تحلیل عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت شهروندی: ارزیابی تجربی نظریه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 1، دوره 8، شماره 28، آذر 1397، صفحه 1-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمود شارع پور¹؛ حدیثه حجتی²

¹استاد جامعه شناسی دانشگاه مازندران

²کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه مازندران

چکیده

مشارکت شهروندی مؤلفه‌ی اصلی در رسیدن به اهداف توسعه‌ی مدیریت شهری است و فرایندی است که در آن افراد بی­تجربه و معمولی یک اجتماع، قدرت اتخاذ تصمیم در زمینه­ی امور معمولی اجتماع خود را تجربه و تمرین می­کنند که عوامل بسیاری شدت و میزان آن را تعیین می‌کند. پژوهش حاضر با عنوان تحلیل عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت شهروندی: ارزیابی تجربی نظریه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی، به بررسی تأثیر عواملی چون اعتماد به مردم، اعتماد به نهاد مدیریت ‌شهری، عضویت در احزاب و انجمن‌های محلی و رسانه بر میزان مشارکت شهروندی و گرایش به مشارکت شهروندی پرداخته است. چهارچوب نظری پژوهش حاضر بر اساس نظریه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن پیمایش است، ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که پس از سنجش روایی و پایایی آن، بر طبق فرمول کوکران جمعیت نمونه 881 نفر از شهروندان مناطق 22 گانه‌ی تهران از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تعیین و پس از گردآوری اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار SPSS و AMOS  به تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته ‌شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که سازه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی به صورت مستقیم توانسته 59 درصد از تغییرات مشارکت شهروندی را تبیین و پیش‌بینی کند و پس از ورود عامل گرایش به مشارکت شهروندی درون مدل، این سازه به همراه تمام ابعاد خود و عامل گرایش به مشارکت، توانست 62 درصد از تغییرات مشارکت شهروندی را تبیین و پیش‌بینی کند که اعتماد به نهاد مدیریت ‌شهری در مدل اول و عضویت در احزاب و انجمن‌های محلی در مدل دوم بیشترین تأثیر و رسانه کمترین تأثیر را در هر دو مدل در تبیین سازه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی داشته ‌است و در نهایت تحلیل یافته‌ها نشان از مشارکت متوسط رو به پایین شهروندان در امور شهر و محله دارد.

کلیدواژه‌ها

مشارکت شهروندی؛ امور محلی؛ اعتماد؛ شهرداری؛ تهران

مراجع

-         آتال، یورکش. الس، اوین. (1379). فقر و مشارکت در جامعه‌ی مدنی، ایرج پاد، تهران: انتشارات سروش.

-         امام‌جمعه‌زاده، جواد؛ رهبرقاضی، محمودرضا؛ عیسی‌نژ