بررسی سوژگی زنان در شکل‌گیری گفتمان انقلاب اسلامی

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 6، دوره 5، شماره 18، اسفند 1397، صفحه 87-104   

نویسندگان

شهناز کریمی^{* 1}؛ مهرداد نوابخش²؛ مصطفی ازکیا³

¹1. دانشجوی دکتری، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²استاد، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، گروه علوم اجتماعی و جامعه شناسی، تهران، ایران

³استاد، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، گروه علوم اجتماعی و جامعه شناسی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی سوژگی زنان در شکل‌گیری گفتمان انقلاب اسلامی براساس نظریه گفتمان لاکلائو و موفه است. روش پژوهش کیفی – اکتشافی و روش نمونه‌گیری نیز برمبنای روش نمونه‌گیری نظری بود. نتایج نشان داد، زنان در حدوث گفتمان انقلاب اسلامی در جایگاه سوژه‌ای نقش‌آفرین و خلاق قرار گرفته و شیوه‌های متعددی را برای مبارزه به‌کار می‌گرفتند. در شرایط سوژگی همبستگی بالایی بین زنان با افکار و اندیشه، و ریشه‌های اجتماعی متفاوت شکل گرفته بود. زنان در این شرایط از وضعیت موجود و ارزش‌های حاکم بر آن دوری جستند و به دنبال استقرار فضایی آرمانی در ذیل گفتمان انقلاب اسلامی بودند. بخشی از سوژه شدن زنان در مبارزات انقلابی به جو انقلابی جامعه مربوط است. از چشمگیرترین شیوه‌های کنشگری زنان در برقراری گفتمان جدید، گسترش استفاده از حجاب در میان زنان بود. هویت جدید برای زنان هویتی کاملاً متفاوت با قبل نبود، بلکه بازاندیشی و بازنگری در گفتمان سنتی و مدرن بود که براساس شاخص‌های جدید آن را عرضه کردند.

کلیدواژه‌ها

انقلاب اسلامی؛ زنان؛ سوژه سیاسی؛ هویت؛ لاکلائو و موفه

مراجع