تحلیل فضایی درجه توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان زرین دشت)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 15، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 45، اسفند 1397، صفحه 1057-1073   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محسن شایان¹؛ محبوبه نامدار^{* 2}؛ سجاد بازوند³؛ ابراهیم رضایی⁴

¹دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان

²دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد، ایران

³عضوهیات علمی دانشگاه پیام نور واحد نیکشهر، سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان، ایران

چکیده

توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت از خصیصه­های مهم اقتصادی پویا و سالم است. برنامه­ریزان جهت تحقق این امر در کاهش نابرابری­ها و عدم تعادل از طریق تدوین و اجرای برنامه­های متعدد محرومیت زدایی و گسترش همه جنبه­های مثبت توسعه یافتگی تآکید دارند . پژوهش حاضر با هدف تعیین سطوح برخورداری دهستان­های شهرستان زرین دشت تدوین شده است. با توجه به مولفه­های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی بوده و در بخش ادبیات تحقیق، برای جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی و کتابخانه­ای و پرسش­نامه استفاده شده است . جامعه آماری این پژوهش را مهندسین مشاور، کارشناسان جهاد کشاورزی و کارشناسان بنیاد مسکن تشکیل می­دهد که به طورتصادفی حجم نمونه­ای به تعداد 24 نفرازبین آن­ها تعین شده است . برای تجزیه وتحلیل داده­ها ازتکنیک FTOPSIS استفاده شده است و همچنین وزن شاخص­ها با استفاده از تکنیک FAHP بدست آمده است. نتایج پژوهش نشان می­دهدکه دهستان خسویه بامقدار593/0بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است و در رتبه اول قرار می­گیرد. دهستان زیرآب بامقدار 591/0 در رتبه دوم قرار می­گیرد. همچنین دهستان ایزدخواست غربی با مقدار428/0، دهستان دبیران بامقدار 241/0 و دهستان ایزدخواست شرقی با مقدار126/0 در رتبه­های سوم تا پنجم قرار می­گیرند. از نظر توسعه یافتگی دهستان­های خسویه و زیرآب به عنوان دهستان­های توسعه یافته انتخاب گردیدند. دهستان­های ایزدخواست غربی و دبیران در حال توسعه و دهستان ایزدخواست شرقی در سطح محروم قرار می­گیرند.

کلیدواژه‌ها

درجه توسعه یافتگی؛ سکونتگاهای روستایی؛ تاپسیس فازی؛ شهرستان زرین دشت

مراجع

Asayesh, H., & Stelaghi, A. (2003). Asoul Regional Planning Methods (Models, Techniques and Techniques). First Edition. Re Publications of Islamic Azad University: Ray Branch.

Ashkavari, S. H. (2006). Fundamentals of Regional Planning. Third Edition. Tehran: Payam Publication. (In Persian).

Bar-Ela. R., Schwartzb. D. (2006). Review Regional development as a policy for growth with equity. The State of Ceara (Brazil) as a model, 13,140-155.

Davaran, A. (2008). Rural Development Priorities. Translation by Mehdi Taleb et al. Tehran: Tehran University Press. (In Persian).

David, j.a.d. (2005). The restructuring of local government in rural region: a rural development perspectivw. journal of rural studies,21.

Dawson, J.I. (2001). Latvia’s Russian minority: balancing the imperatives of regional development and environmental justice. Political Geography, 20, 787–815.

Dyson. R.G., & Foster. M. J. (1980). Effectiveness in Strategic Planning. European Journal of Operational Research, 5 (3), 163-170

Deen Panah, Gh. (2014). Survey of Rural Development with Topsis Technique. Case Study of Parsabad Aslandoz Division. Geography and Planning Magazine, 18 (50), 175-188. (In Persian).

Erniel b, b. (2008). infrastructure and rural development: household perceptions on rural development, progress in planning, 70.

Fars Province Management and Planning Organization. (2007-2008). Statistical Yearbook of Fars Province. (In Persian).

Jadidi Miyandashti, M. (2001). Balanced Distribution of Financial Resources by Leveling the Regions.  Quarterly Journal of Economic Research, 1-12. (In Persian).

Jomeapour, M. (2005). Introduction to Planning for Rural Development. Approaches and Techniques, Tehran: Publications; The First Edition. (In Persian).

Klump-pand T.B. (2004). Operationalising pro-poo Growth. Ajoint intiative of AFD, BMZ (CTZ, KFW Development Bank), &  A country casestudy on Vietnam.

Matsumoto, M. (2008). Redistribution and regional development under tax competition.  Journal of Urban Economics, 64, 480–487.

Mohammadi, J. (2002). An Analysis of Quantitative Concepts and Its Role in Urban and Regional Planning.  Geographic Space Magazine, 2. (In Persian).

Momeni, M. (1998). Introduction to Regional Planning Principles and Methods. Isfahan: Goya Publications; First Edition. (In Persian).

Momeni, M., & Vaghari, Gh. (2013). An Analysis of the Development of Fars Province. Regional Planning Quarterly, 3 (9), 53-66. (In Persian).

Mulla'i, M. (2008). A study on the degree of development of agricultural sector in the provinces of Iran during 1373-1383, Journal of Agricultural Economics and Development, 16 (63), 67-84. (In Persian).

Nastaran, M., Abolhasani, F., & Bakhtiyari, N. (2015). Spatial Dispersion of Development Indices in Iranian Cities Using Combined Ranking. Quarterly Journal of Regional Planning, 5 (1), 1-14. (In Persian).

Nemati, M., Tahmasebi, S., & Ghoraghani, M. (2016). Measuring the Development Rate and Its Effective Factors in Rural Areas of Fars Province Using Factor Analysis and Morris Coefficient, Journal of Planning, 6 (23), 45-58. (In Persian).

Noorbakhsh, F. (2002). Human development and regional disparities in Iran: a policy model. Journal of International Development, 14, 927–949.

Pour Mohammadi, M. R., Ranjbarnia, B., Maleki, K., & Shafaati, A. (2012). Development Analysis of Kermanshah County. Spatial Planning Magazine, 2 (1) (5), 1-26. (In Persian).

Pourasghar Sangchin, F., Salehi, I., & Dinavardi, M. (2013). Comparison of Regional Sustainable Development Measurement Methods Using Combined Indicators (Case Study: Provinces of Iran). Environmental Research, 4 (7), 58-45. (In Persian).

Robert, R. (2004). Sustainable Urban Planning ‘Tipping The Balance’. Blackwell publishing

Shakoor, A. (2011). "Survey Economic Geography Parameters in Development Darab Rural Districts. Middle-East Journal of Scientific Research, 9 (5), 691-695.

Sarafi, M. (2015). Pass in spatial development topics with a special look at the design of the land. Planning and Budget Organization publications. (In Persian).

Shakoori, A. (2011). Village Decline and Rurality, or the Necessity of Reviewing Approaches and Methods in Iran. Quarterly Journal of Village and Development, 14 (2), 1-29. (In Persian).

Shakour, A., Shamsoddini, A., Zare, A., & kerimi, F. (2013). An Analysis of the Degree of Development of Rural Areas in Marvdasht County Using the Morris Model and Difference Coefficient. Journal of Rural Planning and Research, 4, 74-49. (In Persian)

Shamsoddini, A. & Mahdavi, M. (2011). "The Performance of Masiri City in Spatial Equalization for Surrounding Villages, Case: Central District of Rostam County. Iran". African Journal of Agricultural Research, 6 (26), 5793- 5799.

Shankar, R., and Shah, A. (2003).  Bridging the Economic Divide within Countries: A Scorecard on the Performance of Regional Policies in Reducing Regional Income Disparities. World Development, 31(8), 1421–1441.

Sheykh Bayglou, R., Taghvaei, M., & Varesi, H. R. (2012). Spatial Analysis of Deprivation and Developmental Inequalities in Iranian Cities. Journal of the Social Welfare, 12 (46), 1-26. (In Persian).

Statistics Center of Iran. (1955-2011). General census of population and housing. (In Persian).

Taghilo, A. A. (2014). The causal analysis of rural development and underdevelopment. Case study: Central part of Urmia city. Quarterly Journal of Regional Planning, 4 (15), 85-102. (In Persian).

Tabrizi, J., Gasemi, A., & Moazen, S. (2014). Analyze the spatial inequality of socio- economic services in Zanjan Counties. Journal of Research and Urban Planning, 13, 19-34.

Taghvaei, M., & Shafie, P. (2006). The application of factor and cluster analysis in evaluation of spatial – locational in Esfahn rural areas. Agricultural Economics and Development. 68, 23-11.

Zaker Haghighi, K., Mosalsal, A., & Rahmani, A. (2012). Evaluation of housing development levels in southern Hamadan province using cluster analysis method. Regional Planning Quarterly, 2 (6), 69-79. (In Persian).

Zarbast, E. (2003). Evaluation of Hierarchy Determination and Leveling of Settlements in the Urban Performance Approach in Rural Development of "Fine Arts" 13. (In Persian).

Ziyari, K., & Zare Shahabadi, A. (2001). Measuring the Development Degree of Villages in Yazd Province. Geography and Development Quarterly, 13, 105-122. (In Persian).