بررسی تطبیقی فیلم و داستان «مهمان مامان» بر اساس نظریه روایت ژرار ژنت

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 7، دوره 12، شماره 46، مرداد 1397، صفحه 153-172   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

احسان اعوانی

کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه علم و هنر یزد

چکیده

روایت از دو عنصر اساسی قصه و قصه گو تشکیل می‌شود که در همه روایت‌ها از هر نوعی دیده می‌شود و جزو ذاتی هر نوع روایتی است. ژرار ژنت متأثر از شکل‌گرایان روس قصه را یکی از جنبه‌های روایت می‌داند و آن را ترتیب واقعی ارزیابی می‌کند، در نتیجه توانسته برای تمامی روابط بین توالی زمانی رخدادها و ترتیب روایت، تحلیلی ارائه دهد و با استفاده از زمان و تغییرات در خط داستانی، پی‌رنگ و شکل داستانی خود را بنا ‌سازد. او نظریه زمان در روایت را در سه محور نظم، تداوم و بسامد(تکرار) مطرح می‌کند و روایت‌شناسی را بر ارتباطات میان داستان و متن روایی و به‌ویژه زمان، وجه، آوا و کانونی سازی که ترکیبی از شیوه‌های ساختار روایت و نظریه ترامتنیت که به طور کلی رابطه یک متن در متن دیگر است قرار می‌دهد. همچنین عنوان بندی آغازین فیلم که به عنوان یکی از پنج مناسبت ترامتنیت در این نمونه مورد تأکید قرار می‌گیرد. در این پژوهش با رویکرد به مقوله تکنیک‌های روایت پردازی از ژرار ژنت از یک سو و فیلم و داستان «مهمان مامان» از سویی دیگر مهم‌ترین تکنیک‌های روایت‌پردازی بررسی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

ساختارهای روایتی؛ زمان روایی؛ ترامتنیت؛ عنوان بندی آغازین فیلم

مراجع

احمدی، بابک. 1386ش، ساختار و تأویل متن، چاپ نهم، تهران: نشر مرکز.

اوحدی، مسعود. 1391ش، روایت شناسی سینما و تلویزیون، چاپ اول، تهران: دانشکده صدا و سیما.

داد، سیما.1387ش، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ چهارم، تهران: مروارید.

سلاجقه، پروین. 1392ش، صدای خط خوردن مشق(بررسی ساختار و تأویل آثار هوشنگ مرادی کرمانی)، چاپ سوم، تهران: معین.

مرادی کرمانی، هوشنگ.1390ش، مهمان مامان، چاپ دهم، تهران: نشر نی.

مکی، ابراهیم. 1371ش، شناخت عوامل نمایش، چاپ دوم، تهران: سروش.

میرصادقی، جمال. 1392ش، عناصر داستان، چاپ هشتم، تهران: نشر سخن.

نجومیان، امیرعلی. 1388ش، ترامتنیت و نشانه شناسی عنوان بندی آغازین فیلم، مجموعه مقالات چهارمین هم اندیشی نشانه شناسی هنر به انضمام مقالات هم اندیشی سینما، شماره 18، چاپ اول، تهران: متن

 

مقالات

بهنام فر، محمد؛ شامیان ساروکلایی، اکبر و طلایی، زینب. 1393ش، «بررسی زمان‌بندی روایت در رمان سالمرگی بر اساس نظریه ژرار ژنت»، متن پژوهی ادبی، شماره60، صص 130- 126.

حسنی راد، مرجان. 1389ش، «کانونی سازی ابزاری برای روایتگری»، کتاب ماه ادبیات، شماره 38، صص 51-53.

درودگریان، فرهاد؛ کوپا، فاطمه و اکبرپور، سهیلا. 1391ش، «زمان روایی در رمان احتمالاً گم شده‌ام بر اساس نظریه ژرار ژنت»، فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، شماره 2، صص 11-10، 8.

رجبی، زهرا. 1392ش، «تحلیل کانون روایت در روایت یوسف در قرآن بر اساس نظریه ژنت»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شماره42، ص 35.

کاتب، فاطمه، خودی، الدوز. 1394ش، «ایده‌های مشترک در طراحی مد و معماری با رویکرد بینامتنی ژنت»، دو فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه هنر(نامه هنرهای تجسمی و کاربردی)، شماره 15، ص 112.

یعقوبی، رؤیا. 1391ش، «روایت شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان(بر اساس نظریات ژرار ژنت)»، پژوهشنامه فرهنگ و ادب، شماره 13، ص 293.