مقایسه تطبیقی ویژگی‌ها و زمینه‌های پیدایش حماسه و رمان از منظر لوکاچ

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 1، دوره 12، شماره 47، آذر 1397، صفحه 9-30   

نویسندگان

پژمان دادخواه¹؛ حسن بلخاری قهی²؛ مجید سرسنگی³

¹دانشجوی دکتری فلسفه هنر، گروه فلسفه هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد گروه آموزشی مطالعات عالی هنر، دانشگاه تهران

³دانشیار گروه آموزشی هنرهای نمایشی، دانشگاه تهران

چکیده

لوکاچ فیلسوف، نظریه‌پرداز و منتقد ادبی برجسته دوران معاصر در آثار خود به تفصیل به صورت‌های گوناگون ادبی پرداخته و ویژگی‌ها و ساز و کارهای آن‌ها را بیان نموده است؛ به همین جهت لوکاچ را می‌توان فیلسوف و نظریه‌پرداز صورت‌های ادبی دانست. حماسه و رمان دو صورت ادبی مورد مطالعه وی است که در آثار خود از آن‌ها بحث نموده و ویژگی‌ها و بنیان‌های شکل‌گیری آن‌ها را بیان کرده است. یکی از مفاهیم اساسی در اندیشه لوکاچ ارتباط ساختارهای اجتماعی و ساختارهای ادبی می‌باشد و طبق این دیدگاه هر جامعه‌ای صورت ادبی خاص خود را خلق می‌کند. لوکاچ حماسه را صورت ادبی دوران باستان و رمان را صورت ادبی دوران معاصر می‌داند و بر این مبنا ویژگی‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را بیان می‌کند. در این راستا تأکید پژوهش حاضر و نقطه عزیمت آن بازخوانی آراء لوکاچ در خصوص حماسه و رمان و مطالعه تطبیقی و بررسی وجوه اشتراک و تمایز این دو صورت ادبی و ویژگی‌های آن‌ها می‌باشد. بنابراین برای نیل به این اهداف از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و اطلاعات این جستار به شیوه کتابخانه‌ای اسنادی گردآوری شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

صورت‌های ادبی؛ ساختارهای اجتماعی؛ انسان مسأله‌دار؛ بی‌خانمانی استعلایی

مراجع

اباذری، یوسف. 1377ش، خرد جامعه شناسی، تهران: طرح نو.

احمدی، بابک. 1387ش، حقیقت و زیبایی، تهران: مرکز.

جورج، امری. 1389ش، جورج لوکاچ، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: ماهی.

ژیمنز، مارک. 1393ش، زیبایی شناسی چیست؟، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.

سیم، استوارت. 1382ش، نظریه انتقادی قدم اول، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: شیرازه.

لوکاچ، جورج. 1394ش، نظریه رمان، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: آشیان.

 

مقالات

لوکاچ، جورج.1390ش، الف، «رمان از نظر‌گاه هگل»، درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده و ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان مهر، صص319-326.

لوکاچ، جورج.1390ش، ب، «فرم ویژه رمان»،در‌آمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده و ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان مهر، صص335-346.

پارکینسون، جی. 1375ش، «لوکاچ و جامعه‌شناسی ادبیات»، ترجمه هاله لاجوردی، فصلنامه ارغنون(درباره رمان)، شماره 9 و 10، سال سوم، صص 221-238.

ایوتادیه، ژان.1390ش، «جامعه‌شناسی ادبیات و بنیانگذاران آن»، درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده و ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان مهر، صص 81-95.

زیما، پیرو .1390ش، «از لوکاچ تا گلدمن: دفاع از جامعه‌شناسی رمان»،در‌آمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده و ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان مهر، صص 151-162.

فراروتی، فرانکو.1390ش، «لوکاچ، گلدمن و جامعه‌شناسی رمان»،در‌آمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده و ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان مهر، صص 195-202.