نگاهی به چگونگی مصادر و منابع بحار الانوار ( با تاکید بر فصل اول و دوم از مقدمه)

نامه الهیات

مقاله 4، دوره 11، شماره 42، خرداد 1397، صفحه 63-80

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

مهریار شبابی^*

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران شمال

چکیده

بحارالانوار دائرة المعارف حدیثی بی نظیری در طول چهارده قرن بوده و همواره مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. در اعتماد نسبت به روایات این کتاب برخی راه افراط را در پیش گرفته و تمام روایات آن را قطعی الصدور می دانند. برخی تفریط را گزیده و کلاً با دیده تردید به آن نگریسته اند. گروه سوم روایات این کتاب را از این حیث که روایت هستند مورد تایید؛ و قابل بررسی می دانند و راه گروه اول و دوم را خطا دانسته اند. یکی از موارد در بررسیِ صحت روایات، منابع است. در کتاب بحار الانوار از منابع متعددی استفاده شده و با توجه به عظمت و گستردگی مطالب، مدخل های فراوان نیز چشمگیر است. اینکه مجلسی چه ملاک هایی را برای استفاده از منابع در نظر گرفته است موضوعی قابل تأمل و حائز اهمیت می باشد. این پژوهش زمینه های کلی درج روایات را مشخص می کند و خواننده  را از سرگردانی و بی اعتمادی نسبت به این کتاب، که برخی درصدد  آن بوده اند، می رهاند. تقسیم بندی منابع و معرفی نویسندگان آنها، و نقد مطالبی که مجلسی در مقدمه اول و دوم در این زمینه آورده است، در بررسی این جامع روایی هدف دیگر این پژوهش می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهند که مجلسی به عنوان فردی ثقه و مورد اطمینان برای همه دانشمندان به صحت و اعتبار مصادر مورد استفاده در بحار شهادت داده است به این ترتیب که: اولاً به جهت امکانات فراوانی که در اختیار داشته، از بهترین و معتبرترین نسخه های موجود استفاده  کرده است. ثانیا از کتب و تألیفات معتبر شیعی در بحار آورده است. ثالثا پس از گردآوری به نقد و بررسی آنها پرداخته و اگر حدیثی مورد تائید وی نبوده در قسمت «بیان» به تبیین موارد اشکال پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

بحار الانوار؛ مجلسی؛ روایات؛ سند؛ منابع

سایر فایل های مرتبط با مقاله

نگاهی به چگونگی مصادر و منابع بحار الانوار ( با تاکید بر فصل اول و دوم از مقدمه).pdf

مراجع