ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﺟﺮاﺣﺎت ﺗﺎﻧﺪوﻧﻲ و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻲ ﺑﺨﺼﻮص در ﻗﺴﻤﺖ ﻛﻒ دﺳﺘﻲ ﻣﺘﺎﻛﺎرپ دﺳﺖ ﺷﺎﻳﻊ ﺑﻮده و از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در اﻳﺠﺎد ﻟﻨﮕﺶ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ
اﻗﺘﺼﺎد ﺻﻨﻌﺖ اﺳﺐ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺗﻜﻨﻴﻚ رادﻳﻮﻟﻮژی در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮارض ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺮم و ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎی اﻳﻦ روش در
ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻮاﺣﻲ ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل اﻧﺪام ﺣﺮﻛﺘﻲ، ﻟﮕﻦ و ﺳﺘﻮن ﻣﻬﺮه اﺳﺐ، اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش ﻫﺎی
ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻋﻮارض ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺮم ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻳﺴﺘﺎل، ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل و ﻟﮕﻦ و ﺳﺘﻮن ﻣﻬﺮه اﺳﺐ و ﺣﺘﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ
ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی و ﺑﻬﺒﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ وﺿﻮح ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ، اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﺟﺮأت ﻣﻲ ﺗﻮان ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ
ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﺗﺮ ﺑﺎﻓﺘﻬﺎی ﻧﺮم اﻧﺪاﻣﻬﺎی ﺣﺮﻛﺘﻲ، ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ در ﭘﺎره ای از ﻣﻮارد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮارض
اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺟﺎی رادﻳﻮﻟﻮژی ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻧﻮاﺣﻲ ﻛﻪ رادﻳﻮﻟﻮژی ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ زﻳﺎد ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻟﮕﻦ و ﺳﺘﻮن ﻣﻬﺮه ﻫﺎ ﺑﺎ
ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎی زﻳﺎدی ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ، ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﻜﻨﻴﻚ رادﻳﻮﻟﻮژی در ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮارض اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ.
اﻧﺘﺨﺎب دﺳﺘﮕﺎه و ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ
ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ اﻧﺪام ﺣﺮﻛﺘﻲ اﺳﺐ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ و ﺑﺎ وﺿﻮح ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺎز ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده از
دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ارزان ﻗﻴﻤﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ اﻣﺎ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻗﻴﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﺮای اﻳﻨﻜﻪ
T ﺑﺘﻮان ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن اﺳﺐ را ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار داد ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻧﻴﺎز ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در درﺟﻪ اول ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺧﻄﻲ
٧٨
ﺷﻜﻞ ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﻻ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺪآف ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎﻧﻮﻛﺲ، ﻣﻴﻜﺮوﻛﺎﻧﻮﻛﺲ و ﺧﻄﻲ
رﻛﺘﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
آﻣﺎده ﺳﺎزی ﺑﻴﻤﺎر
ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ اﻗﺪام در آﻣﺎده ﺳﺎزی ﺑﻴﻤﺎر، ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﻮﻫﺎی ﻣﺤﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻮزن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺻﻮرت ﻛﺜﻴﻒ ﺑﻮدن اﻧﺪام،
ﺷﺴﺘﺸﻮی ﻣﺤﻞ ﺗﺮاﺷﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﺎ آب و ﺻﺎﺑﻮن ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﻮی ﺣﻴﻮان
ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺧﺎص، ﺧﻴﺲ ﻛﺮدن ﻣﺤﻞ ﺑﺎ اﻟﻜﻞ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎد ژل ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪی ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺗﺮاﺷﻴﺪن ﻣﻮی ﺣﻴﻮان
ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎی اﺷﺎره ﺷﺪه در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎس ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺑﺎ اﻟﻜﻞ (ﺣﺴﺐ دﺳﺘﻮر ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه) دﻗﺖ
ﻧﻤﻮد.
ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎی ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺮداری
ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ زاوﻳﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﭘﺮﺗﻮ ﻓﺮاﺻﻮت ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﻲ ﻓﻴﺒﺮﻫﺎی ﺗﺎﻧﺪوﻧﻲ ﻳﺎ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻲ
ﺑﺎﺷﺪ. در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻜﻨﻴﻚ (Angle Contrast Ultrasonic Technique (ACUST ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداری از ﺗﺎﻧﺪون ﻳﺎ
ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﺑﺎ اﻳﺠﺎد زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﭘﺮﺗﻮ و ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﻲ ﻓﻴﺒﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮی از وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻧﺪون ﻳﺎ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﺑﺨﺼﻮص در ﻣﻮارد
ﺟﺮاﺣﺎت ﻗﺪﻳﻤﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺎﻓﺖ ﻓﻴﺒﺮوزه در داﺧﻞ ﺗﺎﻧﺪون در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت، ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭘﻴﺶ از ﻓﺮوش اﺳﺐ
ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در زﻣﺎن ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداری، وزن ﮔﻴﺮی ﻣﻨﺎﺳﺐ روی اﻧﺪام وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻ در دو ﻧﻤﺎی
ﻋﺮﺿﻲ و ﻃﻮﻟﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد (ﺗﺼﺎوﻳﺮ 1 و 2). در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻋﺮﺿﻲ، ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ
ﺷﻜﻞ، اﻧﺪازه و اﻛﻮژﻧﺴﻴﺘﻪ ﺗﺎﻧﺪون ﻳﺎ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻃﻮﻟﻲ، اﻟﮕﻮی ﻓﻴﺒﺮی ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻧﻴﺰ ﺣﺮﻛﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر
ﺑﺮرﺳﻲ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻫﺎ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.
ﺗﺼﻮﻳﺮ 1: ﻧﻤﺎی ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﺗﺎﻧﺪوﻧﻬﺎ و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی ﻗﺴﻤﺖ
ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻒ دﺳﺘﻲ ﻣﺘﺎﻛﺎرپ اﺳﺐ. در اﻳﻦ ﺗﺼﺎوﻳﺮ،
ﻗﺴﻤﺖ داﺧﻠﻲ اﻧﺪام در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺗﺼﻮﻳﺮ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﺳﻄﺤﻲ
ﺗﺮ در ﺑﺎﻻی ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ
ﺗﺼﻮﻳﺮ 2: ﻧﻤﺎی ﻣﻘﻄﻊ ﻃﻮﻟﻲ ﺗﺎﻧﺪوﻧﻬﺎ و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی ﻗﺴﻤﺖ
ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻒ دﺳﺘﻲ ﻣﺘﺎﻛﺎرپ اﺳﺐ. در اﻳﻦ ﺗﺼﺎوﻳﺮ،
ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل اﻧﺪام در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺗﺼﻮﻳﺮ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی
ﺳﻄﺤﻲ ﺗﺮ در ﺑﺎﻻی ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ
٧٩
داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻓﻲ در ﺧﺼﻮص آﻧﺎﺗﻮﻣﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﻞ آﻧﻬﺎ در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﺗﺼﺎﻻت ﺗﺎﻧﺪوﻧﻲ و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻲ در
ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻳﺴﺘﺎل اﻧﺪام ﺣﺮﻛﺘﻲ
در ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻳﺴﺘﺎل اﻧﺪام ﺣﺮﻛﺘﻲ، ﻋﻮارض ﺗﺎﻧﺪوﻧﻬﺎ و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻒ دﺳﺘﻲ ﻣﺘﺎﻛﺎرپ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪی، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻒ ﭘﺎﻳﻲ ﻣﺘﺎﺗﺎرس
ﺷﺎﻳﻌﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻣﻜﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻛﻒ دﺳﺘﻲ و ﭘﺸﺘﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻔﺼﻞ ﻓﺘﻼک، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﺳﺘﺮن و ﺣﺘﻲ ﺑﺨﺸﻲ از
ﺑﺎﻓﺘﻬﺎی ﻧﺮم داﺧﻞ ﺟﻌﺒﻪ ﺷﺎﺧﻲ ﺳﻢ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد.
در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻒ دﺳﺘﻲ ﻣﺘﺎﻛﺎرپ ﻳﺎ ﻣﺘﺎﺗﺎرس، ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﺗﺎﻧﺪون ﺧﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻄﺤﻲ اﻧﮕﺸﺘﺎن (SDFT)، ﺗﺎﻧﺪون ﺧﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﻋﻤﻘﻲ اﻧﮕﺸﺘﺎن
(DDFT)، ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﻓﺮﻋﻲ ﺗﺎﻧﺪون ﺧﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﻋﻤﻘﻲ (ALDDFT or ICL) و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﻣﻌﻠﻘﻪ (SL) و ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی داﺧﻠﻲ (MSL) و ﺧﺎرﺟﻲ
(LSL) ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﻣﻌﻠﻘﻪ وﺟﻮد دارد.
ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮوز ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻫﺎی ﺗﺎﻧﺪوﻧﻲ ﻳﺎ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺮاﺣﺎت ﻣﺮﻛﺰی ﻳﺎ اﻃﺮاﻓﻲ (core lesion or peripheral lesion) ﺑﺮوز
ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ان اﻛﻮﺋﻴﻚ (ﻓﺎﻗﺪ اﻛﻮ ﻳﺎ ﺳﻴﺎه) در داﺧﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻟﺒﺘﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﺎﻧﺪوﻧﻴﺖ ﻳﺎ دﺳﻤﻴﺖ
ﺧﻔﻴﻒ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﻧﺪازه ﺳﺎﺧﺘﺎر آﺳﻴﺐ دﻳﺪه، اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ
ﺗﺎﻧﺪون ﻳﺎ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﻛﻤﻚ ﺷﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻟﺘﻬﺎب و ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺮوز ﻋﺎرﺿﻪ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در SDFT ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و
ﻣﻮارد آﺳﻴﺐ DDFT از ﺑﻘﻴﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. آﺳﻴﺐ ﺑﺪﻧﻪ SL ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل ﻣﺘﺎﻛﺎرپ ﺑﻮده و ﻣﻮارد آﺳﻴﺐ MSL و LSL ﻧﻴﺰ
ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺰﻣﻦ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺎﻓﺖ ﻓﻴﺒﺮوز در اﻃﺮاف ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن در اﺳﺒﺪاری ﻫﺎی ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﻣﻮارد ﺑﺮوز
اﻧﺘﺰوﭘﺎﺗﻲ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺗﺎﻧﺪون ﻳﺎ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺷﺪن ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺨﻮان ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ
و ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. از ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ در ﻗﺴﻤﺖ دﻳﺴﺘﺎل ﻣﺘﺎﻛﺎرپ و ﻓﺘﻼک، ﻏﻼف اﻧﮕﺸﺘﻲ (DS)، ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن
ﺣﻠﻘﻮی ﻛﻒ دﺳﺘﻲ (PAL) و (Manica flexoria (MF ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻮاﻣﻞ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪه ﺗﻨﻮﺳﻴﻨﻮوﻳﺖ ﻣﺰﻣﻦ و اﻓﻴﻮژن ﻏﻼف اﻧﮕﺸﺘﻲ
ﺷﺎﻣﻞ آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی SDFT ،DDFT و MF ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺗﻬﻴﻪ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻃﻮﻟﻲ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻒ
دﺳﺘﻲ ﻣﺘﺎﻛﺎرپ در ﺣﺎﻟﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ (ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﻣﻔﺼﻞ ﻓﺘﻼک) و ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺮﻛﺎت SDFT ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ DDFT ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺸﺨﻴﺺ
ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺑﺨﺼﻮص ﺑﻴﻦ PAL و SDFT ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد دﺳﻤﻮﺗﻮﻣﻲ PAL ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای درﻣﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در
،(CDSL) اﻣﻜﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی دﻳﺴﺘﺎل ﺳﺰاﻣﻮﺋﻴﺪی ﺷﺎﻣﻞ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﺻﻠﻴﺒﻲ DDFT و SDFT ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﺳﺘﺮن، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮرﺳﻲ
ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ (SDSL) و ﻣﺎﻳﻞ (ODSL) وﺟﻮد دارد.
در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺸﺘﻲ ﻣﻔﺼﻞ ﻓﺘﻼک، اﻣﻜﺎن ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎی ﺑﺎزﻛﻨﻨﺪه اﻧﮕﺸﺘﻲ ﭘﺸﺘﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ و ﻧﻴﺰ ﻋﻮارض وﻳﻠﻮﻧﺪوﻻر (ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده
از ﺗﻜﻨﻴﻚ آرﺗﺮوﮔﺮاﻓﻲ) وﺟﻮد دارد. ﻛﭙﺴﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎی ﭘﺸﺘﻲ-ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻔﺼﻞ ﻓﺘﻼک ﻛﻪ در اﺳﺐ ﺷﺎﻳﻊ اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺳﺘﺌﻮﻓﻴﺖ و
اﻧﺘﺰوﻓﻴﺖ در ﻟﺒﻪ ﻫﺎی ﻣﻔﺎﺻﻞ ﻓﺘﻼک و ﭘﺎﺳﺘﺮن در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎی ﭘﺸﺘﻲ و ﺟﻮاﻧﺐ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺣﺘﻲ ﺑﻬﺘﺮ از رادﻳﻮﻟﻮژی
اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی collateral در ﻣﻔﺼﻞ ﻓﺘﻼک و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻔﺎﺻﻞ دارای اﻳﻦ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
در ﻣﻮرد ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﻢ اﺳﺐ، اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﻜﻨﻴﻚ MRI از ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد، ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺎ
اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﻛﺎﻧﻮﻛﺲ از رﻫﻴﺎﻓﺖ ﻛﻒ دﺳﺘﻲ و ﺑﺎ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻛﺎﻧﻮﻛﺲ از ﺟﺴﻢ ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در ﺧﺼﻮص
٨٠
collateral در ﻣﺤﺪوده ﺳﻢ، ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل و دﻳﺴﺘﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﺳﺰاﻣﻮﺋﻴﺪی دﻳﺴﺘﺎل (ﻧﺎوﻳﻜﻮﻻر) و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی DDFT آﺳﻴﺐ
ﻣﻔﺼﻞ ﻛﺎﻓﻴﻦ در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ.
ﻛﻠﻴﺎﺗﻲ در ﻣﻮرد ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺮوﻛﺰﻳﻤﺎل اﻧﺪام ﺣﺮﻛﺘﻲ اﺳﺐ
ﻣﻔﺼﻞ ﻛﺎرپ: ﻣﻔﺼﻞ ﻛﺎرپ را از ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻲ، ﻛﻒ دﺳﺘﻲ، ﭘﺸﺘﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد. در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻲ، آﺳﻴﺐ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی
ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﻛﺎﻧﺎل ﻛﺎرپ ﺷﺎﻣﻞ SDFT (ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻀﻼﻧﻲ)، ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﻓﺮﻋﻲ SDFT ﻳﺎ (ALDDFT (ICL) ، DDFT ،ALSDFT (PCL و
رﺗﻴﻨﺎﻛﻮﻟﻮم ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺳﻄﺢ ﻛﻒ دﺳﺘﻲ در ﻧﻤﺎی ﻃﻮﻟﻲ، ﻋﻮارض اﺳﺘﺌﻮﻛﻨﺪروﻣﺎی ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻳﺴﺘﺎل رادﻳﻮس ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ
extensor و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎ اﻳﺠﺎد ﺳﻨﺪرم ﻛﺎﻧﺎل ﻛﺎرپ ﺷﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ. در ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان SDFT و PCL ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺸﺎر روی
carpi radialis و extensor retinaculum و از ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ulnaris lateralis را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد.
ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺎﻧﻪ: ﺳﺎده ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻔﺼﻞ در اﺳﺐ ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺎﻧﻪ اﺳﺖ زﻳﺮا ﻓﺎﻗﺪ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻔﺼﻠﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻫﺎی
supra‐ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ. ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ supraspinatus و infraspinatus اﺳﺘﺨﻮان ﻛﺘﻒ و آﺳﻴﺐ ﻋﻀﻼت
glenoid tubercle و آﺳﻴﺐ ﻋﻀﻠﻪ دوﺳﺮ و اﻓﻴﻮژن ﺑﻮرس ﻋﻀﻠﻪ دوﺳﺮ از ﻧﻤﺎی ﻗﺪاﻣﻲ ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺎﻧﻪ و ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻣﻔﺼﻠﻲ از ﻧﻤﺎی ﺧﺎرﺟﻲ
و ﺧﻠﻔﻲ ﻣﻔﺼﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.
ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺎرس: اﻳﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮده در ﻫﺮ ﻃﺮف دارای ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻃﻮﻳﻞ و ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮده و از ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ
ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺎﻧﺪوﻧﻬﺎی ﺑﺎزﻛﻨﻨﺪه ﻃﻮﻟﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ اﻧﮕﺸﺘﺎن، SDFT، ﻋﻀﻠﻪ gastrocnemius و ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل آن ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺎﺷﻨﻪ،
ﺳﻴﻨﻮوﻳﺖ ﻏﻼف plantarotarsal و ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻓﺘﻬﺎی ﻧﺮم و ﺳﻄﻮح اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺎ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.
ﻣﻔﺼﻞ اﺳﺘﺎﻳﻔﻞ: ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ از ﻧﻤﺎﻫﺎی ﻗﺪاﻣﻲ و داﺧﻠﻲ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را در اﺧﺘﻴﺎر ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ. ﻋﻮارض ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی وﺳﻄﻲ
(ﺑﻴﻀﻮی ﺷﻜﻞ در ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ)، داﺧﻠﻲ (ﻣﺜﻠﺜﻲ ﺷﻜﻞ) و ﺧﺎرﺟﻲ (دو ﻗﺴﻤﺘﻲ) از ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن ﻛﺸﻜﻜﻲ، ﺗﻪ ﻛﻴﺴﻪ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻔﺼﻞ
راﻧﻲ- ﻛﺸﻜﻜﻲ، ﻏﻀﺮوﻓﻬﺎی ﻣﻔﺼﻠﻲ ﻟﺒﻪ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺗﺮوﻛﻼی اﺳﺘﺨﻮان ران ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺘﺌﻮﻛﻨﺪروزﻳﺲ، ﻣﻨﻴﺴﻚ ﻫﺎی داﺧﻠﻲ و
ﺧﺎرﺟﻲ و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎی collateral ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺳﺘﻮن ﻣﻬﺮه: ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻛﺎﻧﻮﻛﺲ ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻬﺮه ﻫﺎی ﮔﺮدﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدن اﻣﻜﺎن ﺑﺮرﺳﻲ
آﺳﻴﺐ ﻋﻀﻼت ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدن و اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮوز dorsal articulation ﻣﻬﺮه ﻫﺎی ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ و در ﻣﻬﺮه ﻫﺎی ﺳﻴﻨﻪ ای و ﻛﻤﺮی اﻣﻜﺎن
kissing spine syndrome و ﻳﺎ ﻛﻢ ﺷﺪن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ زواﺋﺪ ﺷﻮﻛﻲ ﻣﻬﺮه ﻫﺎ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﻴﺺ supraspinous ارزﻳﺎﺑﻲ آﺳﻴﺐ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن
و ﺗﺸﻜﻴﻞ اﺳﺘﺌﻮﻓﻴﺖ در caudal articular process (اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮوزﻳﺲ ﻣﻬﺮه) ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻫﺪاﻳﺖ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ (ﺑﺎ
اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﻛﺎﻧﻮﻛﺲ) در ﻣﺤﻞ ﺑﺮوز اﺳﺘﺌﻮآرﺗﺮوزﻳﺲ ﺳﺘﻮن ﻣﻬﺮه از دﻳﮕﺮ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎی اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻟﮕﻦ: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎی رادﻳﻮﻟﻮژی در ﺑﺮرﺳﻲ ﻟﮕﻦ اﺳﺐ، ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮارض آن ﺑﺴﻴﺎر اﻫﻤﻴﺖ
دارد. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺧﻄﻲ رﻛﺘﺎل ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻔﺎﺻﻞ lumbosacral و sacroiliac را از ﻧﻈﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ اﺳﺘﺌﻮﻓﻴﺖ و ﺷﺪت آن و
ﻧﻴﺰ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم و ﻋﺎﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﻛﺎﻧﻮﻛﺲ از ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ﻟﮕﻦ، ﻋﻮارض ﺗﺮوﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎل و ﮔﺮدن
٨١
اﺳﺘﺨﻮان اﻳﻠﻴﻮم و اﻳﺴﻜﻴﻮم و ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻨﻲ- راﻧﻲ (اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم و ﺳﺮ و ﮔﺮدن اﺳﺘﺨﻮان ران) را ﺑﺮرﺳﻲ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ
ﻫﺪاﻳﺖ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺰرﻳﻖ در ﻣﻔﺎﺻﻞ lumbosacral و sacroiliac اﻗﺪام ﻧﻤﻮد.
