بررسی قاعده درء الحد در فقه شیعه، حقوق ایران و انگلیس

مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی

مقاله 10، دوره 9، شماره 37، اسفند 1397، صفحه 209-230   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

بررسی قاعده درء الحد در فقه شیعه، حقوق ایران و انگلیس
سید جمال حسینی[1]- جناب آقای دکتر امراله نیکومنش[2]
تاریخ دریافت:5/5/1397- تاریخ پذیرش:26/6/1397
چکیده:
طرح نظریه­های گوناگون در تعیین مناط قواعد کیفرزدایانه- چون قاعده درء- با خلع معیاری عینی در مقایسه آن با دیگر اصول و قواعد مرتبط با شبهه، موجب ابهام و تعارض آرا گردیده و ضرورت پژوهشی تطبیقی توام با تبیین وجوه اشتراک و افتراق آن با اقسام متعدد شبهه در فقه امامیه، حقوق ایران و انگلیس را هویدا می­گرداند. بر این پایه، این مقاله می­کوشد با تشریح نظریه­های متفاوت و مطرح در تحقق ضابطه شبهه قاعده درء و بررسی نقادانه مستندات هر یک، ضمن توجیه منطقی نظریه معتبر، و شناسایی موضوعی مستقل و حقیقتا کیفر زدا نه صرفا موید اصول و قواعد دیگر، برای آن به بررسی ابعاد ثبوتی و اثباتی تحقق شبهه جهت تحصیل معیاری عینی در تشخیص آن در این قاعده بپردازد و از رهگذر مقارنه این معیار با اقسام شبهه در عناصر قانونی، مادی و روانی جرایم در حقوق ایران، همراه با اشاره به نحوه نگرش برخی آرای دیوان عالی کشور به آن، زمینه مقایسه تطبیقی جنبه­های نظری ملاک تاثیرگذاری شبهه قاعده درء در قانون­گذاری فقه امامیه با چگونگی تاثیرگذاری اقسام متعدد اشتباه در حقوق انگلستان را فراهم آورد.
واژگان کلیدی:حد، درء، شبهه، فقه، برائت، مجازات

[1]- دانشجوی دوره دکتری، فقه و مبانی حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
[e-mail]
[2]- استادیار و عضو هیئت علمی، گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
[e-mail]

مراجع