اضطراب تنهایی و رفع آن از دید مولانا و یالوم

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 14، دوره 12، شماره 47، آذر 1397، صفحه 313-336   

نویسندگان

راضیه سلمانپور¹؛ رضا اشرف زاده²؛ محمد فاضلی³

¹دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

²دکترای زبان و ادبیات فارسی، استاد تمام دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

³دکترای زبان و ادبیات عرب، استاد تمام دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

چکیده

تنهایی دل­مشغولی انسان در طول تاریخ بوده و هست و معانی مختلف و انواع متعددی دارد که در حوزه­های مختلف فلسفه، عرفان و روان­شناسی، جامعه شناسی و ... قابل بحث و بررسی است. یالوم معنادرمان اگزیستانسیالیست است. او بر چهار اضطراب مرگ، تنهایی، آزادی و بی­معنایی که به گفته او ریشه در هستی انسان دارند، تمرکز می­کند و برای رهایی انسان از این چهار دلواپسی معتقد به ابداع معناست و معنای زندگی را در سه چیز می­داند: خدمت­کردن به دیگران، خودشکوفایی، آفرینش. یالوم و مولانا هر دو به تنهایی بنیادین معتقدند و هر دو در صدد رفع این تنهایی هستند و هر کدام راه حلی برای رهایی از این تنهایی ارائه کرده‌اند. در این مقاله نویسندگان سعی بر بررسی تطبیقی دیدگاه مولانا و یالوم در این موضوع با روش تحلیلی- توصیفی دارند. هدف این تحقیق روشن کردن تفاوت­های موجود در دیدگاه‌های آنان درباره این سؤالات می­باشد: آیا تنهایی بنیادینی که مولانا به آن معتقد است، همان تنهایی بنیادینی است که یالوم مطرح می­کند؟ از طرف دیگر راهکار آن دو برای رفع این تنهایی و رهایی از اضطراب چیست؟

کلیدواژه‌ها

اضطراب؛ تنهایی وجودی؛ اگزیستانسیالیسم؛ عشق

مراجع

انوری، حسن. 1385ش، فرهنگ روز سخن، چاپ دوم،  تهران: انتشارات سخن.

جاسلسن، روتلن. 1393ش، اروین یالوم، ترجمه سپیده حبیب، چاپ دوم، تهران: نشر دانژه.

خسروپناه، عبدالحسین. 1381ش، کلام جدید، قم: مرکز مطالعات و پژوهش­های فرهنگی حوزه علمیه قم.

دایر، وین. 1389ش، سرنوشت خود را با دستان خود رقم بزنید، ترجمه لادن بلوریان، چاپ چهارم، تهران: شرکت مطالعات نشر پارسه.

رازی، نجم­الدین. 1363ش، مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد، به اهتمام حسین الحسینی، انتشارات سنایی.

زرینکوب، عبدالحسین. 1362ش، با کاروان حله، چاپ پنجم، تهران: جاویدان.

زرینکوب، عبدالحسین. 1372ش، سِرّ نی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی.

زرینکوب، عبدالحسین. 1389ش، شرح جامع مثنوی معنوی، چاپ چهاردهم، تهران: اطلاعات.

زرینکوب، عبدالحسین. 1389ش، نردبان شکسته، چاپ چهارم، تهران: سخن.

سجادی، جعفر. 1362ش، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ سوم، شرکت افست سهامی عام.

فروزانفر، بدیع الزمان. 1361ش، احادیث مثنوی، چاپ سوم،  تهران: امیرکبیر.

فروزانفر، بدیع الزمان. 1394ش، مولانا و اخلاقی زیستن، چاپ اول، بی جا: نشر نگاه معاصر.

گوپینارلی، عبدالباقی. 1381ش، نثر و شرح مثنوی شریف، ترجمه توفیق سبحانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

محمدپور، احمدرضا. 1385ش، ویکتور امیل فرانکل بنیانگذار معنادرمانی، چاپ اول، تهران: دانژه.

مصفا، محمدجعفر. 1393ش، با پیر بلخ، چاپ دوم، تهران: نشر نفس.

معین، محمد. 1364ش، فرهنگ فارســی، چــاپ هفتم، تهــران: امیـرکبیر.

مولوی، جلال الدّین محمد. 1387ش، مثنوی معنوی، بر اساس نسخه تصحیح شده رینولد نیکلسـون، چـاپ چهارم، تهران: مجید.

نیکبخت، محسن. 1392ش، دائرة المعارف خودشناسی، چاپ اول، تهران: نشر نامک.

همایی، جلال الدین. 1376ش، مولوی نامه،چاپ نهم، تهران: هُما.

یالوم، اروین. 1389ش، مامان و معنای زندگی، داستان­های روان درمانی، چاپ دوم، تهران: قطره.

یالوم، اروین. 1390ش، روان درمانی اگزیستانسیال، ترجمه سپیده حبیب، چاپ دوم، تهران: نشر نی.

کتب لاتین

Yalom, Irvin D, (1980), Existential Paychotherapy, United State of America.

 

مقالات

بزرگ بیگدلی، سعید و همکاران. 1388ش، «بررسی و تحلیل درد و رنج­های بشری در اندیشه مولانا»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، سال 5، شماره7، صص 11-34.

دهباشی، علی. 1384ش، «تحفه‌های آن جهانی؛ سیری در زندگی و آثار مولانا جلال الدین رومی»، سخن، صص344-352.

سالکی، محمود. 1386ش. «پردازش روانکاونه زندگی و آثار مولانا»، از مجموعه مقالات نخستین همایش مولانا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زابل.

محمدجو، امیر. 1392ش،«نقش اینترنت بر انزوای اجتماعی»،مطالعات رسانه‌ای، سال هشتم، شماره 22، صص 30-20.