نگاهی به درونمایه‌های اجتماعی در رمان‌های الطیب صالح سودانی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 14، دوره 12، شماره 46، مرداد 1397، صفحه 323-345   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

علی احمدیان کیسمی¹؛ ناهید گندمی‌کال²؛ حسین ابویسانی³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

²استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

³دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی

چکیده

هرچند اکثر شخصیت‌ها در رمان‌های الطیب صالح رمان‌نویس سودانی برگرفته از جامعه سنتی و عربی- آفریقایی سودان است؛ کشوری که طعم بسیار تلخ استعمار انگلستان را چشیده و با گذر از این دوران شوم، مرحله پسا استعماری و پیامدهای آن را تجربه کرده و می‌کند، اما نوع نگرش الطیب صالح جدای از آفریقایی و عرب بودنش، نگرشی بشر دوستانه توأم با حس نوع‌دوستی فارغ از وابستگی به جریان‌ها و گرایش‌های سیاسی، اجتماعی، رنگ، نژاد، جنس، و دین است. در این میان، تأثیرپذیری شاعران و نویسندگان ایرانی نیز از شرایط اجتماعی و سیاسی امری است که مورد تأیید اکثر صاحبنظران است. فرخی یزدی نیز از شرایط اجتماعی و سیاسی متأثر است. هدف از این پژوهش معرفی الطیبصالح و رمان‌های او به جامعه دانشگاهی و ادبی ایران و بررسی تبیین دیدگاه الطیب صالح نسبت به پدیده‌های اجتماعی در رمان­هایش. روش مورد استفاده در این مقاله، کتابخانه یا اسنادی است که با ابزار فیش­برداری مبادرت به جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

عروسی زین؛ موسم هجرت به شمال؛ مریود؛ سودان

مراجع

کتب عربی

بشری، محمد المهدی. 2015م، الفلکلور فی أدب الطیب صالح، الطبعة الأولی، أم درمان- السودان: مرکز عبدالکریم میرغنی الثقافی.

صالح، الطیب. 1997م، بندرشاه- مریود، بیروت: دار الجیل للنشر.

صالح، الطیب. 2006م، بندرشاه- ضو البیت، بیروت: دار العودة للنشر.

طرابیشی، جورج. 1997م، شرق وغرب؛ رجولةوأنوثة، بیروت: دار الطلیعة.

محمدیة، احمد سعید. 2007م، الطیب صالح عبقری الروایة العربیة، الطبعة الخامسة، بیروت: دار العودة للنشر.

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

ابراهیم، آصف. 2009م، «من الجنوب إلی الشمال عالم صغیر یتحول إلی حکایة أمة»، الجوف- المملکة العربیة السعودیة، مجلة الجوبة، العدد 13.

بکری، محمد عبدالخالق. 1999م، «قضیة السطة والمدینة فی بندرشاه»، القاهرة: کتابات سودانیة، مرکز الدراسات السودانیة، العدد الثامن. 

بورایو، عبد الحمید. 2012م، «قراءة فی روایة عرس الزین للطیب صالح»، الخرطوم، الصحافة، العدد 21.

حسینة. 2016م، «نبضة المرأة هی نبضة المجتمع عالم المرأة عند الطیب صالح»، لبنان، مجلة جیل للدراسات الأدبیة والفکریة، العدد 17.

خفاجی، عبد الجواد. 2011م، «التجریب وتوظیف تراث البیئة المحلیة»، الکویت، مجلة العربی، العدد 428. 

العنزی، نورة بنت إبراهیم. 2009م، «العجائبی فی الروایة العربیة نماذج مختارة»، أطروحة الماجستیر فی اللغة والأدب العربی، کلیة الآداب، جامعة الملک سعود، المملکة العربیة السعودیة.

فرح، خالد محمد. 2009م، «الروایة السیرة فی منسی للطیب صالح»، الخرطوم، سودانیل، العدد 2.

فهمی، ماهر حسن. 1979م، «مریود أو هموم المثقفین للطیب صالح»، الدوحة، حولیة کلیة الإنسانیات والعلوم الاجتماعیة، جامعة قطر، العدد الأول.

الفیا، عبد المنعم عجب. 2010م، «عن المریود اللامنسی»، الخرطوم، سودانیل،20 شباط- فبرایر 2010.

نعمتی قزوینی، معصومه. «رویکرد استعمارستیزی در اشعار حافظ ابراهیم و میرزاده عشقی»، فصلنامه مطالعات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، دوره 8، شماره 32، زمستان 1393.

النقاش، رجاء. 2001م، «من لندن علی ظهر حمار»، القاهرة، صحیفة الأهرام، السنة 126، العدد 41964.

واقف زاده، شمسی. «بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی و سیاسی در شعر جواهری و فرخی یزدی»، فصلنامه مطالعات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، دوره 10، شماره 39، پاییز 1395.