بررسی نمودهایی از صور خیال در سورۀ مبارکۀ یوسف(ع)

دو فصلنامه علمی تفسیر متون وحیانی

مقاله 3، دوره 1، شماره 2، بهمن 1396، صفحه 53-69   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فروزان آزادبخت^*

مدرس مدعو، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد. دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران.

چکیده

 متن فاخر و ادیبانه­ ی قرآن کریم دربردارنده­ ی تمامی ویژگی­های فصاحت و بلاغت در کلام عرب است و صور خیال به عنوان فعّال­ترین مؤلفه­ ی متون ادبی در قرآن، کاربردی گسترده و هدفمند دارد. تصاویر خلق شده در قرآن غالباً در راستای اهداف والای دینی به کار رفته است. شیوه­ ی خاص قرآن در پردازش تصاویر و همچنین عدول از تخیّلات ساده و خَلق تصویرهای بدیع موجب شده است که این متن به لحاظ هنری، قرن­ها از زمان نزول خود پیشرفته­ تر باشد. شناخت و درک مفاهیم موجود در تصاویر قرآن، راهی برای ورود به دنیای ذهنی این اثر و کشف زیبایی ­ها و حقایق قرآنی است. سوره­ ی مبارکه­ ی یوسف بارزترین نمونه­ ی «ژانر غنایی» در متن قرآن است که در قالب روایی شکل گرفته، لذا عرصه­ای مناسب برای حدوث انواع صور خیال است. تصویرهای موجود در این سوره، غالباً مبتنی بر تداعی، تبادر و القاءِ مفاهیمی فراتر از درک روابط بلاغی عناصر تصویرساز است و همین امر علاوه بر خلق زیبایی، موجب غنای بیشتر و تعمیق و گسترش معنا و مفهوم متن شده است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ سوره‌ی یوسف (ع)؛ صور خیال؛ بلاغت؛ بیان

مراجع