پیش‌بینی درماندگی مالی با استفاده از روش ترکیبی PCA-ANFIS و الگوریتم فراابتکاری بهینه‌سازی ازدحام کبوتر

مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار

مقاله 7، دوره 9، شماره 37، دی 1397، صفحه 133-157   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سینا خردیار¹؛ محمد حسن قلیزاده²؛ فروغ لطفی^{* 3}

¹استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران

²دانشیار گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت-ایران

³دانشجوی دکتری تخصصی مهندسی مالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر یک سیستم استنتاج فازی عصبی انطباق‌پذیر (ANFIS) مبتنی بر تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA) جهت پیش‌بینی درماندگی مالی شرکت‌ها پیشنهاد شده‌است. این سیستم نه تنها توانایی سازگاری و یادگیری را دارد، بلکه خطا را نیز کاهش می‌دهد؛ زیرا از پارامترهای اضافی هنگامی که متغیرهای ورودی بیش از حد هستند، اجتناب می‌کند. برای تأیید اثربخشی این مدل، تعداد 181 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (905 شرکت-سال) با استفاده از نمونه‌ای سیستماتیک در دوره زمانی 1390 تا 1394 انتخاب شدند که از این تعداد، 58 شرکت-سال درمانده مالی و تعداد 847 شرکت-سال سالم بودند. این شرکت‌ها به طور تصادفی به دو مجموعه تقسیم شدند: مجموعه آموزش جهت طراحی مدل و مجموعه وارسی جهت اعتبارسنجی مدل. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد سیستم استنتاج فازی عصبی انطباق‌پذیر (ANFIS) مبتنی بر تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA) قابلیت پیش‌بینی وقوع درماندگی مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را دارد و زمانیکه مدل پیشنهادی با الگوریتم فراابتکاری ازدحام کبوتر ترکیب می‌گردد با کاهش مقدار خطا دقت مدل افزایش می‌یابد. بنابراین مشاهده می‌شود که استفاده از یک الگوریتم مکمل می‌تواند دقت پیش‌بینی مدل PCA-ANFIS را افزایش دهد. 

کلیدواژه‌ها

درماندگی مالی؛ نسبت‌های مالی؛ الگوریتم فرا‌‌‌‌‌‌ابتکاری؛ سیستم استنتاج فازی عصبی انطباق‌پذیر (ANFIS)؛ تحلیل مولفه‌های اصلی

مراجع