بررسی و مقایسة تطبیقی لایه های ایدئولوژی اشعار فرّخی یزدی و عارف قزوینی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 4، دوره 10، شماره 36، مهر 1397، صفحه 62-102   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فضل الله رضایی اردانی^*

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان یزد، شهیدان پاکنژاد، یزد، ایران.

چکیده

فرّخی یزدی و عارف قزوینی از چهره‌های شعری معروف دورة مشروطه‌اند که زندگی‌شان با حوادث و رخدادهای عصر خویش پیوند خورده است. آن‌ها با سلاح شعرشان علیه ظلم و ستم‌های روزگار و بیدادگری ها به مبارزه برمی‌خیزند. و از همان آغاز، طرف‌داری و حمایت خود را از نهضت مشروطه اعلام و در سروده‌هایشان بیان می‌کنند. بعد از برپایی نهضت مشروطه نیز، به مبارزة خود با عوامل استبداد داخلی و استعمار خارجی ادامه می‌دهند و در این راه سختی‌ها و رنج‌های فراوانی متحمل می‌شوند، ولی دست از مبارزه برنمی‌دارند. سرانجام فرّخی به دست دژخیمان در زندان کشته می‌شود و عارف در تبعید و تنهایی و انزوا جان می‌سپارد. وظیفة اصلی شعر فرّخی و عارف بیداری تودة مردم است. ایدئولوژی آن‌ها براساس حوادث و مقتضیات زمان شکل می‌گیرد. مضمون اغلب اشعارشان در رابطه با مسائل اجتماعی و سیاسی است. مقایسة اندیشه‌های ایدئولوژیک آن‌ها نشان می‌دهد، که اندیشه هایشان به هم نزدیک است. در این پژوهش تلاش می‌شود؛ اندیشه‌های ایدئولوژیکی این دو شاعر برجستة عصر مشروطه در موضوعات سیاسی، اجتماعی و مذهبی با شواهد شعری نشان داده شود.

کلیدواژه‌ها

فرّخی یزدی؛ عارف قزوینی؛ اندیشه؛ ایدئولوژی؛ جهان بینی

مراجع