تحلیل نشانه‌شناسی شخصیت‌های فانتزی حیوانی در ادبیات کودک فارسی و انگلیسی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 3، دوره 12، شماره 47، آذر 1397، صفحه 67-107   

نویسندگان

صدیقه سادات مقداری¹؛ فهیمه تخم افشان²؛ رحیم انصاری پور³

¹استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور- قاین

²کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور- قاین

³استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام

چکیده

اهمیت داستان‌های فانتزی در پرورش ناخودآگاه کودک و پروراندن سوژه‌ها برای رساندن پیام یا برداشت‌های بهنجار و مفید برای زندگی است. در بسیاری از داستان‌های فانتزی، شخصیت­های جاندار و بی­جان همواره بخشی از افکار یا آرزوهای کودکان را در قالب شخصیت خود مجسم کرده و از طریق دراماتیزه شدن داستان در ناخودآگاه کودک وارد شده و تأثیر لازم را می­گذارند. در این پژوهش ما به بررسی آثاری در زمینه ادبیات فانتزی کودک در دو زبان فارسی و انگلیسی پرداخته­ایم و آن‌ها را از منظر تحلیل تطبیقی گفتمان بررسی کرده­ایم. برای انجام این کار، مجموعه داستان­های بیاتریکس پاتر را در زبان انگلیسی و مجموعه «قصه­های کوچک برای بچه‌های کوچک» را در زبان فارسی انتخاب کرده­ایم. به بررسی نشانه­شناسی شخصیت‌های فانتزی پرداختیم نتایج بدست‌آمده نشان می­دهد که فانتزی به عنوان یک شاخه از ادبیات، در زبان فارسی و انگلیسی متفاوت نمی­باشد و تنها تفاوت بین داده­ها، بازنمایی متفاوت شخصیت­های فانتزی است.

کلیدواژه‌ها

ادبیات فانتزی؛ گفتمان؛ قصه‌های کوچک؛ حیوانات؛ بیاتریکس پاتر

مراجع

پور نامداریان، تقی. 1375ش، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

تقوی، محمد. 1376ش، حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی، چاپ اول، تهران: روزنه.

خاقانی شروانی. 1377ش، گزیده اشعار خاقانی، به کوشش ضیاءالدین سجادی، چاپ هفتم، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی.

خیریه، بهروز. 1385ش، نقش حیوانات در داستان­های مثنوی معنوی، تهران: انتشارات فرهنگ مکتوب.

دهخدا، علی اکبر. 1375ش، لغتنامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

صادقی، فرخ. 1357ش، بررسی ادبیات کودک، تهران: انتشارات رز.

عابدینی، حسن. 1384ش، هفتاد سال داستان کوتاه ایرانی، چاپ اول، تهران: کتاب خورشید.

گلشیری، هوشنگ. 1382ش، نیمه تاریک ماه، تهران: انتشارات نیلوفر.

محمدی، محمد و قایینی، زهره. 1380ش، تاریخ ادبیات کودکان ایران، تهیه شده در بنیاد پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان ایران، تهران: چیستا.

محمدی، محمد. 1378ش، فانتزی در ادبیات کودکان، تهران: انتشارات روزگار.

مدرس صادقی، جعفر. 1375ش، تصحیح قصه‌های اشراق سهرودی، تهران: نشر مرکز.

میر عابدینی، حسن. 1377ش، صد سال داستان نویسی، بی جا: بی نا.

کتب لاتین

Cooper, J. C. (1987). Illustrated Encyclopedia of Traditional Symbols, London &   NewYork: Thames & Uudson.

Lackens, Rebbeca (2003). A critical Handbook of children's Literature, Pearson, Boston.

Nodelman, Pery; Mavis, Reimer (2003), The Pleasure of Children’s literature, Pearson, 3^rd edition.

Ratelle, Ammy(2014). Animality and Children’s Literature & Film, Palgrave Macmillan Press.

Timmerman, John (1990) Other World, the Fantazy Genre, Ohio: Bowling Green University Press.

Vahid dasterdi, Hossein; Haghshenas, Zahra (2012). A Cross-Cultural Study of Animal Symbolism in the Persian Translations of Children's Litrature, Journal of Education and Social research, vol.2, n.1, pp. 131-145.

 

مقالات

جکسن، رزمری. 1384ش، «فانتزی‌های ویکتوریایی»، ترجمه غلامرضا صراف، کتاب ماه کودک و نوجوان، ش. 99، صص 28-33.

جمالی، عاطفه و خجسته، فرامرز. 1393ش، «بررسی کارکرد فانتزی در کلیشه­زدایی(با تحلیل داستان‌های برگزیده کودک و نوجوان پس از انقلاب اسلامی)»، مجله مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، س 5، ش 1، صص 1-26.

حجوانی، مهدی. 1379ش، «سیری در ادبیات کودک و نوجوان ایران پس از انقلاب اسلامی»، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، س6، ش 21.

رحیمی، امین و موسوی، سیده زهرا و مروارید، مهرداد. 1393ش، «نمادهای جانوری نفس در متون عرفانی با تکیه بر آثار سنایی، عطار و مولوی»، متن‌پژوهش ادبی، شماره 62، صص 173-147.

رهبریان، محمدرضا. 1394ش، «نقش حیوانات در ادبیات فارسی»، مجله رشد آموزش زبان فارسی، ش 114، صص. 3-6.

صادقی جعفر، جواد. 1387ش، «بررسی سیمای زن در ادبیات کودکان با تأکید بر مطالعات سیاسی- اجتماعی»، فصلنامه مطالعات زنان، س 6، ش 1، صص 71-90.

گوهرین، کاوه. 1374ش، «نقش وحوش و جانداران در آیینه کلام عطار»، بینالود(ویژه عطار نیشابوری)، ش 9، صص 50-59.

موسوی، مصطفی و جمالی، عاطفه. 1388ش، «فانتزی؛ چیستی و تاریخچه‌ آن در ادبیات جهان و ایران»، نشریه ادب فارسی، شماره 2، صص 74-61.