پیش‌بینی کیفیت زندگی بر مبنای بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری در بازنشستگان

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 8، دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 75، فروردین 1398، صفحه 81-97   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2019.663546

نویسندگان

نرگس حسینی نیا¹؛ حمیدرضا حاتمی^{* 2}

¹کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

²دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف پیش‌بینی کیفیت زندگی بر مبنای بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری در بازنشستگان مشترک صندوق بازنشستگی کشوری استان تهران انجام شد. طرح پژوهش از نوع رابطه‌ای بود. جامعة آماری پژوهش بازنشستگان مشترک صندوق بازنشستگی کشوری شهر تهران بودند که از طریق نمونه‌گیری در دسترس، 150 نفر از میان آن‌ها انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های کیفیت زندگی (انیسی،1391)، تاب‌آوری (کونور و دیویدسون، 2003) و بهزیستی روان‌شناختی (ریف،1989) بودند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از طریق تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که بهزیستی روان‌شناختی و تاب‌آوری به‌طور معناداری قادر به پیش‌بینی کیفیت زندگی بازنشستگان می‌باشند (01/0>p).

کلیدواژه‌ها

کیفیت زندگی؛ بهزیستی روان‌شناختی؛ تاب‌آوری؛ بازنشستگان

مراجع

آدمی، ز. (1392)، نقش واسطه‌ای خوش‌بینی در رابطة بین سبک‌های مقابله‌ای مذهبی و بهزیستی روان‌شناختی در بین دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات یزد.

انیسی، ج. (1391)، ساخت و هنجاریابی پرسشنامه کیفیت زندگی (12-SF)، موسسه آزمون یار پویا.

بهادری خسروشاهی، ج. (1390)، نقش سرمایه روان‌شناختی در بهزیستی روانی با توجه به اثرات تعدیلی سرمایه اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تبریز.

بیگدلی، ا.، نجفی، م.، رستمی، م. (1392). رابطه سبک‌های دلبستگی، تنظیم هیجانی و تاب‌آوری با بهزیستی روانی در دانشجویان علوم پزشکی، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، دوره سیزده، شماره 9. 721-729.

پارسایی، ف. (1391). بررسی رابطه سبک‌های مقابله‌ای با کیفیت زندگی دانش آموزان دختر نابینا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.

تفرجی گیلاوندانی، ز. (1392). تعیین رابطة کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی با تاب‌آوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب.

حق رنجبر، ف.، کاکاوند، ع.، برجعلی، ا.، برماس، ح. (1390). تاب‌آوری و کیفیت زندگی مادران دارای فرزندان کم‌توان ذهنی، فصلنامه روان‌شناسی سلامت، دوره اول، شماره 1. 177-187.

رستمی، م.، ابوالقاسمی، ع.، نریمانی، م. (1392). اثربخشی درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر بهزیستی روان‌شناختی زوجین ناسازگار، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، شماره 1. 105-124.

زارع، ر. (1390). مقایسه کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی مادران کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه با مادران کودکان بهنجار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان.

سوری، ح.، حجازی، ا.، اژه‌ای، ج. (1391). رابطة تاب‌آوری و خوش‌بینی با بهزیستی روان‌شناختی، مجلة علوم رفتاری، دوره 7، شماره 3. 271-277.

شکری، ا.، تاجیک اسماعیلی، ع.، دانشورپور، ز.، غنایی، ز.، دستجردی، ر. (1386). تفاوت‌های فردی در سبک‌های هویت و بهزیستی روان‌شناختی: نقش تعهد هویت، مجلة تازه‌های علوم اجتماعی، شماره 2، 33-46.

شاهین، ف.، (1391). رابطه میزان سرسختی روان‌شناختی و بهزیستی روان‌شناختی با کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی استان فارس، پایان‌نامة کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت.

شهبازی‌راد، ا. (1390). رابطة معنویت، تاب‌آوری و راهبرد مقابله‌ای با بهزیستی و کیفیت زندگی در دانشجویان دانشگاه رازی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی.

صائمیان، ا. (1391). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامة بهزیستی روان‌شناختی و رابطة آن با فرسودگی شغلی در بین کارکنان آتش‌نشانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد سنجش و اندازه‌گیری، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.

صفری، م. (1392). رابطة بین تاب‌آوری و خلاقیت با کیفیت زندگی در دانشجویان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.

علیزاده، ح. (1392). تاب‌آوری و بهزیستی روانی و اختلال‌های رفتاری، تهران: نشر ارسباران.

کردمیرزا نیکوزاده، ع. (1392). مفاهیم - نظریه‌ها، مدل‌ها - کاربردها به انضمام پروتکل درمان مبتنی بر تاب‌آوری، تهران: نشر آبژ.

کمالی خورگو، ح. (1392). بررسی رابطة بین مهارت‌های زندگی، بهزیستی روان‌شناختی با سازگاری زوجین شهر بندرعباس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات، دانشگاه هرمزگان.

کیان‌نژاد اندواری، ن.، قمری، م.، فتحی اقدم، ق. (1392). رابطة هوش معنوی و تاب‌آوری با کیفیت زندگی معلمان، ششمین کنگره بین‌المللی کودک و نوجوان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.

مداح‌کرانی، س.، الهی، ط.، فتحی آشتیانی، ع. (1392). تبیین بهزیستی روان‌شناختی بر اساس سازه‌های معنویت و تاب‌آوری در دانشجویان، مجلة علوم رفتاری، دوره 7، شماره 4. 355-361.

مؤمنی، خ.، حسینی، ح.، اکبری، م.، کرمی، س. (1391). نقش ویژگی‌های شخصیتی و تاب‌آوری در پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی پرستاران، مجلة علوم رفتاری، دوره 7، شماره 4. 307-313.

مؤمنی، خ.، شهبازی‌راد، ا. (1391). رابطة معنویت، تاب‌آوری و راهبردهای مقابله‌ای با کیفیت زندگی دانشجویان، مجلة علوم رفتاری. دوره ششم، شماره 2. 97-103.

میکاییلی، ن.، مختارپور حبشی، ا.، میسمی، س. (1391). نقش حمایت اجتماعی ادراک شده راهبردهای مقابله‌ای و تاب‌آوری در پیش‌بینی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، مجلة یافته‌های نو در روان‌شناسی، سال هفتم، شماره 22.

یامچلو، پ. (1390). بررسی اثر اشتغال مجدد بر میزان کیفیت زندگی بازنشستگان مورد: فرهنگیان بازنشسته اداره آموزش‌وپرورش منطقه 16 تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پردیس آموزش‌های نیمه‌حضوری، دانشگاه علامه طباطبایی.

Arrindell, A.W., Heesink, J., & Fei, J. (1999). The satisfaction with life scale (SWLs): Appraisal with1700 healthy young adults in the Netherlands. Personality and Individuals Differences. 26, 815 − 826.

Bonanno, G. (2004). Loss, trauma and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely adverse events? Psychology, 20-28.

Bonomi, A., Patric, D. and Bushnell, D. (2000). Validation of the united statesversion of the World Health Organization Quality of life (WHOQOL) instrument, Journal of Clinical Epidemiology, 53, pp.1-12.

Bums, R., & Machin, M. (2013). Psychology well-being and the diathesis- stress hypnothesis model: The role of psychological functioning and quality of relations in promoting subjective well-being in a life events study, Peers Indie Diff, 54, 321-6.

Carle, A. C., & chassion, L. (2004). Resilience in a community sample of children of alcoholies: its prevalence and relation internalizing symptomatology and positive affect. Journal of applied development psychology, 25, 577-596.

Conner, K., & Davidson, J. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC), Journal of Depreddion and Anxiety, 18, 76-82.

Donaldson, T., Earl, J., & Muratore, A. (2010, April 14). Extending the integrated model of retirement ajstment: Incroporation mastery and retirement planning, Journal of Vocation Behavior.

Garmezy, N. (1991). Resiliency and vulnerability to advers developmental outcomes associated with poverty, American behavioral scientist, 34 (4), 416-430.

 

Karreman, A., & Vingerhoest, A. (2012). Attachment and well-being: The mediating role of emotion Regulation and resilience, Personality and Individual Differences, 53 (7), 821-826.

Mack, W., Ng, I., & Wong, C. (2011). Resilience: Enhancing well-being through the positive cognitive triad. Journal of Cons Psychology, 58(4), 610-7.

Masten, A. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development, AM Psychol, 227-238.

Montazeri, A., vahdaninia, M., Mousavi, J., & Omidvari, S. (2009). The Iranian version of 12-item short form health survey (SF-12): factor structure, internal consistency and construct validity. Social sciences > miscellaneous papers. BMC public health, 9 (1), 341-350.

Naughton, M., Shumaker, S., Anderson, R., & Czajkowski, S. (1996). Psychological Aspects of Health-Related Quality of life Measurement: Tests and Scales, (B. Spilker, Ed.) New York: Lippincott-Raven.

Payot, A., Keith, J., & Barrington, K. (2011). The Quality of life of Young Children and Infants with Chronic Medical Problems: Review of the Literature. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Carre, 41, 91-101.

Roini, C., Ottolini, F., Rafanelli, C., Tossani, E., Ryff, C.D., & Fave, A.G. (2003). The Relationship of psychological well-being distress and personality. Psychotherapy psychosomatics, 72, 268-375

Rutter, M. (2006). Implications of resilience concepts for scientific understanding, Ann N Y Accad Sci, 1094(1), 1-12.

Ryff, C. (1989). Happiness is everything or is it? Exploration on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 6, 1069-1081.

Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited, Journal of Personality and Social Psychology, 69, 716-727.

Salvador-Carulla, L., Lucas, R., AyusoMateos, J. S. & Miret, M. (2014). Use of the terms “Wellbeing” and “Quality of Life” in health sciences: A conceptual framework, Journal of Psychiat, 28 (1), 50-65.

Topa, G., Moriano, J., Depolo, M., & Alcover, C. (2009). Antecedents and consequences of retirement planning and decision-maling: A meta analysis and model, Journal of Vocational Behavior, 75, 38-55.

Kamali, M., Arjmand Hesabi, M., Ahangari, M. (2008). The study of quality of life in the elderly with hypertension who are member of Tehran Senlie Culture House Club. Salmand, 3(7), 26-32 {Article in Persian}.

Zautra, A.J., Hall, J.S., & Murray, K.E. (2010). Resilience: A new definition of health for people and communities. In: Reich, J,W., Zautra, A.J., & Hall, J.S. Hnadbook of adult resilience, The Guilford Press, New York, London.