها 2% از جامعه‌ی مورد بررسی فعالیت جدی‌ای در سازمانها و نهاد‌های انسان‌دوستانه دارند؛ همچنین تساهل و تحمل کمی نسبت به سایر اقوام مختلف به عنوان همسایه در شهر مشهد وجود دارد به طوری که نمره‌ی کمتر از 2 به سه گروه افغانها، عربها و بلوچها نشان می‌دهد که جامعه‌ی مورد بررسی از نظر نوع‌دوستی حتی تحمل برخی از اقوام را به عنوان همسایه ندارد. از سوی دیگر تئوری مدرنیته‌ی بومی بهتر می‌تواند وضعیت اخلاق شهروندان جوان جامعه‌ی مورد بررسی را توضیح دهد.

کلیدواژه‌ها

تجددگرایی؛ مدرنیسم؛ اخلاق شهروندی؛ مدرنیته‌ی بومی؛ نوع‌دوستی

مراجع

-         آربلاستر آنتونی. ( 1377). ظهور و سقوط لیبرالیسم، ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.

-         افضلی، احمد. (1376). بررسی زمینههای تاریخی و ساختاری نوسازی در ایران 1357-1320 و ترکیه 1965-1940، پایاننامه‌ی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس.

-         امینی، سعیده. (1389). بررسی عوامل مؤثر بر کنش دگردوستانه در بین شهروندان تهرانی، پژوهشنامه‌ی اخلاق، پژوهشگاه تحقیقات استراتژیک.

-         انتظاری،‌ بهزاد؛ جمالی، فیروز؛ کریم حسین­زاده، دلیر. (1386). درآمدی بر اثرات فضایی سیستم صنعتی فوردیزم در توسعه‌ی شهر و مکان‌یابی شهرک‌های صنعتی (مورد نمونه: منطقه‌ی شهری تبریز)، مجله‌ی علمی - پژوهشی پژوهش‌های جغرافیایی، سال 39، شماره‌ی 61، صص73-88..

-         برمن، مارشال. (1386). مارکس و مدرنیسم و مدرنیزاسیون، ترجمه‌ی یوسف اباذری، فصلنامه‌ی ارغنون.

-         بودریار، ژان. (1389). جامعه‌ی مصرفی، ترجمه‌ی پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.

-         پیت، هارت ویک؛ ریچارد، الین. (1389). نظریه‌های توسعه، ترجمه‌ی مصطفی ازکیا، رضا صفری شالی، اسماعیل رحمانپور، تهران: نشر لویه.

-         جهانبگلو، رامین. (1388). موج چهارم، ترجمه‌ی منصور گودرزی، چاپ ششم، تهران: نی.

-         حیدری بیگوند، داریوش؛ غیاث آبادی، رضا. (1388). بررسی گرایش به تجدد و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان شهر مشهد، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی.

-         دورکیم، امیل. (1391). جامعه‌شناسی و فلسفه. ترجمه‌ی فریدون سرمد. تهران: کندوکاو.

-         رهنما، مجید. ( 1385). هنگامی که بینوایی، فقر را از صحنه بیرون می­راند، ترجمه‌ی حمید جاودانی، مؤسسه‌ی عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه­ریزی.

-         ـــــــــــ . (1372). لزوم زبانی تازه برای فقر، نشریه‌ی گفتگو، شماره‌ی 2.

-         ریترز، جورج. (1385). نظریه‌ی جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

-         زکی، حسین. (1384). فلسفه‌ی اخلاق، مجله‌ی فرهنگ جهاد، پاییز و زمستان، شماره‌ی 41 و 42.

-         علاقبند، مهدی. (1384). عاملین مدرنیته در ایران، مجله‌ی اینترنتی علوم اجتماعی فصل نو، سال چهارم - شماره‌ی 53.

-         فاضلی، نعمت الله. (1387). مدرنیته‌ی ایرانی، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران به آدرس http://mashrootiat.pchi.ir

-         ـــــــــــــــ . ( 1389). مدرنیته در ایران، پایگاه مقالات تبیان، آدرس اینترنتی http://www.tebyan-zn.ir

-         گیدنز، آنتونی. (1380). پیامدهای مدرنیته، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

-         محسنی، منوچهر. (1375). بررسی آگاهی نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی فرهنگی در ایران، معاونت پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

-         ملکیان، مصطفی. ( 1389). درس گفتارهای روانشناسی اخلاق، تهران: مؤسسه‌ی پرسش.

-         ممتاز، فریده. (1379). جامعه‌شناسی شهر، تهران: شرکت سهامی انتشار.

-         میرسپاسی، علی. (1381). دموکراسی یا حقیقت: رساله‌ای جامعه‌شناختی در باب روشنفکری ایرانی، تهران: انتشارات طرح نو.

-         نیگل، توماس. (1379). معنای درست نادرست، فصلنامه‌ی فلسفی ادبی، فرهنگی ارغنون، شماره‌ی 16 (فلسفه‌ی اخلاق).

-         هابرماس، یورگن. (1391). مدرنیته پروژه‌ای ناتمام، مجموعه مقالات مدرنیته و مدرنیسم، ترجمه‌ی حسینعلی نوذری، انتشارات نقش جهان.

-         هلد، دیوید و مگ گرو. (1382). جهانی شدن و مخالفان آن، ترجمه‌ی عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس.

-        Allport, G. ( 1935). "Attitudes" in A Handbook of Social Psychology (pp. 798-844). Worchester, MA: Clark University Press

-        Clifford.J. (1988). The Predicament of Culture: Twentieth-Century Ethnography, Literature, and Art ,Harvard University Press

-        Durkheim E. ( 1973). On Morality and society ,Selected Writings Edited and with an Introduction by Robert N. Bellah, The University Of CHICAGO PRESS

-        Frisby, D. ( 1992). German sociologists and modernity , in Simmel and since , Routledge

-        Giddens, A. (2003). Runaway World: How Globalization is Reshaping our lives, publish Routledge new York, Profile Books

-        Illich. I. ( 2007 ). Needs, The Development Dictionary , distribute by Palgrave a division of St martin press , LLC

-        Lamont. C. (1997). The philosophy of humanism newyork , Humanist press

-        Monfasani.J. ( 1998). Humanism, Renessance, in Encyclopedia of philosophy, Routeledye, (london),. v4.p.530

-        Nunally, J. C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). New York:McGraw-Hill.

-        Rahnama.M& Bawtree.V. ( 1997). The Post-Development Reader, Zed Books